چرا تبانی پاکستان با تروریزم به ضرر خودش تمام می‌شود؟
امارت نوپای اسلامی افغانستان به سرعت حصارکشی خط مورد مناقشه دیورند را منع کرد. این امر یک سیگنال واضح بود که نشان می‌داد حکومت نیابتی نیست که توسط آی‌اس‌آی اداره شود. حصارکشی برای پاکستان جهت تامین امنیت مرزهای غربی‌اش بسیار مهم بود
پس از هشدارهای مکرر به گروه طا-لبان در کابل در مورد عواقب عدم مهار تحریک طا-لبان پاکستان(تی‌تی‌پی) که در حال جنگ علیه دولت و ارتش پاکستان در ایالت خیبر پختونخوا است – به‌ویژه در بخش‌هایی که به عنوان مناطق قبیله‌ای تحت اداره فدرال شناخته می‌شود – پاکستان به تازگی حملات هدفمندی را بر مخفی‌گاه‌های ادعایی یک گروه انشعابی تی‌تی‌پی در ولایت‌های پکتیکا و خوست افغانستان انجام داد.
در حالی که پاکستان مدعی شد حملات هوایی در تلافی حمله تروریستی برون‌مرزی بوده است، اما کابل پاکستان را به نقض حاکمیت افغانستان متهم و در پاسخ به سربازان پاکستان در امتداد مرز شلیک کرد. حملات هوایی پاکستان بی‌سابقه نبود و بیش از یک سال است که تنش بین کابل و اسلام‌آباد بر سر فعالیت تی‌تی‌پی وجود دارد.
با این حال، به نظر می‌رسد که آخرین و شاید شوم‌ترین التهاب روابط بین دو طرف، تعقیب عمق استراتژیک پاکستان را در افغانستان به هم ریخته باشد.
سر و ته یک کرباس
سقوط کابل در ۲۰۲۲ چیزی جز پیروزی برای آی‌اس‌آی تلقی نمی‌شد که هم به حمایت از طا-لبان ادامه می‌داد و در عین حال ظاهراً از جنگ ایالات متحده علیه تروریزم نیز پشتیبانی می‌کرد. با این وجود، پاکستان احتمالاً در برابر ضربه‌ای که ممکن از روابط پیچیده طا-لبان با تی‌تی‌پی متحمل شود، ناکام مانده است.
طا-لبان پاکستانی در ۲۰۰۷ تشکیل شد تا با ارتش پاکستان بجنگد، اما پسرعموی ایدیولوژیک طا-لبان افغان باقی مانده است. آن‌ها اهداف مشابهی مانند سرنگونی دولت و تحمیل تفسیر خود از قوانین شریعت را دنبال می‌کند. رهبران آن همچنین در مورد ایجاد خلافت اسلامی در پاکستان صحبت کرده‌اند.
در اوایل سال جاری، گزارش سازمان ملل گفت که طالبان به طور کلی با اهداف تی‌تی‌پی «همدل» هستند و با ممانعت از برخی اقدامات ظاهرگونه مانند پیشنهاد انتقال اعضای تی‌تی‌پی به دور از مرز، به درخواست‌های مکرر پاکستان برای جلوگیری از تروریست‌های فرامرزی اهمیتی نداده‌اند. جدا از اجازه دادن به پناهگاه‌های تی‌تی‌پی در افغانستان، برخی اعضای طا-لبان حتی در حمله به پاکستان به عنوان «وظیفه مذهبی» به تی‌تی‌پی پیوستند.
دلایل دیگری نیز در مورد نرمش طا-لبان در قبال تی‌تی‌پی وجود دارد؛ سهم آن‌ها در مبارزه با نیروهای ایتلاف تحت رهبری ایالات متحده از سوی رژیم کابل فراموش نشده است. طا-لبان حتی در حالی که ناامیدانه به دنبال به رسمیت شناختن بین‌المللی هستند، می‌دانند که بیگانه نمودن تی‌تی‌پی می‌تواند آن‌ها را به سمت داعش خراسان سوق دهد که همچنان تهدید بزرگی برای رژیم در کابل است. داعش خراسان خشن‌ترین و سازش ناپذیرترین گروه تروریستی فعال در منطقه است.
کشف عمق استراتژیک
امارت نوپای اسلامی افغانستان به سرعت حصارکشی خط مورد مناقشه دیورند را منع کرد. این امر یک سیگنال واضح بود که نشان می‌داد حکومت نیابتی نیست که توسط آی‌اس‌آی اداره شود. حصارکشی برای پاکستان جهت تامین امنیت مرزهای غربی‌اش بسیار مهم بود.
طا-لبان با رد هرگونه اقدام جنبشی علیه تی‌تی‌پی و محدود کردن نقش خود به تسهیل گفت‌وگوها بین پاکستان و تی‌تی‌پی، ضربه‌ای دیگر به پاکستان وارد کرد. در ابتدا، طا-لبان همچنین بر لزوم تنظیم امور از سوی پاکستان تاکید کردند و گفته‌اند که موضوع تروریزم تی‌تی‌پی قبل از بازگشت آن‌ها به کابل وجود داشت. رهبری طا-لبان اقدام پاکستان برای اخراج پناهجویان افغانستانی را محکوم کرده است. به نظر می‌رسد که تشدید تنش‌های اخیر نشان می‌دهد که لحظه پیروزی پاکستان در اگست ۲۰۲۱، زمانی که طا-لبان کنترول کابل را به دست گرفتند، در حال تبدیل شدن به یک کابوس است.
با این حال، یک هیئت تجاری پاکستان درست یک هفته پس از درگیری برای بهبود روابط تجاری بین دو کشور از کابل دیدن کرد و نشان داد که اسلام‌آباد تمایلی به دست برداشتن از طا-لبان ندارد.
می‌توان انتظار داشت که اسلام‌آباد به خاطر وسواس مادرزادی‌اش برای مقابله با دهلی‌نو، از وابستگی افغانستان محصور در خشکی برای تجارت بین‌المللی و پیوندهای خانوادگی قوی بین‌مرزی کار گیرد تا طا-لبان را وادار به حفظ منافعش کند.
با این حال، این که آیا این امر کافی خواهد بود و آیا طا-لبان مستقل نیز خط خود را در قبال تی‌تی‌پی دنبال می‌کنند یا خیر، فعلاً حدس و گمان است. در نشانه‌ای آشکار از ناامیدی، پاکستان به طور علنی به حکومت در کابل حمله کرده است و در اوایل ماه جاری از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواسته است تا طا-لبان را وادار به قطع رابطه‌اش با تی‌تی‌پی کند.
هند و امنیت
اگر وضعیت امنیتی بین افغانستان و پاکستان بدتر شود، هند مراقب هرگونه تلاش پاکستان برای تضعیف نظام طا-لبان خواهد بود، زیرا این امر می‌تواند امنیت منطقه را نیز به خطر بیندازد. برای هند، از هم اکنون که پاکستان که خود را قربانی تروریزم فرامرزی می‌داند، چیزی جز عدالت تلافی‌جویانه نیست، زیرا هند مدت‌هاست پاکستان را به انجام همین کار در سراسر مرز‌هایش متهم کرده است. قابل توجه است در حالی که وضعیت امنیتی در افغانستان پس از بازگشت طا-لبان بهبود یافته است، اما در ایالت‌های پاکستان مانند خیبر پختونخوا و بلوچستان بدتر شده است.
مانند خیلی‌ها، هند معتقد است که پاکستان فقط محصول سیاست دیرینه‌اش در استفاده از تروریزم برای دستیابی به اهداف سیاسی را درو می‌کند و اسلام‌آباد دیگر نمی‌تواند «هم با خرگوش بدود و هم با سگ‌های شکاری شکار کند».
پاکستان معتقد است که از سوی طا-لبان ناامید شده است. هند اما هنوز چنین شکایتی ندارد. بر اساس تضمین‌های مکرر طا-لبان در دیدار با مقامات هندی مبنی بر این‌که به گروه‌هایی مانند لشکر طیبه و جیش محمد اجازه نمی‌دهد از خاک افغانستان هند را هدف قرار دهند و همچنین روابط تاریخی هند با این کشور، دهلی‌نو یک رابطه کاری قوی با امارت اسلامی ایجاد کرده است. حتی بدون این‌که رسماً آن را به رسمیت بشناسد. این‌که طا-لبان به دنبال استفاده احتمالی از بندر استراتژیک چابهار در ایران توسط تاجران افغانستانی هستند، انگیزه دیگری است. طا-لبان همچنین از کمک‌های بشردوستانه ارسال شده از سوی هند، از جمله ۴۰ هزار تن گندم که از طریق مرز زمینی با پاکستان عرضه می‌شود، بسیار قدردانی کرده‌اند و هند اکنون در حال بررسی درخواست طا-لبان برای از سرگیری کار روی پروژه‌های اقتصادی/اجتماعی خود در این کشور است.
