دونالد ترامپ امریکا را تنها فاقد عزت و احترام کرد/ جهان به دنبال رهبری مستقل از امریکاست
وقتی صحبت از همکاریهای بینالمللی میشود، به دلیل سیاستهای غیرقابل پیش بینی ترامپ در موضوعات مختلف مثل سوریه، ناتو، تجارت، کوریای شمالی و.. اتحادیه اروپا، به همان اندازه که در کنار کاخ سفید قرار دارد در کنار چین نیز است.
ایالات متحده به یک قلمرو ناشناخته و یک متحد غیرقابل اتکا برای دوستان و متحدانش تبدیل شده است. این که امریکا دارد از روشهای کشورهای فقیرتر در مقایسه با امریکا برای تحت کنترول درآوردن ویروس کرونا استفاده میکند، نشان میدهد که امریکا عزت و احترامش را در جامعه جهانی از دست داده و این مثل یک فلم ترسناک بینالمللی است.
سه و نیم سال حکومت دونالد ترامپ، اعتبار امریکا و نقش این کشور را به گونهای تغییر داده است که وقتی وی در ۲۰ جنوری ۲۰۱۷ در حال سوگند خوردن برای شروع ریاست جمهوری بود کمتر کسی آن را تصور و پیش بینی میکرد. وی در آن روز تاکید کرد: «ما باید مرزهای مان را از تاخت و تازهای کشورهای خارجی که محصولات ما را تولید میکنند، شرکتهای ما را سرقت میکنند و شغلهای مردم ما را نابود میکنند محافظت کنیم».
تصمیمات اولیه ترامپ در زمان خودش تعمقانه، سرکشانه و گیج کننده به نظر میرسید. سه روز بعد از مراسم سوگند ریاست جمهوری، ترامپ از معاهده «ترانس-پاسفیک» که یک شراکت پرمنفعت با حضور ۱۲ کشور بود خارج شد. سپس فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ را با سرعت پیش برد و شهروندان ۷ کشور مسلمان را از ورود به خاک امریکا منع کرد.
وقتی رهبران اتحادیه اروپا برای یک نشست اضطراری در فبروری ۲۰۱۷ در مالت گرد هم آمدند، شعار «اول امریکا» بیشتر ذهن آنها را درگیر کرده بود. دونالد تاسک رییس وقت شورای اروپا به رهبران اروپایی نوشت: «تغییر در واشنگتن اتحادیه اروپا را در شرایط دشواری قرار داده است؛ با یک دولت جدید که به نظر میرسد سیاست خارجی ۷۰ ساله امریکا را به چالش کشیده است».
همین شرایط بود که باعث شد آنگلا مرکل که یک طرفدار سرسخت اتحاد اروپایی و همچنین یک رهبر معنوی آن محسوب میشود، تاکید کند: «اروپا سرنوشت خود را در دستانش دارد و بر لزوم تقویت قدرت این اتحادیه برای اجرای نقش اروپا در مسائل بینالمللی(مستقل از امریکا) و لزوم مدیریت روابط فرااتلانتیک اشاره کرد».
سه ماه بعد ترامپ در نشست ناتو در بروکسل ثابت کرد که مرکل درست گفته است. ترامپ در این نشست نه تنها سیاستهای اقتصادی آلمان را به باد انتقاد گرفت بلکه از سهم کشورهای اروپایی در تامین بودجه ناتو نیز انتقاد کرد و خواستار افزایش سهم این کشورها در تامین بودجه نظامی ناتو شد و با رهبران کشورهای اروپایی از جمله امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه خیلی سرد برخورد کرد….
سه سال و نیم بعد از سیاستهای سینوسی ترامپ، کشورهای بالادستی عضو ناتو اکنون نگران هستند که ریاست جمهوری دوباره ترامپ در امریکا در نهایت منجر به پایان سازمان اتلانتیک شمالی شود. این نگرانیها دو هفته پیش و بعد از این که ترامپ اعلام کرد ۵۹۰۰ نظامی امریکایی را از آلمان خارج میکند و این موضوع را به مرکل نیز اطلاع نداده بود، بیشتر نیز شده است.
یک مقام ارشد ناتو در این زمینه به من(نویسنده) گفت، اگر ترامپ دوباره انتخاب شود «خبر بسیار بدی خواهد بود» و شدیدا «اتحاد ناتو را تحت تاثیر قرار خواهد داد». ممکن است ناتو را از بین نبرد اما مفهوم بازدارندگی فرااتلانتیک را از بین خواهد برد. این منبع ناتو با اشاره به این که طرحهای دونالد ترامپ واقعی هستند تاکید کرد که دیگر نمیتوان به ایالات متحده اعتماد کرد.
یکجانبه گرایی وجه غالب سیاستهای ترامپ در دور اول ریاست جمهوری بوده است. «دکترین اول امریکا»، ایالات متحده را از مرکز ثقل چند جانبه گرایی، که نسلهای مختلف سیاستمداران امریکایی آن را ساختهاند، به یک نیروی غیرقابل اعتماد گریز از مرکز که خطر پراکندگی نیروهای دموکراتیک در جهان را در پی دارد تبدیل کرده است. در پایتختهای جهان، تاثیر ترامپ به یک تشویش(خماری) بی پایان تبدیل شده است، آرایش ژئوپلتیکی جهان هر روز درحال تغییر است و به ندرت مانند روز قبل باقی میماند و انبوهی از مسائل مانند تغییرات آب و هوایی، افول اقتصادی و بحران ویروس کرونا و.. آن را تهدید میکند.
این که چقدر امریکا در خارج از متن قرار دارد دیگر پنهان شدنی نیست. وقتی صحبت از همکاریهای بینالمللی میشود، به دلیل سیاستهای غیرقابل پیش بینی ترامپ در موضوعات مختلف مثل سوریه، ناتو، تجارت، کوریای شمالی و.. اتحادیه اروپا، به همان اندازه که در کنار کاخ سفید قرار دارد در کنار چین نیز است.
در ماه جنوری ۲۰۲۰، ترامپ از نحوه مدیریت چین در برابر ویروس کرونا تمجید کرد و گفت که روابط پکن و واشنگتن بهتر از این نبوده است. در پایان اپریل، کاخ سفید خواستار مجازات چین با ادعای عدم هشدار به موقع در زمینه شیوع ویروس کرونا شد! همین شرایط بود که باعث شد اتحادیه اروپا در نشست سالانه ماه گذشته سازمان بهداشت جهانی در برابر فشار امریکا برای تحقیق درباره نحوه مدیریت پکن در برابر کرونا مقاومت کند.
دهکده جهانی اکنون به یک چرخش دائمی روی آورده و آنچه که ترامپ درکاخ سفید انجام داده بر دیگر کشورهای جهان تاثیر گذارده و چینش ژئوپلیتیک جهانی دیگر آن چیزی که تا پیش از این بود، نیست.
اگر همهگیری بیماری کووید-۱۹ نیز تنها بحران داخلی ترامپ بود، شاید جهان اندکی وی را میبخشید، اما دوره ریاست جمهوری وی در قیاس با اسلاف وی، انبوهی از نگرانیها را در سراسر جهان موجب شده است. آنچنان که در نشست سازمان جهانی بهداشت روی داد، اروپاییها از طرح امریکا برای فشار بر پکن بر سر موضوع ویروس کرونا خودداری ورزیده و در برابر این خواسته واشنگتن مقاومت کردند.
خروج ترامپ از برجام و بازیهای سیاسی که میرفت تا جرقه درگیری با ایران زده شود.
بالاتر از همه اینها تحت ریاست جمهوری ترامپ، چین و روسیه هردو به سمت رهبری جهان در دوران ریاست جمهوری «شی جین پینگ» و «ولادیمیر پوتین» حرکت کردند.
تا هفته آینده و با فرا رسیدن روز استقلال، امریکا شاید بیش از هر زمان دیگری در چند دهه اخیر تنهاتر بماند، چراکه ترامپ بسیاری از روابط واشنگتن با دیگر کشورها (متحدان) را بیش از ارزشهای بینالمللی قطع کرده و این موضوع به بهای باقی کشورهای جهان نیز خواهد بود.
درحالی که امریکا به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی جهان، در مهار همهگیری ویروس کرونا شکست خورده است و این قضیه همه ما (شهروندان امریکایی) را تحت تاثیر قرار داده، بیش از هر زمان دیگری سایر کشورهای جهان در (انتظار) تصحیح مسیر امریکا نشستهاند.
درحالی که ترامپ بر شکست خود در هدایت امریکا در برخورد با کووید-۱۹، تصدیق دارد؛ متحدان واشنگتن باید تا ماه نوامبر(۱۳ عقرب) برای تحویل احتمالی کاخ سفید به فرد دیگری، درانتظار بنشینند.