پیام نشست ترکیه واضح بود: یا همه یا هیچ‌کس!
یا همه یا هیچ‌کس، روشن‌ترین پیام نشست ترکیه و خروجی تشکیلاتی آن بود و مطمئناً طا-لبان آن را به درستی دریافت کرده‌اند، اما آنچه در این میان تعیین‌کننده است این است که تصمیم سرنوشت آینده حکومت کنونی در کجا گرفته می‌شود: در کابل یا در جایی دیگر!
شماری از چهره‌های سیاسی مخالف طا-لبان شب سه‌شنبه ۲۷ ثور، در انقره پایتخت ترکیه برای گفت‌وگو درباره چگونگی مبارزه سیاسی و نظامی با طا-لبان، در نشستی به میزبانی عبدالرشید دوستم شرکت کردند.
عبدالرب رسول سیاف، عطا محمد نور، کریم خلیلی، محمد محقق، عبدالهادی ارغندیوال، صلاح‌الدین ربانی، احمد ضیا مسعود، عبدالطیف پدرام، امرالله صالح، نیلوفر ابراهیمی، شکریه بارکزی، معصومه خاوری، احمدولی مسعود، محمدعلم ایزدیار، فضل‌احمد معنوی، اسماعیل خان و احمد مسعود به این نشست دعوت شده بودند و بسیاری از این افراد هم در نشست حاضر شدند، اما تعداد اندکی از آنان به دلایلی از جمله محدودیت در سفر، نمایندگان خود را فرستادند. برخی هم مانند یونس قانونی و احمدضیا مسعود، به صورت آنلاین در نشست حضور داشتند و احمدولی مسعود به نمایندگی از احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی با هیئت همراه خود در اجلاس سیاستمداران مخالف طالبان در ترکیه شرکت کرده بود.
«شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان» تشکل تازه‌ای است که از دل این نشست بیرون آمد و هدف آن نیز بر سر کار آوردن «یک بدیل ساختارمند» سیاسی برای طالبان است. همچنین ایجاد نظام غیرمتمرکز پارلمانی در افغانستان، پذیرش اصل انتخابات در سطوح مختلف رهبری در جامعه، رعایت حقوق بشر و حقوق زن و پاسداری از ارزش‌هایی که افغانستان در بیست سال گذشته به آن دست یافته است، از اهداف اصلی ایجاد این ایتلاف تازه است.
تمامی این چهره‌های سیاسی با برنامه‌ها و حفظ تشکیلات شان در «شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان» حضور خواهند داشت، اما قرار شده شورای رهبری در مشورت با همدیگر کار کند. کار این شورا، ساختارمند و برخوردار از دبیرخانه و کمیته‌های جداگانه باشد.
قرار است با تولد این تشکل تازه سیاسی، جبهه‌های نظامی مخالف طا-لبان در سراسر کشور هماهنگ و زیر چتری واحد عمل کنند؛ اتفاقی که اگر بیفتد می‌تواند مقاومت را سمت و سوی ملی بدهد و بر میزان اثرگذاری آن در روند ایجاد تغییر در معادلات جنگ و صلح در کشور، بیفزاید؛ زیرا اگرچه این ایتلاف، سیاسی است، اما ایجاد و دوام فشار نظامی بر طا-لبان را لازم و اجتناب‌ناپذیر می‌داند.
در حالی که اغلب اعضای تشکیل‌دهنده این ایتلاف جدید، در نه ماه پس از سقوط دولت اشرف غنی فراری، در سکوت و انزوای سیاسی به سر بردند و حتی در حد حرف نسبت به آنچه اتفاق افتاد و آنچه هم‌اکنون جریان دارد، واکنش نشان ندادند، اما بسیاری از کارشناسان به این باورند آنچه مسبب گردهم آمدن سیاستمداران کهنه‌کار و در عمل بازنشسته افغانستان در شرایط کنونی شده است، عملکرد یکجانبه‌گرایانه و انحصارطلبانه طا-لبان در حکومتداری و قبضه انحصاری قدرت بر پایه رویکرد حذفی نسبت به غیر خود بوده است.
این رویکرد تحریک‌آمیز، تبعات ویرانگری دارد که در گام نخست متوجه خود طا-لبان می‌شود و پس از آن موجب ادامه جنگ و ناامنی و بی‌ثباتی در ابعاد وسیع ملی و سراسری خواهد شد؛ زیرا به همان اندازه که مدعیان رهبری افغانستان از طیف‌ها و طوایف مختلف سیاسی ـ اجتماعی نمی‌توانند با شرایط جاری کنار بیایند، مردم نیز توانایی انطباق با آن را از کف داده‌اند؛ مردم امروز با مردم بیست سال پیش از منظرگاه‌های متفاوت، دگرگون شده و بلندپروازی‌های انکارناپذیری در حوزه حقوق شهروندی و مطالبات مدنی دارند. این تفاوت، آنقدر عمیق و بنیادین است که حتی اگر سیاست‌ورزان متواری هم نسبت به شرایط موجود وارد گود واکنش عملیاتی نظام‌مند نشوند، مردم نمی‌توانند آن را برای مدت زمانی طولانی برتابند و در برابر آنچه حکومت طا-لبان از آنان می‌خواهد تمکین کنند.
بر پایه این واقعیت، به نظر می‌رسد آنچه از تولد تشکل تازه سیاسی در ترکیه اتفاق افتاده، مردم نیز از آن حمایت می‌کنند. این برای آن است که افزون بر نفوذ انکارناپذیر هرکدام از رهبران سیاسی عضو این ایتلاف در میان مردم، شرایطی که حکومت طا-لبان به لحاظ رویکردهای قومی و محدودیت‌های حقوق بشری به میان آورده است، مردم را به ناگزیر از این حکومت می‌راند و به سمت رهبران سنتی سیاسی، می‌کشاند.
بنابراین بایسته و عاقلانه و عادلانه آن است که طا-لبان از هم‌اکنون به خواست این تشکل برای آغاز مذاکرات فشرده و گستردۀ مبتنی بر صلح سراسری و تشکیل حکومت فراگیر ملی گردن بگذارند و از خودخواهی‌های تحکم‌آمیز برآمده از موقعیت حکومتی، خودداری کنند. در غیر آن افغانستان بار دیگر به ورطه جنگ‌های خونین و بی‌پایانی سقوط خواهد کرد که نه امکان حکمرانی یکدست و دوام‌دار برای طا-لبان بر افغانستان را می‌دهد و نه دیگر جناح‌ها و جریان‌های سیاسی دورمانده از قدرت را به بهانه مصالح ملی و امثال آن به سکوت و بی‌تحرکی وادار می‌کند.
یا همه یا هیچ‌کس، روشن‌ترین پیام نشست ترکیه و خروجی تشکیلاتی آن بود و مطمئناً طا-لبان آن را به درستی دریافت کرده‌اند، اما آنچه در این میان تعیین‌کننده است این است که تصمیم سرنوشت آینده حکومت کنونی در کجا گرفته می‌شود: در کابل یا در جایی دیگر!
یادداشت: آرای مطرح شده در مقالات وارده به خبرگزاری دید مربوط نویسندگان بوده و بازتاب دهنده موقف و جایگاه خبرگزاری دید نمی‌باشد!
