از روز جمعه ۶ حوت، تفتیش خانه به خانه در برخی ولایات کشور از جمله کابل آغاز شد. از سه ارگان امنیتی وزارتهای دفاع و داخله و ریاست استخبارات حکومت، به خانه های مردم در محلات مختلف مراجعه کرده و تلاشی آن ها را آغاز کردند
افغانستان در سال ۱۴۰۰، عنوان سلسله‌مطالبی است که به بازخوانی مهمترین تحولات افغانستان در عرصه‌های سیاست و امنیت می‌پردازد.
این رویدادها به ترتیب وقوع از نظر زمانی و با شماره‌گذاری در تعداد بر اساس ماه‌های سال، بازخوانی می‌شود.
قسمت سوم و پایانی این نوشتار را باهم می‌خوانیم.
میزان
۱
وزارت عدلیه حکومت در ۶ میزان از انفاذ قانون اساسی دوره محمدظاهر، شاه سابق افغانستان در دوره موقت حکومت خبر داد.
او گفت که قانون اساسی دوره محمدظاهر شاه بدون مواد مخالف آن با شریعت اسلام و اصول امارت اسلامی، در دوره حکومت سرپرست طا-لبان نافذ است.
او همچنین گفته است که طا-لبان به قوانین بینالمللی که خلاف شریعت اسلامی و اصول طا-لبان نباشد، احترام می‌گزارد.
۲
حمله تروریستی به مراسم ختم مادر ذبیح ا… مجاهد سخنگوی حکومت از شمار زیادی از مردم قربانی گرفت. در این حمله که روز یکشنبه ۱۱ میزان در مقابل مسجد عیدگاه کابل صورت گرفت، دست کم ۱۲ نفر کشته و ۳۲ نفر زخمی شدند.
مسئولیت این حمله را گروه تروریستی داعش بر عهده گرفت. به دنبال آن روز دوشنبه هفته گذشته آقای مجاهد اعلام کرد که نیروهای حکومت یک مرکز شاخه خراسان داعش را در شمال کابل، منهدم کرده‌اند.
۳
روز جمعه ۱۶ میزان یک تروریست داعشی، نمازگزاران شیعه مسجدی در کندز را هدف حمله انتحاری قرار داد. در این حمله مرگبار که مسئولیت آن را شاخه خراسان گروه داعش بر عهده گرفت، نزدیک به یک صد نمازگزار شهید و بیش از ۱۵۰ نمازگزار دیگر زخمی شدند.
اگرچه گروه اهریمنی داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت، اما نباید فراموش کرد که این حمله تحت حاکمیت طا-لبان انجام شد و مسئول مستقیم تأمین امنیت جان و مال مردم افغانستان طا-لبان هستند.
۴
یک جمعه بعد از کشتار مرگبار شیعیان نمازگزار در کندز، جمعه گذشته ۲۳ میزان، شیعیان نمازگزار قندهار در هنگام برپایی نماز جمعه هدف حملات تروریستی قرار گرفتند.
در این حمله بیش از ۵۰ نفر به شهادت رسید و حدود ۱۰۰ نفر دیگر زخمی شد و همانگونه که انتظار میرفت گروه تروریستی داعش مسئولیت حمله به مسجد امام بارگاه یا فاطمیه آن شهر را برعهده گرفت.
در کندز شاید انتساب حمله بر نمازگزاران شیعه به داعش تا حدودی توجیه‌پذیر بود؛ زیرا داعش مدت‌ها است که در شمال افغانستان سرگرم هسته‌گذاری و گسترش فعالیت‌های تخریبی و تروریستی خود است، اما حمله بر نمازگزاران شیعه در قندهار بر بنیاد هیچ توجیهی قابل قبول نیست.
همانطور که پیش‌بینی می‌شد مسئولیت حمله قندهار را نیز داعش بر عهده گرفت، اما این رویداد افزون بر آنکه نمازگزاران بی‌دفاع شیعه را هدف قرار داد و از میان آنان ده‌ها قربانی گرفت، در عین حال حمله‌ای جدی علیه حاکمیت، اقتدار و مرکز قدرت طا-لبان در قندهار محسوب می‌شود.
فاصله کوتاه حملات مرگبار مشابه در کندز و قندهار در طی یک هفته نشان می‌دهد که عوامل پشت پرده این جنایت‌های هولناک تا چه اندازه فعال هستند و انتخاب قندهار به عنوان هدف بعدی تروریست‌ها پس از حمله کندز، به معنای آن است که آنها حتی می‌توانند در پایتخت و مرکز اصلی قدرت طا-لبان نیز دست به عملیات انتحاری بزنند و ده‌ها نفر را بکشند.
عقرب
۱
دومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان روز چهارشنبه ۵ عقرب در تهران برگزار شد.
دور اول این نشست به صورت مجازی و توسط پاکستان برگزار شده بود.
در این نشست که با سخنرانی محمد مخبر معاون اول رییس جمهور ایران افتتاح شد، وزرای خارجه ایران، چین، پاکستان، ازبیکستان، تاجیکستان و ترکمنستان شرکت کردند. وزرای خارجه چین و روسیه هم به صورت مجازی در آن شرکت ورزیدند. همچنین از حکومت طا-لبان برای شرکت در این نشست دعوت نشده بود و تلاش برای تشکیل حکومت همهشمول در افغانستان یکی از محورهای نشست تهران بود.
۲
با حمله مهاجمان داعشی به شفاخانه نظامی سردار داوود در روز سه شنبه ۱۱ عقرب، روز خونینی برای پایتختنشینان رقم خورد.
در نتیجه دو انفجار و سپس درگیری میان افراد مسلح در محوطه شفاخانه نظامی سردار داوود، دست‌کم ۲۵ نفر کشته و ده‌ها نفر دیگر زخمی شدند.
این حمله، یکبار دیگر امنیت شکننده پایتخت را هف قرار داد و خلأهای بزرگ حکومت برای مهار ناامنی‌های دیرپای کابل را برملا کرد.
۳
در ادامه نشستهای منطقهای برای افغانستان، روز چهارشنبه ۱۹ عقرب، دهلی نو میزبان مشاوران امنیت ملی هفت کشور ایران، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبیکستان بود تا برای نخستین بار پس از ورود طا-لبان به کابل، راه ورود به معادلات افغانستان را جستجو کند.
این در حالی است که پس از پاکستان، چین نیز از اشتراک در این نشست انصرف داد و همزمان با این نشست، امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت، راهی اسلامآباد شد.
پاکستان و هند، دشمنان دیرینه همدیگر هستند و چین نیز حامی استراتژيک پاکستان است و با هند درباره مسایل مختلف از جمله مسایل ارضی و مرزی، اختلاف دارد.
قوس
۱
روز جمعه ۵ قوس، مولوی امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت در رأس یک هیئت راهی قطر شد تا دور جدیدی از مذاکره با امریکا و اتحادیه اروپا را آغاز کند.
در این سفر، متقی را نمایندگان وزارتهای معارف، صحت عامه، مالیه و بانک مرکزی همراهی کردند و روز شنبه ۶ قوس، دور تازه مذاکرات دوحه میان طا-لبان و غرب آغاز شد.
آنچه حکومت از این دور از مذاکرات خود با امریکاییها انتظار داشت امضای توافقنامه صلح اقتصادی پس از انعقاد توافقنامه صلح سیاسی با امریکا بود که انجام نشد.
۲
روز جمعه، ۱۹ قوس غرب کابل صحنه سه انفجار بود؛ انفجارهای مبهم و سؤالبرانگیزی بود که موترهای مسافربری خطی را هدف قرار داد و از سرنشینان بیگناه و غیرنظامی غرب کابل قربانی گرفت.
سعید خوستی سخنگوی وزارت داخله حکومت گفت که بر اثر انفجار یک بمب در یک تونس در دشت برچی، دو غیرنظامی کشته و سه تن دیگر زخمی شدند. او افزود که در انفجار دیگری در همین منطقه یک زن زخمی شده است.
شاهدان اما در شبکههای اجتماعی از سوختن در آتش همه سرنشینان این موتر خبر دادند، این در حالی است که همزمان در منطقه دهبوری نیز موتر دیگری طعمه آتش انفجار تروریستی شد و قربانیانی برجای گذاشت.
مسئولیت این انفجارها را داعش بر عهده گرفت؛ گروهی که پیشتر نیز در همین مسیر و منطقه از کابل اقدامات مشابهی انجام داده بود و حکومت متعهد شده بود با حمله به مخفیگاهها و مراکز آن در جنوب و شرق کشور، ریشههای آن را میخشکاند.
۳
روز یکشنبه ۲۸ قوس، اسلامآباد میزبان جلسه وزیران خارجه ۵۷ کشور عضو و ناظران سازمان همکاری اسلامی در مورد وضعیت افغانستان تحت کنترول طا-لبان بود.
به غیر از کشورهای اسلامی، نمایندگانی از کشورهای امریکا، روسیه، چین، فرانسه، آلمان، ایتالیا، جاپان و نمایندگان سازمان ملل، اتحادیه اروپا و موسسات مالی بینالمللی نیز در این نشست حضور داشتنند.
این نشست یکروزه اولین نشست بینالمللی درباره افغانستان از زمان به قدرت رسیدن دوباره طا-لبان بود.
نشست اسلامآباد با حاشیههایی جدی همراه بود، از جمله سخنان جنجالی و مداخلهجویانه عمران خان نخستوزیر پاکستان که انعکاس منفی گسترده‌ای در میان شهروندان و چهرههای سیاسی کشور یافت.
عمران خان در آن سخنرانی به نوعی افغانها را افراد قبیلهای و دور از حقوق بشر و ارزشهای مدرن معرفی کرد و گفت عدم تحصیل دختران در افغانستان، بخشی از فرهنگ قبیلهای آن است.
در این میان، حامد کرزی رییس جمهور پیشین در واکنش به سخنان عمران خان، آن را در جهت «تفرقه میان افغانها» ارزیابی کرد. کرزی نوشت که عمران خان به مردم افغانستان «توهین» کرده است.
کرزی همچنین به حکومت پاکستان توصیه کرده که «در مجامع بینالمللی از افغانستان نمایندگی نکند».
از سوی دیگر، همزمان با نشست فوقالعاده سازمان همکاری اسلامی در اسلامآباد، سومین نشست گفتوگوی هند و کشورهای آسیای مرکزی در مورد افغانستان نیز برگزار شد.
در بیانیه پایانی گفتوگوی هند و کشورهای اسلامی هم بر ایجاد دولت فراگیر در افغانستان تاکید شد.
در این نشست، وزرای خارجه هند و پنج کشور آسیای مرکزی حضور داشتند.
جدی
۱
شورای وزیران حکومت طا-لبان، پنجم جدی کمیسیونهای مستقل انتخابات و شکایات انتخاباتی و وزارتهای دولت در امور صلح و امور پارلمانی را از ساختار اداری دولت حذف کرد.
به گفته حکومت «از لحاظ اقتصادی ایجاب نمیکند که ما تشکیلاتی داشته باشیم که بار دوش نظام باشد».
در همین حال، شورای وزیران حکومت گفت که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با «اصلاح نام آن» ابقا شود.
همچنین پست مشاوران ارشد، نمایندههای خاص و وزیران مشاور ریاست جمهوری سابق نیز حذف شدند.
۲
اشرف غنی رییس جمهوری فراری، نهم جدی در اولین گفتوگوی رسانهای خود بعد از فرار از کشور، ناتوانی تیم محافظتی خود در ارگ از تأمین امنیت خویش را دلیل فرارش خواند و گفت حمدا… محب مشاور امنیت ملیاش ترسیده بود. او دلیل سقوط دولت را اعتماد به شرکای خارجی از جمله امریکا خواند.
این مصاحبه واکنشهای زیادی برانگیخت. عمده کسانی که به آن واکنش نشان دادند، اشرف غنی را به ادامه دروغگویی متهم کردند.
۳
هیئتی از حکومت به رهبری امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه در تاریخ ۲۰ جدی، با سران مقاومت از جمله اسماعیل خان و احمد مسعود در ایران، دیدار کرد.
حکومت گفت که در این دیدار به رهبران مقاومت اطمینان داده شده که در صورت بازگشت به افغانستان، هیچ تهدیدی متوجه آنها نیست و امنیت شان تامین خواهد شد.
این در حالی است که اسماعیل خان در بیانیهای پس از دیدار با امیرخان متقی، تأکید کرد که برای بازگشت به حاکمیت قانون، عدالت اجتماعی و مشارکت فراگیر و ملی در جامعه، به هر گزینه متناسب متوسل خواهد شد.
دلو
۱
روز یکشنبه سوم دلو، مقامات ارشد حکومت با نمایندگانی از دولت امریکا و برخی کشورهای اروپایی در اسلو پایتخت ناروی، برای سه روز دیدار و گفتوگو کردند. درخواست شناسایی رسمی حکومت جدید افغانستان و دسترسی به میلیاردها دالر دارایی افغانستان از سوی هیئت حکومت، مهمترین خواست این هیئت از قدرتهای غربی بود.
همزمان با نشست اسلو، رسانههای داخلی و بینالمللی از سفر غیررسمی و مخفیانه ملا برادر معاون نخستوزیر حکومت و ملا محمد یعقوب سرپرست وزارت دفاع و فرزند ملا محمدعمر رهبر نخست طا-لبان، به روسیه خبر دادند.
حوت
۱
از روز جمعه ۶ حوت، تفتیش خانه به خانه در برخی ولایات کشور از جمله کابل آغاز شد. از سه ارگان امنیتی وزارتهای دفاع و داخله و ریاست استخبارات حکومت، به خانه های مردم در محلات مختلف مراجعه کرده و تلاشی آن ها را آغاز کردند.
این اقدام که در موارد زیادی با رعب و وحشت و هتک حرمت خانواده‌ها همراه بود، مایه نارضایتی وسیع مردم شد.
۲
در هفت ماه پس از تسلط طا-لبان بر افغانستان، هفت تشکل نظامی ـ سیاسی علیه این گروه شکل گرفت. تازه‌ترین تشکل سیاسی ـ نظامی که علیه حکومت طا-لبان اعلام وجود کرد «جبهه آزادی افغانستان» بود که در اواسط ماه حوت با شعار آزادی و پایان دادن به سلطه طا-لبان بر افغانستان و برقراری عدالت و برابری ایجاد شد.
رویش سمارق‌وار جریان‌های ضد طا-لبان، حکومت این گروه را بر آن داشت که به ویژه از اوایل ماه حوت دست به اقدامات پیش‌گیرانه برای جلوگیری تحرکات آن گروه‌ها در بهار آینده بزند.
گزارش‌ها حاکی است که طا-لبان برای جلوگیری از هرگونه فعالیت براندازانه علیه حکومت خود، ۱۰ هزار ملیشه را راهی شمال کشور کرده و حدود دو هزار نیرو را نیز به بامیان در مرکز کشور گسیل داشته است.
افزون بر این، تفتیش خانه به خانه در کابل و برخی ولایت‌های شمالی نیز در همین جهت اجرا شد.
این برنامه‌ها مهمترین اقدامات حکومت برای توقف تحرکات نظامی مخالفان خود در بهار آینده بود، اما به باور کارشناسان اگر جبهه‌ای نیرومند و منظم علیه حکومت طا-لبان به وجود بیاید، تمهیدات کنونی حکومت طا-لبان برای مهار آن کافی نخواهد بود.
باتوجه به روند تولد و تکثیر جبهه‌های مخالف حکومت طا-لبان در سراسر کشور، پیش‌بینی می‌شود سال ۱۴۰۱ برای این گروه، سال پردردسری باشد.
