شمال افغانستان؛ از مافیای داخلی سیاست تا جنگ قدرت‌ها
به عبارتی، افغانستان به میدان نبرد قدرت‌های هژمونیکی تبدیل خواهد شد که مردم آن به عنوان هیزم در شعله‌ور شدن تنور جنگ‌های نیابتی استفاده خواهد شد.
در چند سال اخیر، ناامنی‌ها و نابرابری‌های اجتماعی و سیاسی به دلایل گوناگونی در شمال کشور تمرکز داشته است، در حالی‌که پیش از آن از امن‌ترین مناطق این سرزمین به حساب می‌آمد.
اما به نظر می‌آید که با تغییرات گسترده سیاسی و امنیتی که در سطح منطقه به وجود آمده است، افغانستان نیز دستخوش تحولات جدیدی گردد. یکی از این دگرگونی‌ها حضور، فعالیت و تداوم داعشیان در این کشور به ویژه نقاط شمالی است.
با شکست داعشیان در سوریه و عراق، احتمال می‌رود یکی از مراکز شکل‌گیری و رشد این گروه، به دلیل موقعیت سیاسی و منافع جهانی و منطقه‌ای، شمال افغانستان باشد.
گزارش‌های رسانه‌ای هم حاکی از این است که تعدادی از اعضای این گروه وارد افغانستان شده است و برخی مقامات اروپایی نیز نگرانی‌های شان را از این نقطه نظر، ابراز داشته‌اند.
هرچند این بحث دیگری است که چگونه، از کدام مجرا و با حمایت چه کسانی مشخصاً این نیروها در افغانستان مستقر شده‌اند.
از آن‌جایی‌که سیاست‌های داخلی افغانستان متاثر از مباحث قومی، زبانی و منطقه‌ای است و نقش امریکا را در این تحولات نمی‌توان نادیده گرفت؛ موضوع استعفای عطامحمدنور والی بلخ نیز به نحو ظریفی با سربازگیری، رشد و تقویت داعش در شمال، پیوند می‌خورد.
با توجه به هژمونی سیاسی و فرهنگی غرب به ویژه امریکا و مقاومت عناصر مخالفی چون روسیه و متحدانش، امکان می‌رود زمینه حضور داعش و مخالفان آن در شمال شکل بگیرد.
با این تحلیل، به نظر می‌رسد حوزه شمالی این سرزمین به میدان رقابت، زورآزمایی و جنگ‌های چریکی و استخباراتی قدرت‌های بزرگ و کوچک جهانی مبدل گردد.
در میان این مبارزات ایدئولوژیک که حامیان داعش و هم‌پیمان‌هایش آن‌را به راه انداخته اند، بیش‌ترین زخم بر پیکر شهروندان افغانستان از نواحی گوناگون وارد خواهد شد؛ شهروندانی که به دلیل فقر، بیکاری، موادمخدر، خستگی از بی‌برنامه‌گی‌ها و ضعف‌های حکومت دست به هرکاری می‌زنند و یا هم توان مقابله، مبارزه و فرار را ندارند.
به عبارتی، افغانستان به میدان نبرد قدرت‌های هژمونیکی تبدیل خواهد شد که مردم آن به عنوان هیزم در شعله‌ور شدن تنور جنگ‌های نیابتی استفاده خواهد شد.
با این وضع، حکومت وحدت ملی باید از استقلال، تمامیت ارضی و ارزش‌های ملی این جغرافیا دفاع کند و نگذارد که حکومت‌های فرصت‌طلب با ساسیت‌های فریبنده شان از احساسات عوام استفاده کرده و زمینه مانورشان را در شمال فراهم کنند.
بی‌تردید استقلالیت در گفتار و عمل، اتخاذ و عملی‌سازی استراتژی‌های محکم اقتدار دولتی و مبارزه با افراطیت و تندروی می‌تواند این کشور را از بحران‌های پیش‌رو نجات دهد و زمینه زندگی مسالمت‌آمیز همه اقوام و زبان‌ها و مذاهب را در همه نقاط این مرزوبوم فراهم خواهد کرد.
حکومت آقای غنی باید با نگاه حقیقت‌بین و حس مردم دوستانه به حال و روز شهروندان کشور بنگرد و از برنامه‌هایی که به مسایل قومی و منطقه‌ای آن‌هم در این شرایط بحرانی منجر می‌شود، دست بکشد و با حفظ قدرت‌های مردمی، زمینه توطیه‌های دشمن را به صورت ریشه‌ای از بین ببرد.
گفتمانی که به دلیل استعفای جبری عطامحمدنور در میان مردم شکل گرفته است به عدم توجه حکومت وحدت ملی به این موارد مهم وفاق ملی بر می‌گردد و این مسئله که با « رفتن نور، شمال مرکز مانور و حضور داعش خواهد شد»، از نگرانی‌های جدی مردم افغانستان به حساب می‌آید.
سیدعبدالبصیر مصباح- خبرگزاری دید- تهران
