از فرض پیروزی طالبان دست بردارید؛ اگر سازشی صورت نگیرد، افغانستان تکه تکه خواهد شد

طالبان پایگاه هایی در خارج از چندین مرکز ولایتی با هدف سرنگونی دولت افغانستان ایجاد کرده است اما هنوز موفقیتی در این زمینه کسب نکرده است. این گروه در حال پیشروی تهاجمی است اما انتظار می‌رود که نبردها در شهرها بسیار سخت تر باشد، به ویژه با توجه به اینکه فرماندهان جنگی گذشته که در دهه ۱۹۸۰ با ارتش شوروی جنگیده اند، شبه نظامیان خود را احیا کرده‌اند

طی چند هفته گذشته، در شرایطی که گفته می‌شود طالبان بیشتر از نیم ۴۰۰ ولسوالی افغانستان را در نوردیده است، ایست‌های بازرسی در بزرگراه های اصلی ایجاد کرده و گذرگاه های مرزی را به تصرف خود درآورده است، به راحتی می‌توان تصور کرد که آنها در مسیر تصرف کل کشور هستند. در واقع، طالبان نیز همین ادعا را مطرح کرده است، اما هیچ دلیلی وجود ندارد که چنین تبلیغاتی را واقعی تلقی کنیم. البته این بدان معنا نیست که تبلیغات دولت افغانستان در مورد بازپس گیری قلمروهای از دست رفته باید جدی گرفته شود. واقعیت این است که نیروهای مخالف در افغانستان که شامل حداقل نیمی از شبه نظامیان مستقل ضد طالبان می‌شوند، در حال حاضر بسیار متعادل تر از آن چیزی هستند که ناظران بیرونی تصور می‌کنند. پس از عقب‌نشینی ارتش امریکا، افغانستان به احتمال زیاد به سمت درگیری طولانی مدت و بن‌بست سیاسی پیش می‌رود.
جنرال سمیع سادات یک افسر ۳۶ ساله در ارتش افغانستان است که تحت آموزش‌های امریکایی قرار گرفته و مسئول امنیت در نزدیک به ۲۰ درصد از خاک افغانستان به شمار می رود. او از مقری در مرکز ولایت هلمند با فارین پالیسی صحبت کرد. سادات بسیار قوی به نظر می‌رسید و از حضور طالبان در اطرافش هیچ نگرانیی نداشت. در عوض، او به آموزش برتر نیروهای خود، دسترسی به سلاح‌های پیشرفته و بیش از همه احساس مسئولیتش برای نجات کشور از شر وحشی‌ها، می‌بالید. سادات گفت: ابداً هیچ راهی وجود ندارد که طالبان این شهر را تصرف کند. ما در موقعیت بسیار قوی تری قرار داریم. به طور متوسط، ما در هر ۲۴ ساعت، ۶۰ تا ۷۰ نفر از نیروهای طالبان را از پای در می‌آوریم، در حالی که آنها یک نفر از ما را می کشند. بنابراین، نسبت ۱ به ۶۰ است. سادات ادعاهای طالبان مبنی بر در اختیار داشتن ۸۵ درصد قلمروی افغانستان را بسیار مبالغه آمیز توصیف کرد و قول داد که آنها را شکست دهد. وی گفت: طالبان به دلیل اقدامات خائنانه برخی، در مناطق روستایی برتری به دست آوردند، اما طی چند هفته آینده ما را در حال انجام ماموریت های ویژه برای بازپس گیری ولسوالی ها و بازگشایی مرزها خواهید دید.

اعتماد سادات می تواند حتی در میان افغان‌هایی که به شدت از سلطه طالبان ترسیده‌اند، امید ایجاد کند یا به ایالات متحده اطمینان دهد که میلیاردها دالر پولی که برای خدمات امنیتی افغانستان هزینه کرده، هدر نرفته است. اما سادات اعتراف کرد که پشتیبانی هوایی ایالات متحده می‌تواند درگیری را به کلی متفاوت کند. سادات با اشاره به اظهارات جنرال کنت مک‌کنزی، رییس ستاد فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده که به نظر می‌رسد، پیشنهاد ادامه حمایت از نیروهای افغان را مطرح کرده است، گفت: ما معتقدیم که حمایت هوایی امریکا را در چارچوب برنامه Horizon program دریافت خواهیم کرد اما جزئیات آن مبهم است. اما لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده تصریح کرده است که ارتش امریکا از عملیات ضد تروریستی علیه القاعده و داعش حمایت خواهد کرد.
طالبان نیز به نوبه خود احساس می‌کنند که در حال دستیابی به پیروزی هستند. گفتنی است، در چند هفته گذشته، این گروه گذرگاه های مهم مرزی به ترکمنستان، تاجیکستان، ایران و پاکستان را تحت کنترل خود در آورده است. این کار با کنترول راه‌های تجاری سودآور به منظور ایجاد درآمد، تسهیل قاچاق کالا و مقابله با جنگنده‌های کشورهای دیگر آغاز شد. این گروه همچنین چندین ایست بازرسی مهم در بزرگراه ها را تصرف کرد تا مانع تردد نیروهای دولتی افغانستان شود.
رحمت الله نبیل، نامزد ریاست جمهوری در انتخابات گذشته و رییس سابق اداره امنیت ملی افغانستان، اصلی‌ترین سازمان اطلاعاتی این کشور، گفت که استراتژی طالبان تصرف آرام شهرها است. آن‌ها در ابتدا بر تصرف مناطق درآمد زا و بزرگراه‌هایی که نقش مهمی در تأمین مواد مورد نیاز کشور دارند، متمرکز شده‌اند. در حال حاضر، آنها شهرهای کوچکتر را اشغال می‌کنند که در آن آسان تر می‌توان حکومت خود را ایجاد کرد. طالبان به برخی از دختران اجازه می‌دهند به مدرسه بروند تا به روزنامه نگاران غربی نشان دهند که تغییر کرده‌اند. آنها همچنین به دنبال کسب مشروعیت در میان افغان‌های شهری هستند، اما دستیابی به آن دشوارتر خواهد بود، زیرا افغان‌ها ضرب وشتم ایجاد شده توسط طالبان را فراموش نکرده‌اند.

روایت‌های چندین شاهد نشان می‌دهد که اگرچه طالبان دستاوردهایی کسب کرده‌اند اما ادعاهای آنها در مورد موفقیت هایشان مبالغه آمیز است و تلفات خودشان را کمتر از میزان واقعی نشان می‌دهند. علیرغم توافقاتی که طالبان در چندین ولسوالی انجام داد، این گروه همچنان در شهرها و در میان اقلیت های قومی منفور است. طالبان پایگاه هایی در خارج از چندین مرکز ولایتی با هدف سرنگونی دولت افغانستان ایجاد کرده است اما هنوز موفقیتی در این زمینه کسب نکرده است. این گروه در حال پیشروی تهاجمی است اما انتظار می‌رود که نبردها در شهرها بسیار سخت تر باشد، به ویژه با توجه به اینکه فرماندهان جنگی گذشته که در دهه ۱۹۸۰ با ارتش شوروی جنگیده اند، شبه نظامیان خود را احیا کرده‌اند. گروه های قومی تاجیک، هزاره و ازبک افغانستان سابقه تنش با طالبان را دارند و احساس می‌کنند این نبرد برای بقا است. تنها فرصتی که می‌تواند طالبان را از انجام عملیات پاکسازی قومی باز دارد. عطامحمد نور والی سابق ولایت بلخ از گروه‌های مجاهد مستقل خواسته است که دوباره برخیزند و در کنار نیروهای افغان بجنگند. احمد مسعود پسر ۳۲ ساله احمد شاه مسعود که در آستانه حادثه ۱۱ سپتمبر توسط القاعده کشته شد، در تلاش است تا اتحاد شمال، گروهی از شبه نظامیان قومی ضد طالبان را احیا کند. اسماعیل خان از هرات و رشید دوستم که در میان افغان‌های ازبک تسلط دارد، در حال حاضر در برابر حمله طالبان به ولایات خود مقاومت می‌کنند.
نیروهای دفاعی رسمی و شبه نظامیان وابسته به مجاهدین سابق در افغانستان بایکدیگر به لحاظ تعداد بر طالبان غالب می‌شوند. به گفته نبیل، رییس سازمان امنیتی افغانستان، نیروهای دفاعی و امنیتی بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار جنگجو و نیروهای شبه نظامی در مجموع ۱۲۰ هزار نفر را در اختیار دارند. به گفته نبیل، طالبان جنگجویان فصلی هستند که از حمایت پاکستان و دیگر گروه‌های افراطگرای اسلامی برخوردارند و بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار جنگجوی فعال دارند.
اما نیروهای قوی افغان با محدودیت در منابع روبرو هستند، از جمله کمبود سلاح‌های مدرن و پول نقد برای پرداخت حقوق جنگنده‌های شان از جمله مشکلاتی است که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. آن‌ها می‌دانند که به حمایت اشرف غنی رییس جمهور افغانستان و ایالات متحده نیاز دارند، اما نشانه‌ای از این حمایت نمی‌بینند. رابطه آنها با (رییس جمهور)غنی مملو از بی‌اعتمادی است. از سوی دیگر، ایالات متحده به طور کلی با مسلح سازی مخالف است و در طول این سال‌ها قدرتمندان را تحقیر کرده است. نبیل افزود: رهبران برجسته قومی/سیاسی همه این سوال را دارند که سهم آنها از قدرت چقدر است؟ آیا آنها در آینده در کاخ ریاست جمهوری نقش خواهند داشت یا اصلاً چرا باید از دولت غنی حمایت کنند؟
……
شاید تنها موردی که می‌توان درمورد افغانستان با اطمینان درموردش سخن گفت، این است که اگر یک توافق سیاسی فراگیر پیش از خروج کامل امریکا، بدست نیاید، شرایط وخیم فعلی مردم تشدید خواهد شد. طالبان تا وقتی اشرف غنی رییس جمهور است تسلیم نخواهد شد، و غنی هم تا زمانی که طالبان به برگزاری انتخابات و قانون اساسی فعلی تن ندهد، تسلیم نخواهد شد. رهبران سنتی قومی در این بین به دنبال جلب حمایت برای مبارزه با طالبان و حفاظت از مردم شان خواهند بود. اگر هیچیک مصالحه نکنند، تکه تکه شدن کشور قریب الوقوع است.