فرصتی برای صلح؛ در مورد پیشنهاد شریف

سخنان صلح‌آمیز آقای شریف که یک ماه پس از عبور از نزاع‌ها در سازمان ملل بیان شد، نشان می‌دهد که این درک وجود دارد که هند مسئول وضعیت کنونی پاکستان نیست و نوعی تعامل به نفع دولت پاکستان خواهد بود

در جاده ناهموار و پرتلاطم روابط هند و پاکستان، هر پیشنهادی برای مذاکره، مانند پیشنهادی که هفته گذشته توسط شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان ارایه شد، به یک اندازه توأم با هیجان و بدبینی است. سخنان او در مصاحبه‌ای با یک کانال اماراتی مبنی بر این‌که پاکستان «از سه جنگ با هند» درس گرفته و می‌خواهد «با هند در صلح زندگی کند مشروط بر این‌که بتوانیم مشکلات واقعی، از جمله مسئله داغ کشمیر را حل کنیم» در دهلی نو به عنوان تلاشی برای بهبود وضعیت میان دو کشور دیده شد، آن هم در زمانی که پاکستان در آشوب است. از نظر سیاسی، آقای شریف در اواخر سال جاری باید با انتخابات مواجه شود و همچنان توسط مخالفان به رهبری عمران خان نخست‌وزیر سابق به چالش کشیده می‌شود. از نظر اقتصادی، پاکستان در خطر قریب‌الوقوع نکول بدهی قرار دارد و با اطمینان از حمایت امارات متحده عربی، عربستان سعودی و چین سر پا نگه داشته شده است. علاوه بر این، اسلام‌آباد امیدوار است بسته نجات صندوق بین‌المللی پول با اتخاذ تدابیر ریاضتی بیشتر به نتیجه برسد. پاکستان همچنین با تهدید شدید تروریزم از جانب مرز افغانستان روبرو است، جایی که به‌رغم داشتن یک رژیم دوست، درگیری‌هایی را به ویژه با جنگجویان تحریک طا-لبان پاکستان تجربه می‌کند. با این حال، سخنان صلح‌آمیز آقای شریف که یک ماه پس از عبور از نزاع‌ها در سازمان ملل بیان شد، نشان می‌دهد که این درک وجود دارد که هند مسئول وضعیت کنونی پاکستان نیست و نوعی تعامل به نفع دولت پاکستان خواهد بود. پاسخ وزارت امور خارجه مبنی بر این‌که هند خواهان «روابط عادی همسایگی با پاکستان» به شرط وجود فضای مساعد عاری از «تروریزم، خصومت یا خشونت» است، نشان می‌دهد که دهلی همچنان موضع خود را حفظ می‌کند، اما نمی‌خواهد پیشنهاد آقای شریف را نیز نادیده بگیرد.

زمان برای صحبت‌ در مورد سخنان آقای شریف زیاد است. زیرا هند برای میزبانی از اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تابستان امسال آماده می‌شود، دعوت‌نامه‌ها برای اطمینان از مشارکت پاکستان در نشست‌های بزرگ منتشر می‌شود و یک رابطه صمیمانه‌تر و سفر آرام‌تری را تضمین می‌کند. ریاست هند در گروه ۲۰ و تمایل این کشور به ترویج نگرانی‌های جنوب جهان در بحبوحه جنگ اوکراین، از صلح در همسایگی نیز سود خواهد برد. باید دید که آیا سخنان آقای شریف صرفاً برای تأثیرگذاری بوده است یا با تمایل واقعی برای فشار آوردن به مذاکرات است. اگر اسلام‌آباد واقعاً این امر را یا از طریق پذیرش دعوت سازمان همکاری شانگهای یا با پیشنهاد احیای مأموریت‌های دیپلماتیک در هر دو پایتخت که از سال ۲۰۱۹ سفیری نداشته‌اند دنبال کند، امید است که دهلی‌نو نیز به طور متقابل جبران کند. هند در زمانی که دولت روسیه و اوکراین را به «گفت‌وگو و دیپلماسی» توصیه می‌کند و به دنبال تعامل با طا-لبان به گونه «عملی» است، امتناع از چنین فرصتی برای تقویت ثبات منطقه‌ای متناقض به نظر خواهد رسید، به‌ویژه در سالی که نقش هند به عنوان سکان‌دار سیاست برجسته می‌شود.