اردوغان، در لبه پرتگاه انتخاباتی
تورم دورقمی و افزایش سرسامآور قیمت مواد اولیه، اقتصاد ترکیه را وارد بحران بزرگی کرده و وعدههای انتخاباتی اردوغان هم برای مهار و مدیریت این وضعیت، چیزی نیست که ترکها را دستکم در میانمدت برای عبور از این بحران امیدوار و آرای شان را در سبد رییس جمهور کنونی واریز کند
انتخابات فردا (یکشنبه) در ترکیه، مخصوصاً برای رجب طیب اردوغان رییس جمهور کنونی تعیینکنندهتر از سرنوشتی است که قرار است پس از انتخابات برای سیاست و اقتصاد این کشور رقم بخورد. با آن که این کشور در حوزه اقتصاد با بحران تورم دورقمی مواجه است و دولت اردوغان قادر به کنترول این وضعیت نبود، اما از آنجا که هردو ائتلاف اصلی رقیب (اردوغان و قلیچدار اوغلو) از طرح راهکار خروج ترکیه از بحران نابرخوردار هستند، انتخابات روز یکشنبه، بیش از آن که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در یکصدمین سالگرد جمهوری این کشور باشد، رفراندومی برای عزل یا ابقای اردوغان در و از قدرت است.
رجب طیب اردوغان در سال ۲۰۱۸ با کسب ۲۶ میلیون رأی به پیروزی رسید و در انتخابات فردا نیز به همین مقدار رأی نیاز دارد، اما او برای دست یافتن به این میزان رأی شهروندان ترکیه، با چالشهایی مواجه است که فضای کنونی سیاست ترکیه را عمیقاً از فضای حاکم در سال ۲۰۱۸ متمایز و حتی متضاد ساخته است.
اردوغان در انتخابات ۲۰۱۸ به صورت گستردهای از کودتای سال ۲۰۱۶ هزینه کرد، اما اکنون حنای آن کودتا برای همراه کردن مردم ترکیه با مردی که دو دهه در قدرت بوده، بسیار کمرنگ شده است.
ناسیونالیزم یکی از اهرمهای بُرندهای بود که در انتخابات ۲۰۱۸ اردوغان را برنده انتخابات ساخت، اما این سرمایه پوپولیستی اردوغان در انتخابات پیش رو، کارکردی عکس یافته و ملیگرایان ترکیه در جبهه مقابل او قرار گرفتهاند. بر پایه این واقعیت عینی در بستر سیاست و اجتماع ترکیه، تصور میشود چندین حزب ملیگرای مخالف اردوغان، بتوانند حزب متحد راست افراطی او، یعنی «حزب حرکت ملی ترکیه» (MHP) را در میدان انتخابات، زمین بزنند.
همچنان که اشاره شد، تورم دورقمی و افزایش سرسامآور قیمت مواد اولیه، اقتصاد ترکیه را وارد بحران بزرگی کرده و وعدههای انتخاباتی اردوغان هم برای مهار و مدیریت این وضعیت، چیزی نیست که ترکها را دستکم در میانمدت برای عبور از این بحران امیدوار و آرای شان را در سبد رییس جمهور کنونی واریز کند. این بحران با وقوع زلزله مرگبار و ویرانگر ۱۷ دلو ۱۴۰۱ دست در دست هم دادند تا شرایط ناگواری را برای رجب طیب اردوغان رقم بزنند؛ به گونهای ناظران و کارشناسان اذعان میکنند ریزش دهها هزار ساختمان در اثر زلزله ۷ ریشتری ۹۶ روز قبل، مسبب ریزش ۳۰ تا ۳۵ درصدی آرای اردوغان در انتخابات روز یکشنبه خواهد شد؛ زیرا این زلزله که به مثابه سند وجود فساد در دولت اردوغان به ویژه در زمینه ساختمانسازی تعبیر شد، خشم گستردهای در میان ترکها علیه اردوغان برانگیخت و مخالفان او را نیز از دستاویز نیرومندی برای ضربه زدن انتخاباتی به وی، برخوردار ساخت.
مهمتر از همه این که جریان اپوزیسیون دولت اردوغان نیز با همدلی و همدستی بیشتری خود را آماده نقشآفرینی در انتخابات فردا کرده تا از آخرین امکانات خود برای بیرون راندن اردوغان از صحنه سیاست ترکیه استفاده کند. شش حزب مخالف اردوغان در اردوگاه انتخاباتی کمال کیلیچداراوغلو، رهبر CHP به عنوان کاندیدای مشترک ریاست جمهوری با کسب حمایت حزب کردگرای HDP گرد آمدهاند و این انتخابات ترکیه را به صحنه جنگ تمامعیار برای پیروزی یکی از دو چهره مطرح و رقیب اصلی انتخابات ترکیه (اردوغان ـ اوغلو) تبدیل کرده است. اکنون وضعیت انتخاباتی در ترکیه به اندازهای شکننده و حساس است که کسانی حتی فراتر از احتمال کشانده شدن آن به دور دوم، خشونتهای مسلحانه را نیز محتمل میدانند.