وضعیت افغانستان؛ نقش ازبیکستان و اتحادیه اروپا چیست!
به عنوان بخشی از گفت‌وگو، اتحادیه اروپا به تقویت ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی، توسعه اقتصادی پایدار و افزایش معیارهای زندگی جمعیت آن و همچنین حل و فصل اوضاع در افغانستان کمک می‌کند
به تاریخ ۲ جون سال جاری، دومین نشست اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در شهر چولپون آتا برگزار شد. این نشست به بسیاری از موضوعات کلیدی سیاسی، امنیتی، اقتصادی، روابط فرهنگی و بشردوستانه و محیط زیست اختصاص داشت.
ازبیکستان که پرجمعیت‌ترین کشور آسیای مرکزی است، با یک «سیاست خارجی چندجانبه» انعطاف‌پذیر به وضعیت جئوپولیتیک کنونی واکنش نشان می‌دهد. تاشکند با توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش، فعالانه از همکاری با همسایگان و شرکای خود پشتیبانی می‌کند.
یکی از زمینه‌های اولویت‌دار، تقویت همکاری با اتحادیه اروپا است که از لحاظ سیاسی و اقتصادی به ازبیکستان توجه ویژه‌ای دارد.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان کنفرانس اتحادیه اروپا-آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۲ در شهر سمرقند، بر علاقه اروپا به این منطقه تاکید کرد.
اگر چند سال پیش درباره آسیای مرکزی صحبت می‌کردیم، می‌توانیم بگوییم که کسی مایل به حرف زدن در مورد آن نبود. اما امروز همه در باره آن حرف می‌زنند!
این علاقه در راهبردهای اتحادیه اروپا برای آسیای مرکزی منعکس شده است. اولین مورد در سال ۲۰۰۷ تصویب شد و نشان‌دهنده تعهد بلندمدت اتحادیه اروپا به همکاری‌های منطقه‌ای و دوجانبه با کشورهای آسیای مرکزی بود.
در سال ۲۰۱۹، اتحادیه اروپا استراتژی جدیدی را در قبال آسیای مرکزی ارایه کرد که در حال حاضر مشوق تحولات مثبت در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای است و اهمیت استراتژیک ویژه‌ای به منطقه برای منافع اتحادیه اروپا می‌دهد.
علاوه بر این، گفت‌وگوی فعالی بین آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا در قالب‌های دوجانبه و چندجانبه وجود دارد. در اکتوبر ۲۰۲۲، آستانه میزبان اولین اجلاس سران اتحادیه اروپا- آسیای مرکزی در بالاترین سطح بود.
خود قالب اتحادیه اروپا-آسیای مرکزی برای اولین بار در نوامبر ۲۰۰۴ با هدف ایجاد ابزار همکاری با کشورهای منطقه آغاز شد.
به عنوان بخشی از گفت‌وگو، اتحادیه اروپا به تقویت ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی، توسعه اقتصادی پایدار و افزایش معیارهای زندگی جمعیت آن و همچنین حل و فصل اوضاع در افغانستان کمک می‌کند.
پلت‌فرم بحث‌ها، نشست‌های نمایندگان ویژه اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در مورد افغانستان است. تا این مدت، ۴ نشست دایر شده است.
نمایندگان ویژه اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی برای افغانستان در آخرین نشست ۲۵ تا ۲۶ می ۲۰۲۳ در شهر عشق‌آباد بیانیه مشترکی را تصویب کردند که در آن تمایل شدید آن‌ها برای تبدیل افغانستان به کشوری باثبات و مرفه با چشم‌انداز بلندمدت برای صلح پایدار تأیید شد.
همکاری امنیتی بین اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گیرد، علاوه بر افغانستان، مبارزه با تهدیدات فراملی، تروریزم، جنایات سازمان‌یافته، قاچاق مواد مخدر فرامرزی، مهاجرت غیرقانونی و سایر چالش‌ها را شامل می‌شود. این امر از طریق به اشتراک‌گذاری تجربه، کمک‌های فنی، آموزش و تمرینات مشترک به دست می‌آید.
برنامه مدیریت مرز در آسیای مرکزی (BOMCA، ۲۰۰۲) و «سازمان‌های مجری قانون در آسیای مرکزی» پروژه مبارزه با تروریزم (LEICA، ۲۰۲۰) بین اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در حال اجرا است.
هدف برنامه مدیریت مرز BOMCA در درجه اول بهبود امنیت، مبارزه با قاچاق غیرقانونی و تسهیل تجارت در آسیای مرکزی بود. در حالی که هدف اصلی پروژه مبارزه با تروریزم LEICA تقویت ظرفیت سازمان‌های مجری قانون کشورهای آسیای مرکزی برای تضمین امنیت در سطح ملی و منطقه‌ای است.
در نهایت، لازم به ذکر است که ترویج فعال، حمایت متقابل و هماهنگی نزدیک بین آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا در اجرای ابتکارات مشترک و نیز تمایل آن‌ها به تقویت همکاری‌های عملی و سودمند متقابل در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای یکی از مواردی است که از عناصر اساسی برای حفظ صلح و ثبات، تضمین امنیت و توسعه پایدار در سراسر منطقه آسیای مرکزی است.
