۲۰۲۴؛ سالی حیاتی برای حاکمان دفاکتوی افغانستان
وضعیت سیاسی در منطقه به سرعت در حال تغییر است و دو جناح مخالف در درون طا-لبان حضور قوی دارد. جناح میانه‌رو به دنبال ایجاد زمینه مشترک با کشورهای همسایه و جامعه بین‌المللی است. با این حال، جناح‌های رادیکال و محافظه‌کار، تحت تأثیر ایدیولوژی‌های بنیادگرا و حامیان خارجی، در برابر عادی‌سازی ساختارهای سیاسی و اجتماعی در داخل و اطراف افغانستان مقاومت می‌کنند. ۲۰۲۴، به عنوان سال اجماع در مورد آینده طا-لبان در قدرت، بسیار مهم است
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
در سال ۲۰۲۴، یافتن رسمیت بین‌المللی برای طالبان از دیدگاه دیپلماتیک بسیار مهم است. امارت اسلامی به رسمیت شناخته نشده افغانستان که پس از خروج پرهرج و مرج ارتش امریکا و ناتو روی کار آمد، در حال حاضر با یک وضعیت چالش برانگیز اقتصادی و اجتماعی-انسانی روبروست. بدون یافتن رسمیت دیپلماتیک از سوی هیچ کشوری، حکومت طا-لبان در یک بحران عمیق قرار دارد. دارایی‌های افغانستان که بیش از ۹ میلیارد دالر امریکایی است، هنوز در بانک‌های غرب مسدود است. شرکت‌های بزرگ جهانی از همکاری با شرکت‌های افغانستانی خودداری می‌کنند، سرمایه‌گذاری‌ها و انتقال پول در عمل انجام نمی‌شود.
طا-لبان دو جناح عمده دارد: جناح منطقی و دیگری محافظه‌کار. جناح منطقی طا-لبان به دنبال برقراری روابط خوب با سایر کشورها از جمله قدرت‌های منطقه‌ای، رهبران جهان غرب و بزرگترین اقتصادهای جهان است. از سوی دیگر، جناح محافظه‌کار بیشتر بر شبکه حقانی و حامیان آن در محافل محافظه‌کار ارتش پاکستان متمرکز است. آن‌ها علاقه‌ای به عادی‌سازی روابط با جهان خارج ندارند. برای محافظه‌کاران و گروه‌های رادیکال در درون طا-لبان، این وضعیت سودمند است زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد قدرت را در انحصار بگیرند. بنابراین، ۲۰۲۴، یک سال تعیین‌کننده است مبنی بر این‌که نیروهای خارجی، قدرت‌های بزرگ و دولت‌های منطقه‌ای چگونه استراتژی شان را در قبال طا-لبان شکل و برنامه‌ریزی خواهند کرد.
آگاهی شدیدی در میان اعضای میانه‌رو طا-لبان در مورد اهمیت سال پیش رو وجود دارد. تا کنون، محدودیت‌ها علیه کار و آموزش زنان و دختران باعث فاصله گرفتن جامعه جهانی از طا-لبان شده است. با این حال، حکومت طا-لبان در روابط دیپلماتیک خود با برخی کشورها پیشرفت‌هایی داشته است.
در یک سال گذشته، دیپلمات‌های امارت اسلامی کنترول سفارت و کنسول‌گری افغانستان در هند را به دست گرفتند. ترکمنستان نام طا-لبان را از فهرست گروه‌های تروریستی خود حذف کرد. در همین حال، روابط با پاکستان وخیم شده است زیرا اسلام‌آباد طا-لبان را به ایجاد پناهگاه امن برای شبه‌نظامیان گروه تحریک طا-لبان پاکستانی (TTP) در افغانستان متهم کرد. این تنش‌ها زمانی افزایش یافت که اسلام‌آباد شروع به اخراج اجباری بیش از یک میلیون مهاجر افغانستانی کرد.
طا-لبان بر این باورند که برخی کشورها، به‌ویژه ایالات متحده، بر سازمان ملل تأثیر می‌گذارند و مانع به رسمیت شناختن جهانی حکومت آن‌ها می‌شوند.
با این همه، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که سال ۱۴۰۳ خورشیدی در تعیین قانونی بودن یا نبودن حکومت طا-لبان حیاتی خواهد بود.
در عین حال، چندین گروه تروریستی بین‌المللی و منطقه‌ای در خاک افغانستان حضور دارند که مانعی جدی برای پیشرفت در موضوع به رسمیت شناختن طا-لبان می‌باشد. (طا-لبان حضور هرگونه گروه تروریستی را در خاک افغانستان رد می‌کنند.)
این گروه‌ها کشورهای جنوب آسیا و جهان را تهدید می‌کنند و برخی از گروه‌های رادیکال حتی برای سازندگان و حامیان اصلی طا-لبان – جمهوری اسلامی پاکستان – تهدید هستند.
موضوع دیورند و حملات فرامرزی پاکستان به داخل خاک افغانستان نیز موجب تنش شدید میان دولت پاکستان و حکومت طا-لبان شده است.
طرف‌های دخیل در این درگیری اظهارات قوی رد و بدل کرده‌اند که نشان می‌دهد اختلافات پنهان و عمیقی بین لایه‌ها و قبایل خاصی در درون طا-لبان و نخبگان سیاسی پاکستان وجود دارد.
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، تاکید کرده است که «تروریزم باید ریشه‌کن شود» و مرزهای پاکستان خط سرخ تروریزم است.
در عین حال، جان اچکزی وزیر پیشین اطلاعات ایالت بلوچستان پاکستان ادعا می‌کند که اگر طا-لبان به حمله به پاکستان ادامه دهند، اسلام‌آباد دهلیز واخان را ضمیمه خاک خود می‌کند؛ نوار باریک در شمال شرق افغانستان بین تاجیکستان، پاکستان و چین که به عنوان حایل عمل می‌کند. دهلیز واخان از لحاظ تاریخی یک مسیر تجاری مهم بوده است که آسیای مرکزی را به آسیای جنوبی و خاورمیانه وصل می‌کند و نقش مهمی در شبکه جاده باستانی ابریشم داشته است.
پارادوکس وضعیت در این واقعیت نهفته است که نیروهای خاصی در درون نخبگان پاکستانی، به‌ویژه نخبگان نظامی به گروه‌های خاصی در درون طا-لبان کمک کرده و می‌کنند. درک این نکته مهم است که طا-لبان در حال حاضر نمی‌توانند آسیب قابل توجهی به پاکستان وارد کنند. با این حال، آن‌ها ممکن به روش‌های جایگزین مانند کمک به افراط‌گرایان اسلامی و دیگر گروه‌های رادیکال برای تضعیف منافع دولت پاکستان متوسل شوند.
وضعیت سیاسی در منطقه به سرعت در حال تغییر است و دو جناح مخالف در درون طا-لبان حضور قوی دارد. جناح میانه‌رو به دنبال ایجاد زمینه مشترک با کشورهای همسایه و جامعه بین‌المللی است. با این حال، جناح‌های رادیکال و محافظه‌کار، تحت تأثیر ایدیولوژی‌های بنیادگرا و حامیان خارجی، در برابر عادی‌سازی ساختارهای سیاسی و اجتماعی در داخل و اطراف افغانستان مقاومت می‌کنند. ۲۰۲۴، به عنوان سال اجماع در مورد آینده طا-لبان در قدرت، بسیار مهم است.
