آخرین اخبارافغانستانتحلیلسیاست
ادعای طالبان مبنی بر داشتن پهپاد نوعی جنگ روانی است
نیروهای امنیتی افغانستان در حالی که هیچ راهی برای سرنگونی هواپیماهای بدون سرنشین طالبان در اختیار ندارند ، امروز با سلاحی روانی پنهان اما کشنده روبرو هستند که احتمالاً در آینده به تهدیدی موثر تبدیل خواهد شد.
طالبان تا سال ۲۰۱۶ از هواپیماهای بدون سرنشین مجهز با دوربین فیلمبرداری فیلم‌های تبلیغاتی استفاده می‌کردند. اما در اوایل اکتبر سال ۲۰۲۰ ، آنها برای جنگ با نیروهای امنیتی از هواپیماهای بدون سرنشین دارای قابلیت انتقال بمب استفاده کردند.
در حالی که میزان استفاده از آنها هنوز اندک است، استفاده از این تاکتیک جدید شواهدی از مقاومت گروهی را که مسلماً از حملات امریکا به افغانستان جان سالم به در برده، ارائه می‌دهد.
موضوع نگران کننده این است که طالبان در کنار انجام مذاکرات صلح با دولت افغانستان روی هدف استراتژیک برای ادامه ظرفیت سازی برای جنگیدن نیز کار می‌کنند.
عمران فیروز یک تن از متخصصین هواپیماهای بدون سرنشین که با شبکه خبری «تی ارتی ورلد» صحبت می‌کرد گفت: واضح است که طالبان قصد دارند از جنگ هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی تقلید کنند، آنچه را که ما طی چند سال دیده‌ایم، نه تنها در افغانستان بلکه در سایر مناطق که امریکایی‌ها در گیر جنگ هستند، گروه‌های شبه نظامی سعی در تقلید از این نوع جنگ‌ها می‌کنند.
استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین تجاری حتی در نبردهای مدرن بی‌سابقه است، این هواپیماها سایه بزرگتر از اندازه خود در ذهن رقبا ایجاد می‌کند.
برای نیروهای دولتی، هواپیماهای بدون سرنشین طالبان اثرات بزرگ در جنگ روانی دارد؛ زیرا باعث می‌شود نیروهای امنیتی تصور کنند که با دشمن مجهزتر روبرو هستند.
فیروز می‌گوید: «بدیهی است که این فناوری نیست که ایالات متحده استفاده می‌کند. شما نمی‌توانید هواپیماهای بدون سرنشین تجاری را با هواپیماهای بدون سرنشین «امریکن ریپر» مقایسه کنید … اما آنها سعی می‌کنند خودنمایی کنند و نشان دهند که ما نیز می‌توانیم از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده کنیم و نیروهای ویژه مشابه نیروهای ویژه ایالات متحده داریم که به شدت مجهز هستند».
آنها با شیوه پرتاب بمب توسط این هواپیماهای بدون سرنشین آشنایی پیدا کرده‌اند. آنها در پرتاب سرگلوله هاوان و ماین‌های خود ساخت روی سرپوش بوتل نوشیدنی پیپسی که با کشیدن ماشه منفجر می‌شود و نارنجک انداز مهارت دارند.
در صورت نبود گیرنده‌ها در بال‌های هواپیما بیشتر مهمات در هوا می‌ریزند. برای حل این معضل مهندسان طالبان پرهای توپ بدمنتن را در عقب مواد منفجره بستند .حملات هواپیماهای بدون سرنشین طالبان به یک منطقه منحصر نیست، در چندین جبهه در سراسر افغانستان، به ویژه در ولسوالی‌های پکتیا در میرزاکا و زرمت، برکی برک، بلخ، فاریاب، چرخ و پل علم و شمال کندز شاهد اقدامات آن هستیم.
طالبان از چه نوع هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می‌کنند؟
در واقع کسی نمی‌داند، اما مدلی که اخیراً از آنها بدست آمده است نشان می‌دهد که طالبان از هواپیماهای بدون سرنشین (کوادکوپتر) تجاری که از راه دور اداره می‌شود استفاده می‌کنند.
ویدئویی که در جنوری ۲۰۲۰ نشر شد، نشان می‌دهد که یک هوپیمای نوع DJI ماتریس مسلح مجهز به یک دوربین بزرگنمای زینموس- Z30 ومیکانیزم انداخت مهمات است، اما مسایل ممکن طوری که به نظر می‌رسد نباشد.
در ویدئو شخصی ادعا می‌کند که این هواپیمای بدون سرنشین در ولایت هلمند زمانی که بر ضد طالبان مورد استفاده قرار می‌گرفت، توقیف شده است.
عجیب است که گروه‌های ضد طالبان از هواپیمای بدون سرنشین تجاری استفاده نمی‌کنند، قابل ذکر است که ارتش افغانستان در سال ۲۰۱۶ هواپیماهای بدون سرنشین نظارتی را در ولایت هلمند آزمایش کرد، اما این نوع آن بسیار بزرگتر از بوینگ انیستیو اسکن ایگل بود.
طالبان هواپیماهای بدون سرنشین خود را از کجا می‌آورند؟
تهیه هواپیمای بدون سرنشین در بازار نسبتاً آسان است. اما با وجود آن، گمانه‌ها وجود دارد که از طریق پاکستان به افغانستان وارد می‌شود. مقامات افغان اغلباً ادعا می‌کنند که تجهیزات نظامی مورد استفاده طالبان از پاکستان فراهم می‌شود.
احمد ضیا سراج رییس امنیت ملی در ۲۳ نوامبر در پارلمان متعهد شد که برای جلوگیری از چنین حملاتی واردات هواپیماهای بدون سرنشین تجاری را به افغانستان منع کند. اما با این وجود دستیابی به آنها سهل است.
فیروز می‌گوید: «بسیاری از بازارهای سیاه در افغانستان، پاکستان و چین وجود دارد که هواپیما های بدون سرنشین زیادی اعم از بدون سرنشین مسلح و تجاری را در سراسر جهان صادر می‌کند».
چنین پهپادهایی در اکثر کشورها به راحتی در دسترس هستند، قیمت هواپیمای بدون سرنشین دست دوم که در فیلم‌های تبلیغاتی از آن کار گرفته می‌شود ۷۰۰ دالر و هواپیمای بدون سرنشین پیشرفته و جدید تا حدود ۶۵۰۰ دالر است، طبعاً چنین هواپیما‌هایی ارزان نیستند اما برای گروه بزرگی مانند طالبان که از راه کشت و قاچاق مواد مخدر پول هنگفت به دست می‌آورند خرید آن کار دشواری نیست.
نیروی هوایی ارزان بها
به اساس گفته‌های ملا یعقوب فرزند رهبر روحانی طالبان ملا محمد عمر، طالبان در آخرین سال مالی خود که در ماه مارچ ۲۰۲۰ پایان یافت حدود ۱٫۶ میلیارد دالر امریكا عاید به دست آورده، در مقایسه دولت افغانستان حدود ۵٫۵۵ میلیارد دالر در همین مدت بدست آورده است.
با توجه به عواید طالبان، این گروه قادر است «نیروی هوایی ارزان بها» برای خود داشته باشد. عدم موجودیت شماره سریال یا شناسه‌های منحصر به فرد هواپیماهای بدون سرنشین تجاری کار تهیه و قاچاق آن را سهل کرده و به راحتی پوشش می‌دهد.
استفاده از چنین پهپادها کار بسیار ساده است و نیاز به مهارت‌های اولیه و آشنایی با نصب مواد منفجره دارد.
سوال این جاست که چرا طالبان به تازگی مسلح کردن هواپیماهای بدون سرنشین را آغاز کرده‌اند، در حالی که قبلاً از هواپیماهای بدون سرنشین تجاری برای فیلمبرداری از حملات انتحاری یا تصاویر تبلیغاتی زمان زیادی استفاده کردند.
تقلید از مهاجم
عمران فیروز خاطر نشان کرد، «جنگ در حال امریکایی شدن است»؛ زیرا شبه نظامیان سعی می‌کنند سلاح‌های مشابه، سبک جنگ مشابه استفاده کنند، فقط این جنگ‌ها را که پیشرفته دانسته می‌شود کاپی می‌کنند، چرا که شما در قرن ۲۱ این گونه باید بجنگید».
روایت نادرست طالبان
«چند روز پیش، یکی از اعضای طالبان که من می‌شناسم ادعا کرد که آنها فقط ارتش افغانستان را هدف قرار داده‌اند، اما غیرنظامیان را هدف قرار نداده‌اند. این همان روایت است که توسط همه، حتی امریکایی‌ها استفاده شده است که دروغ است. در مورد طالبان نیز همین طور است».
یکی از توضیحات ممکن، رشد اعضای جوان طالبان باهوش فناوری یا احتمالاً الهام گرفتن آنها از استفاده داعش از هواپیماهای بدون سرنشین تجاری مسلح در سوریه و عراق در سال ۲۰۱۷ است.
فیروز می‌گوید: «در حال حاضر، تأثیرات زیادی نیست» اگر آنها به پیشرفت خود ادامه دهند یا استفاده خود را گسترش دهند، می‌توانند سلاح‌های وحشت آور باشند.
چشم اندازهای ترسناک
هواپیماهای بدون سرنشین تجاری نمی‌توانند اجسام سنگین را بلند کنند. برای یک پهپاد مسلح، اندازه محموله حق سوق انفجاری آن را محدود می‌کند. اما اگر طالبان قادر به تهیه هواپیماهای بدون سرنشین قوی‌تر باشند، یا یاد بگیرند که محموله‌ها سرگلوله را با دقت بیشتری تحویل دهند، این اثرات می‌تواند ویرانگر باشد.
در سوریه فقط در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۲۰۸ حمله هواپیمای بدون سرنشین تجاری ثبت شده است. آنها همچنین در عراق برای اثرات مخرب تا اکتبر ۲۰۱۶ مورد استفاده قرار گرفتند، یک فرماندار را با یک پرواز در خانه اش در یک نمونه ترور کردند و در مورد دیگر یک تانک را منهدم کردند.
نه تنها برای حمل محموله‌های انفجاری از هواپیماهای بدون سرنشین برای هدایت وسایل نقلیه انتحاری به شدت زره پوش (VBIED) نیز استفاده می‌شد که رانندگان فقط از طریق صفحات فولادی به سختی می‌توانستند از بمب گذاران انتحاری در برابر اقدامات دفاعی محافظت کنند.
خطرناک تر، نقش آنها به عنوان یک سلاح روانشناختی را نمی‌توان دست کم گرفت.
فیلم ها از سوریه نشان می‌دهد که سربازان لحظاتی پس از شنیدن صدای داغ یک پهپاد تجاری پست‌های خود را رها می‌کنند. همراه با گزارش‌هایی مبنی بر اینکه نیروهای دولت افغانستان قبلاً بدون جنگ مواضع خود را خالی كرده‌اند، هواپیماهای بدون سرنشین مسلح می‌توانند آخرین ضربه به روحیه نیروهای دولتی باشند.
برای افغانستان تهدید هواپیمای بدون سرنشین واقعی است و استفاده طالبان از هواپیماهای بدون سرنشین نظارتی به تنهایی در حال حاضر افزایش یافته است، که نشانگر تغییر در تاکتیک‌ها و در دسترس بودن نسبی هواپیماهای بدون سرنشین تجاری است. اطلاعاتی در مورد توانایی آنها در مسلح سازی آنها در دسترس نیست.
مرگ از بالا
آیا می‌توان با آنها مقابله کرد؟ گفتنش از انجام دادنش آسانتراست. شلیک کردن آنها با توجه به اندازه آنها دشوار است و از نظر تاکتیکی آنها اغلب در تاریکی راه‌اندازی می‌شوند و صید آنها تقریباً غیرممکن است.
راه حل های دیگر مانند تفنگ‌های ضد پهپادی الکترومغناطیسی بسیار گران و هنوز هم نسبتاً جدید است.
با توجه به مرزهای متخلخل افغانستان، حتی تلاش NDS برای منع واردات آنها نیز دشوار است. در سال ۲۰۱۰، دولت افغانستان واردات نیترات آمونیوم را که معمولاً به عنوان کود استفاده می‌شود، اما همچنین یک ماده منفجره دست ساز است، ممنوع کرد.
با این وجود ، هنوز مقدار زیادی از این ماده شیمیایی مرتب در افغانستان ضبط می‌شود.
راه حل‌های جایگزین می‌تواند سرمایه‌گذاری در سیستم‌های جمر الکترونیکی یا سقف‌ها و دیوارهای سخت شده برای محافظت در برابر مهمات افتاده باشد.
یک راه حل امیدوار کننده که موفقیت‌هایی را به نمایش گذاشته است، آموزش عقاب‌ها برای حمله به هواپیماهای بدون سرنشین است، مفهومی که توسط نیروی دریایی ایالات متحده و ارتش فرانسه پیشگام است.
اما تا رسیدن عقاب‌ها برای نجات، افغانستان با معضلی روبرو است که به این زودی ها دور نخواهد شد.
لید
