انتخابات افغانستان ملی یا غیر ملی؛ دیدگاه طالبان از کجا میآید
اما آیا بهراستی انتخابات افغانستان یک پروسه امریکایی است؟ ماهیت این اتهام در نزد طالبان و نمایندههای مجلس به طور کامل متفاوت است. طالبان خواهان «امارت اسلامی» هستند و در کٌل با پروسه انتخابات که لازمه یک نظام دمکراسی است مخالف هستند
در روزهای اخیر طالبان با بیان اینکه انتخابات در افغانستان یک پروسه امریکایی است، اعلام کردهاند که امنیت انتخابات پیش رو را مختل خواهند کرد. آنها همچنان از مردم افغانستان خواستهاند که انتخابات را تحریم کنند.
در همینحال، شماری از نمایندگان پارلمان گفتهاند که سفارتخانههای خارجی در افغانستان در پی آن هستند تا نمایندههای مورد اعتماد خود را وارد مجلس نمایندگان کنند.
جان باس سفیر ایالات متحده امریکا در افغانستان در واکنش به اتهام دخالت این کشور در انتخابات ولسی جرگه گفته است که انتخابات کنونی امریکایی نیست و تنها ۲۰ مشاور امریکایی در امور انتخابات افغانستان فعالیت میکنند. این در حالی است که در گذشته این کشور به مراتب نقش گستردهتری را در انتخاباتهای پیشین افغانستان بازی کرده است.
اما آیا بهراستی انتخابات افغانستان یک پروسه امریکایی است؟ ماهیت این اتهام در نزد طالبان و نمایندههای مجلس به طور کامل متفاوت است. طالبان خواهان «امارت اسلامی» هستند و در کٌل با پروسه انتخابات که لازمه یک نظام دمکراسی است مخالف هستند.
این گروه دمکراسی را یک نظام غربی تلقی کرده و معتقد است که پیروی از آن خلاف دین اسلام است. بر اساس تفکر طالبانی، تنها نظام حکومتداری امارت اسلامی است.
خلیفه در این نوع تفکر بر اساس بیعت مسلمین زمام امور را در دست میگیرد. بیعت در اینجا بههیچعنوان به معنی رأیگیری همانند پروسه انتخابات در دمکراسی نیست و گذشته از آن در این نوع رأیگیری تنها مردان مسلمان میتوانند رأی بدهند یا به معنی درستتر با امیر بیعت کنند.
منظور نمایندگان مجلس اما از ملی نبودن انتخابات افغانستان به معنی مردمی نبودن این انتخابات است. شماری از نمایندگان مجلس بر این باور هستند که انتخابات تنها یک نمایش بزرگ تشریفاتی است و کسانی را به پارلمان افغانستان راه میدهد که مورد اعتماد کشورهای دخیل باشند، نه مردم افغانستان.
خلاصه کلام اینکه بر اساس این اتهام، بیشتر نمایندههای پارلمان نه بااراده مردم بلکه توسط حمایت و پادرمیانی سفارتخانههای خارجی وارد مجلس نمایندگان افغانستان میشوند.
نگرانی در مورد اینکه انتخابات و به خصوص اعضای پارلمان یک کشور ملی نباشند بسیار جدی وبه جا است؛ زیرا پارلمان در یک نظام دمکراتیک از بالاترین جایگاه برخوردار است. جایگاه مهم آن نیز به دلیل اختیاراتی است که این مجلس دارد. مهمترین این اختیارات عبارت است از: قانونگذاری، نظارت بر دولت و ادارات آن و موضوع گیری در مورد سیاستهای خارجی.
این اختیارات به خوبی اهمیت پارلمان را نشان میدهد. برای همین بسیاری از کشورهای جهان به دنبال آن هستند تا در مجلس نمایندگان دیگر کشورها نفوذ داشته باشند تا از این طریق قانونها را بر اساس منافع ملی خود در این کشور رقم بزنند و واکنشها را در برابر سیاستهای خارجی نیز به طبق میل خود توسط این نمایندهها در کشور متبوع تنظیم کنند.
امریکا در سالهای اخیر بیشترین نقش را در انتخابات افغانستان بازی کرده است. تشکیل حکومت وحدت ملی با میانجیگری امریکا و آن هم برخلاف قانون اساسی افغانستان نشان داد که امریکا میتواند به راحتی خلاف اراده مردم افغانستان عمل کند و این عملکرد را نیز صرف به دلیل نفوذ بیش از حد خود در انتخابات افغانستان دارد.
با این حساب، با یک نگاه کلی میتوان بیان کرد که نگرانیها در مورد ملی نبودن انتخابات در افغانستان خیلی هم بیجا نیست. با تمام اینها باید توجه داشت که امریکایی خواندن نظام انتخاباتی در افغانستان باید بر مبنای مردمسالاری باشد نه یک دیدگاه طالبانی.
بر اساس نگاه اول، مردم افغانستان باید توجه داشته باشند که به چه کسانی رأی میدهند و بیشتر در مورد نامزدهای موردنظر خود دقت کنند؛ زیرا همین نمایندهها هستند که اصلیترین نقش را در تحول زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آنها بازی خواهند کرد.
مهدی سرباز