دختران؛ قربانی اختلاف امریکا و طا-لبان
محروم ساختن دختران از آموزش به عنوان ابتدایی‌ترین حق اسلامی، انسانی و شهروندی آنان بدان معنا است که آنان قربانی اختلاف سیاسی طا-لبان و امریکا شده‌اند
تازه‌ترین محدودیتی که از سوی حکومت طا-لبان علیه زنان و مخصوصاً دختران دانش‌آموز وضع شده، بازداشتن آنان از رفتن به مکتب و فراگیری دانش است. این در حالی است که سال گذشته نیز اندکی پس از تسلط طا-لبان بر افغانستان این محدودیت برای آنان وضع شد و میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از ادامه تحصیل در سال تعلیمی ۱۴۰۰ بازماندند.
پیشتر، موارد دیگری نیز از محدودیت و سلب حقوق انسانی و اسلامی زنان و دختران توسط حکومت تازه علیه آنان اعمال شده بود؛ از جمله ممنوعیت مسافرت بدون محرم و خودداری آنان از ایفای نقش در سریال‌های تلویزیونی.
با همه اینها آنچه مایه امیدواری بود بازگشایی مکاتب دخترانه به روی دانش‌آموزان دختر همزمان با آغاز سال تعلیمی جدید بود؛ چیزی که طا-لبان در هفت ماهه گذشته بارها به آن اذعان کرده و در نشست اسلو نیز به جامعه جهانی و مردم افغانستان وعده دادند که مکاتب دخترانه را از ابتدای سال ۱۴۰۱ فعال خواهند کرد. این اتفاق اما نیفتاد و همزمان با شروع سال تعلیمی جدید، حکومت سرپرست طا-لبان مانع بازگشایی مکاتب دخترانه شد. وزارت معارف طا-لبان در اطلاعیه جدید خود در روز چهارشنبه ۳ حمل ۱۴۰۱ گفت که این مکاتب پس از تصمیم‌گیری در مورد لباس دانش‌آموزان دختر و معلمان مطابق با «قوانین شرعی و سنتی افغانستان» بازگشایی خواهد شد، اما وقتی در هفت ماه پس از قبضه قدرت، این گروه نتوانسته است در مورد پوشش معلمان زن و دختران دانش‌آموز تصمیم‌گیری کند، این گمانه تقویت می‌شود که اساساً بنا بر آن نیست که زنان و دختران این سرزمین از نعمت سواد به عنوان انکارناپذیرترین حق شهروندی و خدادادی خود بهره‌مند شوند.
افزون بر آن که این اقدام مغایر با وعده‌های پیشین رهبری حکومت طا-لبان به مردم افغانستان و قدرت‌های جهانی مبنی بر بازگشایی مکاتب دخترانه در بهار جدید است و مایه تشدید و تعمیق بدبینی شهروندان افغانستان و نهادهای بین‌المللی و کشورهای قدرتمند خارجی نسبت به حکومت طا-لبان شده است، از نظر عقلانیت سیاسی نیز فهم عملیاتی‌سازی چنین تصمیمی بسیار دشوار می‌نماید؛ زیرا ایجاد مانع و محدودیت از سوی حکومت این گروه برای تحصیل دختران، در شرایطی صورت می‌گیرد که این حکومت از کمترین پایه مشروعیت ملی و بین‌المللی برخوردار نیست و بر خلاف هفت ماه حضور در اریکه قدرت سیاسی افغانستان، حتی کشورهای حامی و همدل آن مثل پاکستان از شناسایی رسمی آن خودداری ورزیده است.
بدون شک رهبری طا-لبان باید دریافته باشند که آنچه مانع رسمیت یافتن حکومت آنان در نظام بین‌الملل شده است، پیشینه و پرونده حقوق بشری و رفتارهای غیر انسانی صورت‌گرفته در دور نخست حاکمیت طا-لبان با کلیت مردم افغانستان، زنان و اقلیت‌های قومی ـ مذهبی بوده است.
اکنون نیز به دنبال خُلف وعده حکومت طا-لبان با افغانستان و جهان، سیلی از اعتراضات و انتقادات بسیار جدی از سراسر جهان به سمت کابل سرازیر شده و این حکومت را در تنگنای غیر قابل تحمل فشارهای سیاسی قرار داده است که مهم‌ترین آن لغو دیدارهای امریکایی‌ها با نمایندگان طا-لبان در دوحه بود. وزارت خارجه امریکا اعلام کرد که دیدار برنامه‌ریزی شده با طا-لبان را در قطر لغو کرده است.
قرار بود نمایندگان امریکا در پی موافقت طا-لبان با بازگشت دختران به مکتب، در قطر بر سر مسائل اقتصادی با این گروه گفتگو کند، اما جولیانا پورتر معاون سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا روز جمعه گفت: «ما برخی از تعاملات خود، از جمله جلسات برنامه‌ریزی شده در دوحه (با نمایندگان طا-لبان) در حاشیه مجمع دوحه را لغو کردیم، و واضح ساختیم که این تصمیم را نقطه عطف تغییر بالقوه در تعامل خود (با طا-لبان) می‌دانیم».
از میان نهادهای عمده جهانی نیز شورای امنیت سازمان ملل متحد، با امضای ده کشور عضو این شورا در اعلامیه‌ای مشترک از دولت طا-لبان خواستند که هرچه زودتر مکتب‌ها را به روی دختران افغان باز کنند. قرار بود این مذاکرات روز جمعه پیرامون مسائل اقتصادی بین امیر خان متقی وزیر خارجه طا-لبان و تام وست نماینده وزارت خارجه امریکا در قطر برگزار شود. لغو این مذاکرات این موضوع را ثابت کرد که واشنگتن روی برخی موضوعات به ویژه آموزش زنان و دختران افغانستان حساسیت ویژه دارد.
این واکنش‌ها نشان می‌دهد که طا-لبان فرصت تعامل سازنده با جهان را از دست دادند و اگر تاکنون امیدی بر به رسمیت شناختن حکومت این گروه از سوی قدرت‌های مهم جهانی در میان بود، بعد از این وجود ندارد و به نظر می‌رسد که پافشاری طا-لبان بر موضع خود در خصوص محرومیت دختران از آموزش، حکومت این گروه با انزوای بیشتری مواجه خواهد شد.
ممکن است این اقدام، ناشی از اختلافاتی باشد که میان حکومت طا-لبان و امریکا وجود دارد و تاکنون نیز بارها خود را به صورت اعتراض رهبران طا-لبان نسبت به نقض قرارداد دوحه از سوی امریکا نشان داده است، اما محروم ساختن دختران از آموزش به عنوان ابتدایی‌ترین حق اسلامی، انسانی و شهروندی آنان بدان معنا است که آنان قربانی اختلاف سیاسی طا-لبان و امریکا شده‌اند؛ چیزی که هم با ارزش‌های دینی و اسلامی و هم با ارزش‌های ملی و بومی افغانستان در تضاد و تقابل آشکار است.
