توافق امریکا و طالبان بر توقف خشونتها؛ جایگاه کابل همچنان مبهم است
اگر حکومت به هر دلیل و عنوانی از مذاکرات دور نگه داشته شود که چنین نیز به نظر میرسد، در چند روز گذشته موضوع تبانی داکتر عبدالله و زلمی خلیلزاد در روند صلح نیز دست به دست میشود مبنی بر این که خلیلزاد به داکتر عبدالله گفته، بحران انتخاباتی را ادامه دهد تا کمیسیون نتواند نتایج را اعلان نماید.
به تازگی خبری در رسانهها منتشر شد مبنی بر این که گروه طالبان و امریکاییها روی توقف خشونتها به توافق رسیدهاند. گفته شده که طالبان عملیات انتحاری را در شهرهای بزرگ افغانستان کاهش میدهند و امریکا نیز متعهد شده که عملیات شبانهاش را علیه این گروه متوقف کند.
همچنان خبرها از دوحه حاکی از آن است که گروه طالبان کماکان بر عدم مذاکره با کابل به عنوان طرف اصلی جنگ پافشاری دارند. آنان گفتهاند، تا زمانی که با امریکا به توافق نهایی نرسند با کابل وارد مذاکره نخواهند شد.
چند مسئله در این جا قابل تامل است؛ ۱)ادامه انزوای کابل ۲) ابهام در توافق بر سر کاهش خشونتها ۳) برجسته کردن طالبان در منطقه و جهان.
ادامه انزوای کابل:
هرچند حرف و حدیث زیادی در این اواخر مبنی بر حضور حکومت افغانستان در گفتوگوهای صلح از سوی طرف امریکایی گفته میشد، ولی آغاز دوباره گفتوگوها میان طالبان و امریکا نشان داد که کابل کماکان در انزوا قرار دارد.
دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا که سرزده به افغانستان آمد، با سخنانی این جوّ کاذب را به وجود آورد که طالبان در پالیسی شان تغییر ایجاد کرده و اکنون حاضر به گفتوگوی مستقیم با کابل هستند. ولی اکنون دیده میشود که آنان همچنان بر مواضع قبلی شان تاکید داشته و این امریکا است که عقب نشسته و متحد اصلیاش را قربانی ناگزیری خویش کرده است. باید تاکید کرد که روند صلح زمانی به یک نتیجه واقعی و پایدار خواهد رسید که طرف اصلی مذاکرات، حکومت افغانستان به عنوان نماینده مشروع این مردم باشد. اگر حکومت به هر دلیل و عنوانی از مذاکرات دور نگه داشته شود که چنین نیز به نظر میرسد، در چند روز گذشته موضوع تبانی داکتر عبدالله و زلمی خلیلزاد در روند صلح نیز دست به دست میشود مبنی بر این که خلیلزاد به داکتر عبدالله گفته، بحران انتخاباتی را ادامه دهد تا کمیسیون نتواند نتایج را اعلان نماید. در چنین وضعیتی آنچه قابل پیشبینی است این که گفتوگوهای صلح به صلح پایدار در کشور نمیانجامد.
ابهام در کاهش خشونتها:
امروز خبری از قول برخی منابع نزدیک به طالبان رسانهای شد که بر اساس آن گروه طالبان و امریکا برای کاهش خشونتها به توافق رسیدهاند. براین بنیاد، طالبان حملات انتحاری را کاهش میدهند و امریکا نیز عملیات شبانه علیه طالبان را متوقف میکند.
ابهام این است که طالبان حملات انتحاری را علیه کل نیروهای مسلح خارجی و داخلی و همچنان اهداف غیر نظامی متوقف میکنند یا تنها علیه اهداف امریکایی حمله نمیکنند. واضح نیست که منظور از توقف حملات انتحاری در شهرهای بزرگ چه است. آیای قوای مسلح ملی افغانستان نیز شامل این توقف خشونت میشود یا خیر. گذشته از این، خشونتهای طالبان تنها حملات انتحاری نیست. این گروه علیه افراد غیر نظامی به انوع و اقسام خشونت متوسل میشود. راهها را قطع میکنند و باشندگان روستاها و شهرها را با عناوین مختلف هدف قرار میدهند. امریکا باید معلوم کند که هدف از کاهش خشونت دقیقاً به معنای چه است و طالبان تا کدام مرز میتوانند در این راستا استقلال عمل داشته باشند.
گذشته از این، امروز مجلس سنای کشور نیز در واکنش به این توافق گفت که تا زمان آماده شدن گروه طالبان برای مذاکره با حکومت افغانستان نمیتوان به این توافق اعتماد کرد.
برجسته کردن طالبان:
کشورهای همسایه افغانستان نیز چندان اعتمادی به مذاکرات خلیلزاد با طالبان ندارند. آنان تاکید میکنند که خلیلزاد در تلاش برجسته کردن طالبان است و آجندای شخصیاش را در مذاکرات صلح دنبال میکند.
دو روز پیش فدا حسین مالکی سفیر اسبق ایران در کابل در یک همایش که در تهران برگزار شده بود، خلیلزاد را یک شخص «مرموز» خواند که در پی اعمال نسخه مورد نظر خودش در افغانستان است.
در همین راستا حمدالله محب مشاور امنیت ملی کشور باری در واشنگتن گفته بود که خلیلزاد میخواهد علیه کابل کودتا کند و قدرت را به دست بگیرد که این اظهارات آقای محب با واکنش تند واشنگتن مواجه شد.
بارها خلیلزاد در رسانهها حاضر شده و در حالی که نماینده واشنگتن بوده، به معرفی گروه طالبان و این که در دیدگاه آنان نسبت به وضعیت افغانستان و منطقه تغییر آمده، پرداخته است.
با توجه به مسایل یاد شده، چنین میپندارم که حتا اگر امریکا بر سر تمام موارد با طالبان به توافق برسد، سناریوی دهه هفتاد تکرار میشود، کابل منزوی شده و سرانجام سقوط میکند و به قول معروف: «سگ صاحبش را گم خواهد کرد».