جنگ و صلح در افغانستان و دورنمای تاریک مذاکرات

طالبان ممکن این شک و تردیدها را با توافق در مورد آغاز مذاکرات با هیئت کنونی کاهش دهد. سپس خواستار وسیع بودن این هیئت شوند. بسیاری گروه‌ها در کشور و ذینفعان منطقه‌ای که در میز مذاکره حضور ندارند بر نتیجه این گفت‌وگوها تأثیر دارند و ممکن برای تأیید آن دعوت شوند.

ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
هر دو شاهد امضای توافقنامه صلح بین امریکا و گروه طالبان در ۲۹ فبروری در دوحه بودیم. از آن زمان تاکنون تأخیر پشت تأخیر را در اجرای آن شاهد هستیم؛ چنانچه همه گیری ویروس کرونا نسبت به درگیری‌های مسلحانه به عنوان منبع مرگ و میر و ویرانی جهانی سبقت گرفته است.
امروز انتظار می‌رود نمایندگان طالبان برای نظارت از روند آزادسازی زنداینان این گروه به عنوان اقدامات اعتمادسازی به بگرام برود. اعضای طالبان با عقیده آزادی زندانیان، متعهد به آغاز گفت‌وگوهای میان افغانی به تاریخ ۱۰ ماه مارچ بودند. حکومت افغانستان نیز چون بخشی از توافق‌نامه امریکا و طالبان نبود، میلی به آزادی این زندانیان نداشت که منجر به تعویق گفت‌وگوها شد. حکومت افغانستان به تاریخ ۲۷ ماه مارچ هیئت مذاکره کننده خود را برای گفت وگو با گروه طالبان اعلان کرد.
پس از سفر مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا به افغانستان و کاهش یک میلیارد دالری کمک‌ها به این کشور، حکومت افغانستان با آزادی زندانیان موافقت کرد، اما این روند به دلیل مشکلات تخنیکی دوباره به تعویق افتاد.
گروه طالبان در بیانیه‌ای با این ادعا که هیئت مذاکره کننده کابل همه شمول نیست، دوباره این روند را به تعویق انداخت. با این حال، رهبران مخالف، از جمله داکتر عبدالله و حامد کرزی تا کنون در مورد هیئت مذاکره کننده به طور رسمی چیزی نگفته است.
در جریان جنگ ویتنام، واشنگتن و هانوی در مورد مذاکرات چهار سال چانه زنی کردند، اما همه گیری ویروس کووید-۱۹ و کاهش کمک‌های امریکا بدین معنا است که کابل ممکن حتی چهار ماه هم وقت نداشته باشند.
این امر بسیار سازنده خواهد بود که رهبران اپوزیسیون به طور علنی نظر خود را در مورد هیئت مذاکره کننده بیان کنند. در مقابل، حکومت افغانستان نیز باید پیشنهادات آن ها را در روند گفت‌وگوها در نظر گیرد.
غنی و عبدالله با کنار گذاشتن مسائل بین خود و تسهیل روند صلح می‌توانند رهبریت خود را نشان دهند. عبدالله می‌توانست نقش رهبری مذاکرات را به دوش گیرد و آینده این کشور را تعیین کند. ایالات متحده نیز می‌توانست کمک‌هایش را احیا کند.
عدم مشارکت طالبان با جمهوری اسلامی افغانستان و پیام‌های آن‌ها به جنگجویانش هر گونه ملاقات بین اعضای تیم مخالف را به مشکل مواجه می‌سازد. ملا فضل فرمانده ارشد طالبان و زندانی سابق در گوانتانامو که اکنون بخشی از تیم مذاکره کنند دوحه است، در سفری به پاکستان به تاریخ ۲۵ ماه مارچ گفته بود که سازش روی این سه مسئله ممکن نیست: نامگذاری امیر با رهبر هر گونه حکومت آینده، حکومت به شکل امارت اسلامی و برپایی کل نظام بر اساس شریعت. به ملا فضل اجازه سفر داده شد تا بتواند جنگجویان طالبان را که نسبت به توافقنامه شک و تردید داشتند، متقاعد سازد. سخنرانی‌های وی شامل برخی انتقادات از اعمال گذشته طالبان می‌شد و قطع رابطه را با القاعده توجیه می‌کرد. هر چند وی نامی در این مورد ذکر نکرد اما کوشش کرد تا به افراطیان اطمینان دهد.
البته، مذاکره کنندگان تمایل دارند تا با حد اکثر مواضع سخت خود وارد گفت‌وگو شوند. با این حال، بیان صریح افراطی‌ترین موضع این تصور را که طالبان قصد دارند زندانیان خود را آزاد، گفت‌وگوها را به درازا بکشد، منتظر خروج امریکا باشند و سپس «امارت اسلامی» خود را به زور تحمیل کنند، تقویت می‌کند. انکار طالبان برای ملاقات با هیئت فراگیر مذاکره کننده (حکومت) نیز چنین شکی را تأیید می‌کند.
طالبان ممکن این شک و تردیدها را با توافق در مورد آغاز مذاکرات با هیئت کنونی کاهش دهد. سپس خواستار وسیع بودن این هئیت شوند. بسیاری گروه‌ها در کشور و ذینفعان منطقه‌ای که در میز مذاکره حضور ندارند بر نتیجه این گفت‌وگوها تأثیر دارند و ممکن برای تأیید آن دعوت شوند.
گروه طالبان باید حملات خود بالای نیروهای امنیتی افغانستان را متوقف کنند. جنگجویان آن‌ها مردم افغانستان را می‌کشند در حالی که هزاران تن از تمام جناح‌ها توسط ویروس کرونا از پا در خواهد آمد. به هر اندازه خشونت‌ها طولانی شود و اختلافات، گفت‌وگوها را به تعویق اندازد، به همان اندازه درگیری در افغانستان وخیم تر شده و طرف‌ها مصروف دفن کردن مردگان خواهند شد تا نشستن دور میز مذاکرات.