احتمال آغاز مذاکرات صلح طالبان-امریکا؛ کابل شریک گفت‌وگوها خواهد شد؟
با توجه به مسایل مطرح شده، پرسش این است که آیا رهبران طالبان و حامیان شان این نکته را درک کرده‌اند که «وضعیت ناجوری» دارند. اگر آن‌ها در راهبرد شان تجدید نظر کرده‌اند که به نظر می‌رسد چنین گفتمانی در میان شان شکل هم گرفته است، باید منتظر انعطاف بیشتر در مذکرات صلح از جانب آن گروه باشیم.
به تازگی گزارش شد که زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان با نمایندگان گروه طالبان در قطر دیدار داشته است. گفته شده که این دیدار مقدمه‌ای است بر تلاش‌ها برای از سرگیری مذاکرات میان گروه طالبان و امریکا.
مذاکرات میان امریکا و طالبان یک بار پس از ۹ دور متوقف شده است. در آن زمان دونالد ترامپ با یک توییت، کشته شدن یک سرباز امریکایی را بهانه کرده و زیر همه چیز زد. مرحله بود که طالبان و امریکا در یک قدمی توافق قرار داشتند و سران هیئت طالبان از سوی کاخ سفید به کمپ دیوید دعوت شده بودند.
به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ زیر فشار نظامیان پنتاگون، افکار عامه امریکا و متحدان آن کشور در جهان چنین تصمیمی گرفت، وگرنه نمی‌توان توجیه کرد که یکباره ترامپ برای خاطر خون یک سرباز چنین اقدامی کند، در حالی که پیش از آن و در جریان مذاکرات ده‌ها سرباز امریکایی کشته شد، ولی مذاکرات جریان یافت.
اکنون در شُرف آغاز دو جدید مذاکرات میان امریکا و طالبان چند نکته مهم است که باید بررسی شود و نتیجه آن به گمان نگارنده، شرکت کابل در مذاکرات و انعطاف بیشتر طالبان خواهد بود.
اعترافات رهبران طالبان در خصوص اشتباه در مذکرات قبلی؛
شدت حملات نظامیان داخلی و خارجی علیه آنان در چند ماه گذشته؛
از دست رفتن قلمرو نیروی جنگی به صورت بی‌سابقه؛
اجماع منطقه‌ای و جهانی برای آغاز مذاکرات مستقیم کابل و طالبان؛
تاکید کابل بر موضع قوت نظامی و اتخاذ موضع تهاجمی؛
همراهی پاکستان در روند صلح(زیاد مطمئن نیست)؛
پس از شکست دور قبلی مذاکرات میان طالبان و امریکایی‌ها، برخی رهبران آنان به مایکل سمپل اعتراف کرده بودند که در مذاکرات مرتکب دو اشتباه استراتژیک شده‌اند؛ یکی تاکید بیش از اندازه بر خروج کامل نیروهای امریکایی؛ دوم دست کم گرفتن حکومت افغانستان. اکنون به نظر می‌رسد طالبان در این راهبرد شان تجدید نظر کرده‌اند. آن‌ها با موافقت به مبادله دو استاد خارجی دانشگاه امریکایی افغانستان با سه عضو مهم شبکه حقانی نشان دادند که می‌توانند با کابل تعامل داشته باشند.
پس از شکست مذاکرات میان طالبان و امریکا در سه ماه پیش، نیروهای داخلی و خارجی شدیدترین حملات را علیه مواضع این گروه از هوا و زمین راه‌اندازی کردند که در نتیجه قلمرو آن کوچک شده و بنابر برخی آمار(نگارنده صحت و سقم آمار را تایید کرده نمی‌تواند) در حدود ۱۷هزار جنگجوی این گروه ظرف مدت چند ماه کشته شده است. اکنون رهبران این گروه حس کرده‌اند که در صورت عدم مذاکره با کابل و ایستادن بر موضع قبلی، به شدت سرکوب شده و حتا احتمال نابودی مواجه می‌شوند.
روز جمعه ریاست جمهوری افغانستان خبرداد که رییس جمهور ترامپ با رییس جمهور غنی تماس تیلفونی داشته و ضمن سپاسگزاری از او به خاطر موافقت با تبادله انس حقانی با دو استاد خارجی دانشگاه امریکایی کابل، هم از او دعوت به دیدن از واشنگتن کرده و هم از موضع دولت افغانستان مبنی بر «آتش‌بس» در مذاکرات صلح حمایت نموده است. این تماس آقای ترامپ با رییس جمهور غنی برای رهبری طالبان و حامیانش در منطقه این پیام را می‌فرستد که هنوز کابل برای واشنگتن یک متحد استراتژیک است و بدون شک کاخ سفید نمی‌تواند/نمی‌خواهد متحد نزدیکش را با یک گروه معامله کند.
اجماع منطقه‌ای و جهانی نیز در این اواخر حاکی از این است که باید مذاکرات میان‌افغانی به گونه مستقیم میان کابل و طالبان آغاز شود. همسایه غربی افغانستان، ایران همواره تاکید کرده که از هیچ نوع صلح و مذاکره‌ای که در آن دولت افغانستان حضور نداشته باشد، حمایت نمی‌کند، هندوستان نیز در همین موضع است و روسیه و چین نیز مواضع نزدیک به ایران و هند دارند.
در این خصوص تنها کشوری که هنوز باید رویش کار شود و گمان می‌رود که منافعش را در نابودی کابل جست‌وجو می‌کند، پاکستان است.
با توجه به مسایل مطرح شده، پرسش این است که آیا رهبران طالبان و حامیان شان این نکته را درک کرده‌اند که «وضعیت ناجوری» دارند. اگر آن‌ها در راهبرد شان تجدید نظر کرده‌اند که به نظر می‌رسد چنین گفتمانی در میان آنان شکل هم گرفته است، باید منتظر انعطاف بیشتر در مذکرات صلح از جانب آنان باشیم.
گروه طالبان باید درک کرده باشد که جریان وقایع در منطقه به سود آنان نیست و نمی‌توانند «نظام جمهوری» را در افغانستان دور بزنند. اینکه نگارنده به این باور است که در جریان مذکرات بعدی امریکا- طالبان، کابل نیز شریک شده و گروهی به نام طالبان در جامعه حل خواهد شد. چنین باد!
