رمضان؛ فرصتی برای سود دنیا یا سودای آخرت؟
دولت دستکم در دو حوزه جلوگیری از حیف و میلهای بیت المال و مهار قانونی قیمتها بایستی سریع و صریح و بدون تعلل وارد عمل شود و رنج روانی و معیشتی مردم را در حد قابل توجهی کاهش دهد.
بر پایه الگوهای رفتاری و آموزههای معنوی پیشوایان دینی، ماه مبارک رمضان فصل و فرصتی بینظیر برای بازآفرینی درون در جهت تقرب به ساحت قدس و امر قدسی است. ارزش معنوی ماهی که به تصریح قرآن کریم برتر از هزار ماه است، نمیتواند با هیچ مقیاس و معیاری قابل اندازهگیری باشد. از نظر بسیاری از علمای اسلام ماه رمضان که حتی نفس کشیدن در آن عبادت است، یکی از مهمترین امتیازاتی است که خداوند به بندگان مسلمان خود عطا فرموده تا با تمرکز بر خودسازی و بازگشت به تقوا و معنویت، بتوانند همه فرصتهای سوخته و از دسترفته را جبران کنند.
نکته ظریف و عمیقاً کاربردی نهفته در عبادات اسلامی، کاربردی بودن آن در حوزه حیات اجتماعی مؤمنان است. با آن که در اسلام میتوان عبادات را به تنهایی و بریده از جمع به جا آورد، اما تأکید اکید اسلام بر مشارکت همگانی در انجام فرایض دینی، از شگفتیهای این دین بزرگ است. به عنوان نمونه اقامه نماز جماعت، مناسک حج، روزه ماه رمضان و برگزاری آیینهای نیایش دستهجمعی، همه نشاندهنده اهمیت کاربردی این عبادات در وحدتبخشی به مسلمانان و قرار دادن آنان در کنار یکدیگر پس از آگاهی از تلخکامیها و دشواریهای زندگی از مجرای مشارکت در عبادات گروهی است.
روزه ماه رمضان نیز در کنار دیگر کاربردهایش، به ویژه از این جهت اهمیت دارد که فقرا و اغنیا را در موقعیت یکسان معیشتی قرار میدهد. اغنیا با روزه گرفتن است که میتوانند درد گرسنگی ضعفا و فقرای امت اسلامی را درک و با آنان همذاتپنداری کنند؛ چیزی که برایند پربرکت آن، همیاری با آنان و دستگیری از ایشان است.
اما آنچه در کشورهای اسلامی و به ویژه در کشور ما افغانستان، برکت را از ماه مبارک رمضان سلب میکند وارونگی رفتاری مسلمانان در مواجهه با این عبادت مهم و کاربردی است. همزمان با حلول ماه رمضان، قیمتهای مواد غذایی در مواردی تا ۲۵ درصد نیز افزایش مییابد و روزه ماه رمضان، کارکردی دقیقاً وارونه مییابد.
مطمئناً بیانصافی است اگر خدمات خیرخواهانه و نیکوکارانه گروههایی از جامعه در ماه مبارک رمضان را نادیده بگیریم، اما این روایت غالب روزهداری در کشور اسلامی ما نیست. روایت غالب را بازرگانان و بازاریان با بالابردن ظالمانه چندین برابر قیمت مواد اولیه رقم میزنند که در تعارض و تقابل صددرصدی با روحیه مودت و مؤاخات و همیاری و مددرسانی و دستگیری و گرهگشایی است.
از سوی دیگر، ماه رمضان امسال همزمان شده با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کار و بازار که به صورت طبیعی با افزایش ۹۵ درصدی سقف بیکاری همراه است و دشواری معیشتی این ماه را برای درصد بسیار بالایی از شهروندان، چندبرابر میکند.
در همین حال، آنچه افزون بر موارد فوق، مزید بر علت شده، سوء استفادهگری برخی مقامات از کمکهای دولتی برای مردم است؛ چیزی که بیش از هر چیز دیگری این حقیقت تلخ و تکاندهنده را باورپذیر میسازد که فاصله ما با دین، اخلاق و ایمان، هر روز بیشتر از روز پیش میشود.
در چنین شرایط دشوار و کمرشکنی است که دولت دستکم در دو حوزه جلوگیری از حیف و میلهای بیت المال و مهار قانونی قیمتها بایستی سریع و صریح و بدون تعلل وارد عمل شود و رنج روانی و معیشتی مردم را در حد قابل توجهی کاهش دهد. برایند زودبازده این اقدام، احیای اعتماد مردم به دولت و انگیزه یافتن آنان برای حمایت بیچونوچرا از دولت خود در مواجهه با دشمنان داخلی و خارجی خواهد بود.