پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و جنگ سرد، روسیه وارد تعاملات جدیدی با جهان و بخصوص امریکا شده است. روسیه دیگر همانند دوران جنگ سرد غیرفعال نیست و در سال‌های اخیر به صورت بسیار فعال در تعاملات جهانی سهیم بوده است. یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های روسیه پس از جنگ سرد را می‌توان الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ دانست که طی یک همه‌پرسی مردم کریمه به استقلال کریمه و الحاق آن به روسیه رای دادند. فعالیت مهم بعدی روسیه را می‌توان دخالت در جنگ سوریه و عراق دانست که با حملات نیروی هوایی روسیه؛ دولت بشار اسد به دستاوردهای جدی علیه داعش دست یافت و عملاً این گروه را با خطر نابودی و پاک‌سازی کامل در سوریه مواجه کرد.
پس از الحاق کریمه به روسیه، دولت‌های غربی و بخصوص امریکا تحریم‌های شدیدی را علیه روسیه به اجرا گذاشتند که روسیه با مقاومت و به اجرا گذاشتن تحریم‌های متاقبل علیه امریکا در برابر این تحریم‌ها ایستادگی کرد. گزینه بعدی امریکا و دولت‌های غربی فشار آوردن بر متحدین روسیه در منطقه بود. برای همین دولت‌های غربی فشار آوردن بر بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه را آغاز کردند، زیرا بشار اسد نه تنها در اتحاد با روسیه قرار دارد، بلکه مسئله دریای مدیترانه و دست یافتن به این دریا برای روس‌ها بسیار بااهمیت است، زیرا امروزه کم‌مصرف‌ترین حمل کالای تجاری از طریق دریا صورت می‌گیرد و درکنار آن دریای مدیترانه روسیه را با کشورهای زیادی متصل می‌کند. فشارهای بعدی در کشور عراق اتفاق افتاد که از متحدین جمهوری اسلامی ایران و روسیه بود؛ با به وجود آمدن داعش در این دو کشور یعنی عراق و سوریه اوضاع به شدت تغییر کرد و تا مرز فروپاشی این دو دولت پیش رفت اما با دخالت مستقیم جنگنده‌های روسی معادله به نفع روسیه تغییر جهت داد. امروزه شاهد از دست دادن پایگاه‌های اصلی داعش در عراق و سوریه هستیم و همچنین شکست گسترده این گروه تروریستی. حال آن‌که دولت امریکا در موضع‌گیری رسمی خود عمر داعش را بیست سال اعلام کرده بود تا از این طریق نظام‌های سیاسی غیرهمسو با امریکا را تحت فشار قرار دهد.
سوال این‌جاست که حرکت بعدی دولت‌های غربی و بخصوص امریکا در برابر رقیب دیرین خود یعنی روسیه چه خواهد بود؟ پندار نگارنده این نوشته بر این است که امریکا قصد دارد از طریق افغانستان و بخصوص شمال افغانستان بر روسیه فشار وارد کند، زیرا شمال افغانستان هم‌مرز ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان است که حیاط خلوت روسیه محسوب می‌شود. از این سه یک کشور؛ تاجیکستان حیاط خلوت چین نیز به حساب می‌آید. چینی که امروزه از رقیبان اصلی امریکا در اقتصاد است و گمان آن می‌رود که به‌زودی فعالیت‌های سیاسی جدی خویش را نیز آغاز کند.
امریکا با ناامن کردن شمال افغانستان می‌خواهد به روسیه بفهماند که نیروهای اسلام‌گرا را می‌تواند از راه شمال افغانستان به حیاط خلوت روسیه فرستاده و این کشورها را که در نزدیکی روسیه قرار دارند ناامن کند و از این طریق بر روسیه فشار آورد تا امتیاز بیشتری بگیرد. این در حالی است که وزارت خارجه روسیه تاکنون بارها از ناامن شدن شمال ابراز نگرانی کرده و به دولت وحدت ملی هشدار داده است تا توجه جدی‌تری در قبال ناامن شدن شمال داشته باشد. در کنار پیامد منطقه‌ای ناامن شدن شمال پیامد داخلی آن بالا رفتن میزان نارضایتی از دولت مرکزی خواهد بود که توجه مردم را هرچه بیش‌تر به «ائتلاف برای نجات افغانستان» که تشکیل یافته از سه حزب جمعیت، وحدت و جنبش است، جلب خواهد کرد.
مهدی سرباز- خبرگزاری دید
