یک سالگی امضای توافقنامه امریکا-طالبان و آینده‌ای که روشن نیست
بتاریخ ۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰، ایالات متحده و طالبان- پس از بیش از ۱۹ سال جنگ – توافقنامه تاریخی را برای آوردن صلح در افغانستان به امضا رسانیدند.
در توافقنامه تصریح گردیده است که طالبان مانع استفاده از خاک افغانستان بر علیه ایالات متحده و متحدین آن توسط تروریستان می‌گردد و همچنین برای ساختن یک کشور صلح آمیز وارد مذاکرات با طرف‌های درگیر افغانستان شود. در مقابل ایالات متحده قول داده است تا نیروهای نظامی خود را از افغانستان بیرون بکشد. در همین حال یک قسمت از این توافق نامه طی یک سال گذشته عملی شده ولی بیشتر بخش‌های دیگر تا هنوز اجرا نشده و سوالاتی را بر انگیخته است.
در عین زمان، جنگ میان طالبان و نیروهای دولت افغانستان و همچنین حملات تروریستی توسط این گروه در سراسر افغانستان ادامه دارد.
بر اساس توافق نامه طالبان – ایالات متحده، مذاکرات بین‌الافغانی میان طالبان و طرف‌های افغان (دولت فعلی افغانستان) به عنوان امتیاز برای طالبان که صریحاً در توافقنامه ذکر نشده است – قرار بود در ۱۰ مارچ ۲۰۲۰ آغاز شود، اما بنابر دلایل مختلف با تعلل در ۱۲ سپتمبر سال ۲۰۲۰ در دوحه قطر آغاز شد. یکی از دلایل اصلی تاخیر در برگزاری مذاکرات، چانه زنی در مورد آزادی زندانیان طالبان بود که به نوبه خود ناشی از عدم شفافیت در مورد این که واقعاً روی چه چیزی توافق شده است، بود.
آغاز مذاکرات به عنوان یک فرصت تاریخی مورد استقبال قرار گرفت. اما هیچ کس انتظار پیشرفت سریع این روند را نداشت. مذاکرات میان ایالات متحده و طالبان تقریباً ۱۸ ماه را در بر گرفت – و مذاکرات ایالات متحده و طالبان به طور قابل توجهی کمتر بحث برانگیز نسبت به مذاکرات بین‌الافغانی که وظیفه بزرگ ایجاد توافق دیدگاه میان طالبان و دولت افغانستان را در مورد چگونگی یک افغانستان صلح آمیز دارد- بود. بر این اساس، مذاکرات بین‌الافغانی همیشه در بهترین موارد پراکنده و طولانی می‌شد.
ابراهیم باعث پژوهشگر افغانستانی خلاصه کرد «فاصله میان آنچه طالبان و دولت افغانستان از توافق صلح انتظار دارند و آنچه که آنها مایل به سازش هستند بسیار زیاد است».
این به درخواست طالبان برای «نظام اسلامی» اشاره دارد، اگرچه در مورد چنین سیستمی بیشتر وضاحت داده نشده است، اما اگر از یک طرف به معنی تغییر کامل جمهوری فعلی نباشد به معنی اصلاحات اساسی آن است. و از جانب دیگر تمایل دولت افغانستان برای حفظ قانون اساسی فعلی که طالبان آن را نسخه غربی می‌دانند.
به هر صورت، مذاکرات بین‌الافغانی با تعیین قواعد راهکار پیش برد مذاکرات واقعی آغاز شد. این طرزالعمل تقریباً سه ماه پس از آغاز مذاکرات در تاریخ ۲ دسمبر سال ۲۰۲۰ نهایی شد.
مذاکرات بین‌الافغانی پس از یک وقفه در اواخر دسمبر ۲۰۲۰ در اوایل جنوری ۲۰۲۱ از سر گرفته شد.
هیئت طالبان و تیم مذاکره کننده دولت افغانستان در حال حاضر روی یک اجندا برای گفت‌وگوهای اساسی کار می‌کنند.
باعث گفت: «پیشرفت مذاکرات بسیار کند بوده است». وی گفت: «این امر به دلیل فاصله زیاد دیدگاه‌های دوطرف مذاکره کننده بوده است و اکنون همه طرف‌ها – دولت افغانستان، گروه طالبان – منتظرند که دولت جدید ایالات متحده چه کاری را انجام خواهد داد.
به هر حال، با توجه به زمان کمی که باقی مانده است، بعید است که مذاکرات بین‌الافغانی نتیجه مشخصی را تا پایان اپریل ۲۰۲۱ – تاریخی که مطابق توافقنامه برای خروج کامل ایالات متحده تعیین شده است، در قبال داشته باشد.
اما این عقب‌نشینی مطابق توافقنامه میان امریکا و طالبان به یک سلسله شرایط بستگی داشت که می‌توان گفت تا هنوز برآورده نشده است.
