تجاوز شوروی وقت به افغانستان باعث بی‌ثباتی، بی‌خانمانی‌ها، مهاجرت‌ها، شهادت و معلولیت میلیون‌ها نفر از هموطنان ما و عقب‌افتادگی روزافزون افغانستان از چرخه‌ی توسعه و پیشرفت شد. پس از آنکه امپراتوری سرخ از سوی مجاهدین شکست خورد، مدعی شدند که امریکاییها پشتیبان مجاهدین افغانستان بود و با سلاح و امکانات امریکاییها، مجاهدین توانستند ارتش سرخ را با شکست موجه سازند و بازی را به نفع امریکا واگذار کنند. با این وصف، امروزه شرایط بر وفق مراد روس‌هاست و روسیه با توجه به شناختی که از موقعیت افغانستان و طالبان دارد، در تبانی با این گروه، نقش‌آفرینی امریکا را در قصه‌ی شکست اتحاد جماهیر شوروی سابق، تلافی می‌کند. حمایت از طالبان- که اکنون یکی از گروه‌های پرقدرت نظامی در برابر امریکاییها در افغانستان محسوب می‌شود- دردسری بزرگ برای امریکاییها در افغانستان شده‌است.
در حال حاضر، روس‌ها با تدویر کنفرانس مسکو به دنبال پر‌کردن خلاها و ضعف‌های کنفرانس بن بوده و در تلاش هستند تا مسکو را به عنوان مرکز حل و فصل منازعات و چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح نمایند و از اینکه همیشه این نقطه مرکز تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بوده‌است، فاصله بگیرند.
از سوی دیگر، برخی از کشورهای منطقه که رابطه‌ی خوبی با امریکا ندارند و رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی امریکا به شمار می‌روند، گروه طالبان را حمایت سیاسی و تجهیزاتی می‌کنند. به طور مثال، چندی پیش، هیئتی از طالبان به کشور چین نیز سفر کرده‌است؛ چین یکی از رقبای قدرتمند امریکا است و می‌تواند با حمایت از این گروه، ادامه حضور امریکا را در افغانستان به چالش بکشد.
طالبان از کشمکش‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی بهره گرفته و چالش‌های بین‌المللی را تبدیل به فرصت‌های خوبی برای تقویت هرچه بیشترشان نموده‌اند. گشایش دفتر قطر، یکی از امتیازات طالبان در عرصه دیپلوماسی منطقه‌ای و جهانی بود که این گروه از محدوده‌ی پاکستان و مناطق مرزی آن کشور بیرون آمده و مناسبات سیاسی‌اش را با کشورهای بیشتری گسترش داد.
به همین‌گونه، نماینده‌های طالبان به برخی از کشورهای اروپایی و آسیای میانه نیز رفت‌وآمد کردند و بخشی از این گروه، بعد از مرگ ملا محمد عمر و ملا اختر منصور به روسیه تمایل پیدا کردند و عده‌ای هم به داعش پیوستند و رنگ و بیرق عوض کردند که در این تطور گروهی نیز سهم و نقش حامیان منطقه‌ای و جهانی بی‌تاثیر نبود.
اکنون رقبای امریکا تلاش دارند پروسه صلح افغانستان را به بن‌بست مواجه ساخته و از طالبان به عنوان اهرم فشاری که می‌تواند این پروسه را سبوتاژ کند، استفاده نمایند!
با نزدیک‌شدن نشست مسکو، طالبان تحرکات نظامی‌شان را بیشتر کرده‌اند و گفته می‌شود که روس‌ها با در اختیار گذاشتن امکانات و تجهیزات نظامی در تلاش افزایش قدرت و حوزه نفوذ این گروه هستند.
به نظر می‌رسد اکنون روسیه در تعاملات جهانی با امریکا، وارد فاز تازه‌ای شده که همراه با«تنش» است؛ تنشی که در این اواخر پررنگ‌تر از هر زمانی شد؛ تا جایی که روز گذشته، رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا قبل از سفرش به مسکو، به روسیه گوشزد کرد که در رابطه به قضایای جهانی« روسیه یا با ایران، سوریه و حزب‌الله باشد یا با امریکا.»
این نشان می‌دهد که امریکا روی همان سکویی قرار گرفته که ۱۶ سال پیش قرار گرفته بود. در آن زمان، جورج بوش، رییس‌جمهور وقت امریکا به برخی از کشورها هشدار داده بود که«جهان می‌تواند یا با ما باشد و یا با غیر ما.»
اما پیش که رفتند، دیدند که جهان نه با آنهاست و نه هم می‌تواند با غیر آنها باشد… جهان آهنگ خود را می‌نوازد و به سمت عقلانیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به پیش می‌رود.
با این‌همه، افغانستان امروز میدان رقابت و جنگ نیابتی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای شده که هرکدام در پی شکست دیگری هستند. انتظار می‌رود دولتمردان ما با اراده قوی و درایت و تدبیر این تنگنا را پشت سر گذاشته و هر چالشی را تبدیل به فرصتی در راستای تامین منافع ملی کشور نمایند!
سید علی‌رضا محمودی- خبرگزاری دید
