افغانستان و مسیری برای صلح
از زمانی که حکومت موقت طا-لبان کنترول را به دست گرفته است، برای رسیدگی به کارهای بنیادی با مشکلات و چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند
نویسنده: عقیل احمد
منبع: اوراسیا ریویو
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
به تاریخ ۱۴ اپریل رییس جمهور جو بایدن خروج نیروهای امریکایی را از افغانستان اعلان کرد که از اول ماه می آغاز و در ۱۱ سپتمبر تکمیل می‌شد تا طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین جنگ خاتمه یابد.
به تاریخ ۴ می، طا-لبان حمله بزرگی را علیه نیروهای امنیتی افغانستان در ولایت هلمند راه‌اندازی کردند. با اوج گرفتن خشونت‌ها در افغانستان، آن‌ها ولسوالی نرخ را تصرف کردند و پشت دروازه‌های کابل رسیدند. در این مدت، اعضای بی‌شمار طا-لبان کشته شدند. پس از خروج ناگهانی آخرین سرباز امریکایی از پایگاه نظامی بگرام به تاریخ ۲ جولای ۲۰۲۱، طا-لبان فرصت تسخیر بخش‌های باقی مانده این کشور را به دست آوردند. خروج ایالات متحده به جنگ ۲۰ ساله امریکا و اشغال نظامی افغانستان از سوی این کشور نقطۀ پایان گذاشت.
با این حال، از زمانی که حکومت موقت طا-لبان کنترول را به دست گرفته است، برای رسیدگی به کارهای بنیادی با مشکلات و چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند. کابل در تاریکی فرو رفت، زیرا طا-لبان پول برق را پرداخت نکرده بودند. به همین ترتیب، شفاخانه‌ها در افغانستان با کمبود دارو و سایر لوازم ضروری مواجه شد که بحران صحی را به وجود آورد.
علاوه بر این، به دلیل کمبود بودجه و همچنین محدودیت‌های مرزی و افزایش انزوای بین‌المللی، دستمزد کارگران کاهش یافت و باعث تعطیلی مشاغل محلی و محدودشدن برداشت‌های بانکی شد. بحران نقدینگی اقتصاد صعیف این کشور را فلج کرد. با عدم دسترسی بانک مرکزی به دارایی‌ها، ۳۸ میلیون جمعیت این کشور با کمبود مواد غذایی مواجه‌اند که ممکن باعث قحطی و موج جدید پناهندگی گردد. در کنار بحران نقدینگی و سایر موضوعات، افغانستان دچار کمبود دیگری نیز است: نیروی کار ماهر.
با خروج نیروهای امریکایی، کارشناسان و نیروی کار ماهر نیز این کشور را ترک کردند. این افراد شامل بوروکرات‌ها، بانکداران، پزشکان، مهندسان، معلمان و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها بودند که می‌ترسیدند جان خود را تحت حکومت طا-لبان از دست بدهند.
انجام موارد ذیل می‌تواند به بهبود وضعیت و مهار بحران‌ها کمک کند.
نخست، طا-لبان باید بدانند که جهان نسبت به قبل از ۱۱ سپتمر ۲۰۰۱، تغییر چشم‌گیری کرده است. آن‌ها اکنون باید با جهان روابط دیپلماتیک برقرار کنند و یک دولت پایدار تشکیل دهند. طا-لبان باید باید روابط بهتر و قوی‌تری با قدرت‌های منطقه‌ای مانند پاکستان، ایران، روسیه، چین و قطر ایجاد کنند. آن‌ها باید هوشیار باشند و به جهان این فرصت را ندهند تا آن‌ها را منزوی کرده و اقتصاد کشور را فلج کند. این بار باید رسمیت گستردۀ بین‌المللی کسب کنند. آن‌ها همچنین باید یاد بگیرند که چطور تحولات را در افغانستان کنترول و مدیریت کنند. برای جذب کمک‌ها و سرمایه‌گذاری، طا-لبان باید روابط دیپلماتیک خوب با دو قدرت منطقه‌ای چین و روسیه برقرار کنند.
دوم، طا-لبان باید اطمینان حاصل کنند که افغانستان تحت اداره آن‌ها از سوی سازمان‌های تروریستی مانند داعش شاخه خراسان، القاعده، اردوی آزادی‌بخش بلوچستان و جنبش اسلامی ترکستان شرقی علیه هیچ کشور منطقه استفاده نمی‌شود.
سوم، طا-لبان باید برای رفع کمبودهای بهداشتی و غذایی و جلوگیری از فروپاشی معیشت، گرسنگی گسترده و افزایش آوارگان در کشور به دنبال دریافت کمک باشند.
چهارم، طالبان باید حقوق اقلیت‌ها و کسانی را که پس از حمله امریکا با دولت افغانستان همکاری کرده‌اند حفظ کنند تا از تشدید نارضایتی‌ها جلوگیری شود.
در اخیر، طا-لبان باید از پخش‌شدن تسلیحات امریکایی در داخل و به خارج از کشور جلوگیری کرده و از مسلح‌شدن غیرنظامیان جلوگیری کنند. به همین ترتیب، آن‌ها باید قاچاق اسلحه و کالاهای غیرقانونی را به کشورهای همسایه مهار کنند. و فساد را در کشور به حداقل برسانند تا از هر گونه فروپاشی بیشتر اقتصاد جلوگیری شود.
پس از انتقال آرام قدرت در کابل، پاکستان کاملاً در وضعیت محتاطانه قرار دارد. در طول دو دهه ناآرامی در امتداد مرزهای غربی که پاکستان را متأثر ساخته و باعث ویرانی این کشور نیز شده است، موضع دیرینۀ اسلام‌آباد علیه طا-لبان ممکن از جهاتی توجیه شود. صلح در افغانستان به پاکستان در کنترول مناطق مرزی کمک خواهد کرد. اما طا-لبان باید یک رویکرد خوش‌بینانه و دیپلماتیک را برای مدیریت به موقع و موثر وضعیت پیچیدۀ در حال تحول افغانستان اتخاذ کنند.
