بحران بشری؛ افزایش نگران‌کننده تلفات افراد ملکی در افغانستان تحت حاکمیت طا-لبان
به‌رغم وخامت اوضاع، وزارت خارجه طا-لبان در پاسخ به گزارش سازمان ملل تاکید کرد که افغانستان مدت‌هاست با چالش‌های امنیتی روبرو بوده و وضعیت تحت حکومت آن‌ها بهبود یافته است. با این حال، ادعاهای آن‌ها با واقعیت زمینی و نگرانی‌های مطرح شده از سوی سازمان‌های بین‌المللی و مدافعان حقوق بشر همخوانی ندارد
از زمان تسلط طا-لبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، این کشور شاهد تشدید خشونت‌ها و افزایش نگران‌کننده تلفات افراد ملکی بوده است.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) به تاز‌گی گزارشی را منتشر کرد که در آن تأثیر مخرب درگیری بر غیرنظامیان در افغانستان هویدا شد. داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که بیش از ۱ هزار غیرنظامی بین ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا می امسال کشته و ۲ هزار و ۶۷۹ نفر زخمی شده‌اند. این ارقام به رغم کاهش تلفات در مقایسه با سال‌های قبل از جنگ، بحران انسانی وخیم در حال وقوع را در افغانستان روشن می‌کند.
بیشتر تلفات غیرنظامیان به دلیل بمب‌های دست‌ساز، از جمله بمب‌گذاری‌های انتحاری در مکان‌های عمومی مانند مساجد، موسسات آموزشی و بازارها بوده است. با آنکه از زمان رویکار آمدن دوباره طا-لبان، جنگ‌های مسلحانه کاهش یافته است، اما چالش‌های امنیتی به‌ویژه از ناحیه داعش همچنان پابرجاست. در این گزارش تاکید شده است که طا-لبان مسئول اکثر حملات هستند و مرگ و میر حوادث افزایش یافته و منجر به تلفات بیشتر شده است.
گزارش یوناما نشان می‌دهد که بیش از ۱ هزار و ۷۰۰ مورد تلفات، از جمله جراحات به حملات انفجاری نسبت داده می‌شود که داعش ISKP مسئولیت آن را بر عهده گرفته است. طا-لبان اقداماتی را برای مبارزه با مراکز داعش ISKP از طریق حملات مختلف انجام داده است، اما این تهدید همچنان یک نگرانی مهم است. حضور چندین گروه مسلح بر پیچیدگی وضعیت امنیتی می‌افزاید و خطرات پیشروی غیرنظامیان افغانستان را تشدید می‌کند.
افغانستان علاوه بر خشونت، با بحران شدید مالی و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند. از زمانی که طا-لبان قدرت را به دست گرفتند، کمک‌های مالی کمک کنندگان به شدت کاهش یافته که منجر به کمبود منابع در بخش‌های مراقبت‌های پزشکی، حمایت مالی و کمک‌های اجتماعی و سلامت روانی به مردم افغانستان شده است. حکومت موقت کنونی تحت رهبری طا-لبان برای ارایه خدمات ضروری تلاش کرده است، اما این امر سبب تشدید درد و رنج مردم شده است.
به‌رغم وعده‌های اولیه در مورد ایجاد یک دولت معتدل‌تر، طا-لبان قوانین سختگیرانه‌ای را وضع کرده‌اند که یادآور حکومت قبلی آن‌ها در اواخر دهه ۱۹۹۰ است. ممنوعیت تحصیل دختران بعد از صنف ششم و محدودیت‌های مشارکت زنان در زندگی عمومی و اشتغال، محکومیت‌های بین‌المللی را برانگیخته است. این اقدامات نگرانی‌هایی را در مورد نقض حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان برانگیخته و مانع از پیشرفت سال‌های گذشته به سوی جامعه فراگیرتر شده است.
گزارش سازمان ملل بر فوریت وضعیت در افغانستان و نیاز به حمایت جهان تاکید می‌کند. در حالی که حکومت طا-لبان مدعی است تامین امنیت و مبارزه با تروریزم را در اولویت قرار داده اند، اما جامعه جهانی همچنان محتاط بوده و طا-لبان را رسماً به رسمیت نشناخته است. سازمان ملل و سایر سازمان‌های بشردوستانه همچنان بر اهمیت حمایت از حقوق بشر، ارایه کمک به نیازمندان و یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز به بحران جاری تاکید می‌کنند.
افزایش نگران کننده تلفات غیرنظامیان در افغانستان پس از تسلط طا-لبان، توجه عاجل جامعه بین المللی را می‌طلبد. داده‌های ارایه شده توسط یوناما بر نیاز فوری به تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدگی به بحران انسانی و حمایت از حقوق غیرنظامیان افغانستان پافشاری دارد. با این وضعیت، تنها از طریق اقدام جمعی می‌توانیم تأثیر مخرب جنگ را کاهش دهیم و آینده بهتری را برای افغانستان تضمین کنیم.
به‌رغم وخامت اوضاع، وزارت خارجه طا-لبان در پاسخ به گزارش سازمان ملل تاکید کرد که افغانستان مدت‌هاست با چالش‌های امنیتی روبرو بوده و وضعیت تحت حکومت آن‌ها بهبود یافته است. با این حال، ادعاهای آن‌ها با واقعیت زمینی و نگرانی‌های مطرح شده از سوی سازمان‌های بین‌المللی و مدافعان حقوق بشر همخوانی ندارد.
یافته‌های این گزارش بر نیاز فوری جامعه بین‌المللی برای افزایش تلاش‌ها جهت رسیدگی به بحران در افغانستان تاکید می‌کند. ارایه حمایت‌های اساسی به مردم افغانستان، به ویژه در زمینه دسترسی به مراقبت‌های صحی، آموزش و نیازهای اولیه ضروری است. بودجه کافی باید به سازمان‌های بشردوستانه که در صحنه کار می‌کنند تخصیص یابد تا از ارایه خدمات ضروری به نیازمندان اطمینان حاصل شود.
علاوه بر این، نیاز مبرم جامعه بین‌المللی است تا در گفت‌وگوهای دیپلماتیک با طا-لبان برای رسیدگی به نگرانی‌های حقوق بشر، از جمله حقوق زنان و دختران، آزادی بیان و حمایت از گروه‌های اقلیت شرکت کند. تحت فشار قرار دادن طا-لبان برای پایبندی به موازین و معیارهای بین‌المللی جهت حفظ حقوق اساسی و حیثیت همه شهروندان افغانستان حیاتی است.
علاوه بر این، باید تلاش کرد تا از ظهور مجدد گروه‌های تروریستی مانند داعش ISKP که همچنان تهدیدی برای امنیت و ثبات افغانستان است، جلوگیری شود. همکاری بین جامعه جهانی و مقام‌های طا-لبان برای مقابله موثر با این نیروهای افراطی بسیار مهم است.
در نهایت، جامعه بین‌المللی باید تعهد بلندمدت خود را به افغانستان، هم از نظر کمک‌های بشردوستانه و هم از لحاظ تعامل دیپلماتیک حفظ کند. با رسیده‌گی به نیازهای فوری بشردوستانه و تلاش برای آینده‌ای پایدار و فراگیر برای افغانستان، ما می‌توانیم در جهت صلح و ثبات پایدار منطقه تلاش کنیم. مردم افغانستان در این دوران چالش‌برانگیز مستحق پشتیبانی و همبستگی هستند و جامعه بین‌المللی موظف است در پیگیری آینده بهتر در کنار آن‌ها بایستد.
