از کابل تا واشنگتن؛ شکاف خطرناکی که «صلح» را تهدید می‌کند
شکاف رو به رشد میان کابل و واشنگتن در مورد مذاکرات صلح در روز ۱۴ ماه مارچ بالا گرفت؛ زمانی که حمدالله محب مشاور امنیت ملی غنی از خلیلزاد انتقاد کرد و این دیپلمات افغان-امریکایی را متهم کرد که احتمالاً سعی در سرقت ریاست جمهوری افغانستان برای خود دارد.
روابط واشنگتن با رییس جمهور اشرف غنی به طور فزاینده‌ای در معرض آسیب دایمی قرار گرفته، این امر عواقب تغییر سیاست ایالات متحده است که تاکنون دولت او (غنی) را از مذاکرات با طالبان خارج کرده و همین طور عزم خود او برای حفظ قدرت و مدیریت تلاش‌های صلح.
این خصومت تهدیدی برای تضعیف توافق احتمالی صلحی است که رییس جمهور دونالد ترامپ امیدوار است طولانی‌ترین جنگ تاریخ امریکا را خاتمه دهد.
مقامات کنونی و سابق امریکا به رویترز گفته‌اند که آن‌ها معتقدند غنی موضع‌گیری می‌کند تا شاید یک تخریب‌گر در این مذاکرات شکننده باشد؛ او از این که دولت افغانستان از مذاکرات محروم مانده، عصبانی و نگران پیامدها در ریاست جمهوری خودش است.
اما مقامات افغانستانی می‌گویند که از دید غنی، مذاکرات تحت رهبری زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا، خود مانند یک خیانت شخصی و تمکین توسط ایالات متحده است که می‌تواند طالبان را دوباره به قدرت بازگرداند.
یک مقام حکومت افغانستان گفته است:« خلیلزاد می‌خواهد نشان دهد که او قهرمان صلح است و رییس جمهور غنی نمی‌خواهد آن شخص شرور و بد باشد. رییس جمهور معتقد است که به وی خیانت می‌شود.»
شکاف رو به رشد میان کابل و واشنگتن در مورد مذاکرات صلح در روز ۱۴ ماه مارچ بالا گرفت؛ زمانی که حمدالله محب مشاور امنیت ملی غنی از خلیلزاد انتقاد کرد و این دیپلمات افغان-امریکایی را متهم کرد که احتمالاً سعی در سرقت ریاست جمهوری افغانستان برای خود دارد.
یک مقام امریکایی که نخواسته نامی از وی گرفته شود، گفته است:« (نگرانی غنی) ممکن یک توافق برای ایجاد حکومت موقت باشد و او از آن خارج باشد.»
این مقام افزوده است که واشنگتن باید این انتظار را داشته باشد که غنی مانند یک سیاستمدار در انتخابات عمل خواهد کرد:« ما نباید انتظار داشته باشیم که غنی همان غنی زمامدار باشد، جایی که او می‌گوید: بهترین چیز برای من این خواهد بود که کنار بروم.»
منابع افغانستانی نیز که نخواسته‌اند نامی از آن‌ها گرفته شود، گفته‌اند که برآشفتگی به خاطر حمله محب عواقب جدی داشته است. روز بعد، وزارت امور خارجه (امریکا) دستور داد که مقامات امریکا نباید تماس بیشتری با محب داشته باشند و حضور او در جلسه روز دوشنبه بین غنی و دیپلمات‌های ناتو، باعث شد که هیئت امریکایی از کاخ ریاست جمهوری بیرون روند.
این اختلافات همان انعکاس تنش‌های حامد کرزی است، کسی که در جریان ۱۳ سال بودنش در قدرت، منتقد شدید امریکا شد.
اما این رنجش و ترشرویی، هنوز پشت درهای بسته است. غنی وابسته به حمایت ایالات متحده است؛ چنانچه، (امریکا) پشتیبان اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی افغانستان است. علاوه براین، نشانه هایی وجود دارد که وی (غنی) برای محدود کردن عواقب و افت روابط، اقدام خواهد کرد.
یک مقام دیگر افغانستانی گفته است که برای سر تکان دادن (به نشانه رضایت) به خشم واشنگتن نسبت به اظهارات محب، غنی در نظر دارد فرستاده افغانستان را در لندن جایگزین محب کند.
دفتر غنی در این باره اظهار نظری نکرده است.
دور آخر، غنی را مأیوس کرد
از زمان کمپاین‌های انتخاباتی در سال ۲۰۱۶ میلادی، ترامپ پرونده‌ای را برای پایان دادن به جنگ افغانستان که از سال ۲۰۰۱ آغاز شده بود، فراهم کرد و دورنمای کاهش نیروها را در افغانستان به موفقیت در مذاکرات صلح متصل کرد. اما مشخص نیست که آیا ترامپ توافقی را به هر قیمتی قبول می‌کند – چیزی که موجب هراس غنی و دیگر مردم افغانستان شده است.
یک مقام ارشد دولت ترامپ گفته است:« رییس جمهور گفته است که او در این مذاکرات صلح، امیدوار بهترین است اما یک توافق بد را هم قبول نخواهد کرد.»
گروه طالبان که غنی را دست نشانده امریکا می‌داند، تاکنون با وی ملاقات نکرده است.
گرچه ایالات متحده به لحاظ تاریخی از دورنمای مذاکرات یکجانبه با طالبان حمایت کرده بود. دولت ترامپ تصمیم گرفت با آن‌ها رو به رو شود، چیزی که مقامات کارکشته امریکایی، از آن به شدت انتقاد کرد.
«ریان کروکر» سفیر سابق امریکا در افغانستان در روزنامه واشنگتن‌پُست نوشت:« با رضایت به این تقاضای طالبان، ما خود دولتی را که ادعا می‌کنیم از آن حمایت می‌کنیم، غیرمشروع می‌سازیم.»
وی افزوده است:« این اقدام ایالات متحده نشان داد که ما تسلیم شدیم.»
دور دوم مذاکرات ایالات متحده و طالبان که ۱۶ روز را در بر گرفت، همین ماه در دوحه قطر با بحث‌هایی از جمله خروج بالقوه نیروهای ایالات متحده و تضمین طالبان مبنی بر مبارزه علیه تروریزم، به پایان رسید.
اما چندین مقام افغانستانی گفته است که آن گفت‌وگوها غنی را مأیوس کرد. غنی امیدوار بود خلیلزاد به یک آتش‌بس برای افغانستان دست خواهد یافت و طالبان را متقاعد می‌کند تا با حکومت افغانستان مذاکره کند.
آن‌ها افزوده‌اند که در عوض، خلیلزاد بدون کدام پیشرفتی و بدون بحث در باره جزئیات مذاکرات با غنی، به واشنگتن رفت؛ امری که باعث بدگمانی و خصومت رییس جمهور افغانستان شد.
یک مقام افغان گفته است:« دو جانب در رابطه به مسائل که موجب نگرانی آن‌ها بود، بحث و توافق کردند، اما این کار چیزی را برای مردم و حکومت (افغانستان) تغییر نداد.»
برخی از مقامات فعلی و پیشین امریکا نسبت به غنی همدردی می‌کنند و معتقدند ایالات متحده باید راهی برای اطمینان او پیدا کند – و سریع.
مقام ارشد دولت ترامپ با تایید محرومیت کابل، گفته است:« ضروری است که ما طالبان را متقاعد کنیم با دولت افغانستان و دیگر افغانستانی‌ها بنشینند و در یک روند سیاسی شرکت کنند.»
پیچیدگی‌های انتخابات افغانستان
انتخابات افغانستان به عنوان یک چالش بزرگ برای حکومت غنی شکل می‌گیرد و گمان می‌رود که در صورت توافق صلح با طالبان، ممکن است این انتخابات اصلاً صورت نگیرد. در حال حاضر، دو بار به تاخیر افتاده، اکنون برای ۲۸ سپتمبر تعیین شده است.
یکی از مقامات سابق امریکا گفته است که غنی امیدوار بود ایالات متحده نتواند قبل از انتخابات به توافق برسد تا رای‌گیری انجام شود.
یک مقام ارشد افغانستان گفته است:« غنی فکر می‌کند که اگر روند صلح به پیش رود و انتخابات صورت نگیرد، وی همه چیز را از دست خواهد داد.»
با توجه به بازی سیاسی، به نظر می‌رسد که غنی در تلاش برای کنترول دقیق این روند است، برخی کارشناسان از این می‌ترسند عناصر اپوزیسیون که برای هرگونه توافق دایمی و پایدار میان طالبان و جامعه افغانستان مهم هستند، کنار گذاشته شود.
یک مقام سابق امریکایی گفته است:« شخصیت کنترول کننده غنی، یکی از دلایلی بود که واشنگتن مدت‌ها نگران بود، او (غنی) می‌تواند مانع برای روند صلح باشد تا کمک به آن.»
این مقام افزوده است:« این به این دلیل نیست که او قلباً صلح در افغانستان نمی‌خواهد. این به خاطر طبیعت کنترول کننده‌اش و میل او به کنترول بیشتر در یک حلقه بسته است تا این که واقع بینانه باشد.»
