امریکا و طالبان؛ از صلح سیاسی تا صلح اقتصادی
دیروز جمعه ۵ قوس مولوی امیر خان متقی سرپرست وزارت خارجه طا-لبان در رأس یک هیئت راهی قطر شد تا دور جدیدی از مذاکره با امریکا را آغاز کند.
به گفته عبدالقهار بلخی سخنگوی وزارت امور خارجه طا-لبان، متقی را نمایندگان وزارت‌های معارف، صحت عامه، مالیه و بانک مرکزی همراهی می‌کنند.
قرار است این هیئت در روزهای آینده با نمایندگان امریکا و اتحادیه اروپا در دوحه دیدار کند.
بر پایه اظهارات بلخی، هیئت طا-لبان در این دیدارها در مورد موضوعات سیاسی، پول منجمدشده افغانستان، کمک‌های بشردوستانه، معارف، صحت، گشایش دوباره سفارت‌خانه‌ها در کابل و تأمین امنیت آنها و سایر موارد مرتبط بحث و گفت‌وگو خواهد کرد.
اما تأمل در ترکیب این هیئت نشان می‌دهد که مهم‌ترین موضوع مورد نظر حکومت طا-لبان، آزادی نزدیک به ده میلیارد پول بلوکه‌شده افغانستان توسط امریکا است. این موضوع بدون شک برای امریکایی‌ها هم بسیار مهم است؛ زیرا انسداد میلیاردها دالر ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان، اهرم فشار سنگینی است که ایالات متحده می‌تواند از آن برای دست یافتن به اهداف استراتژیک خود علیه طا-لبان استفاده کند.
در این میان، برایند این اعمال فشار، قرار گرفتن میلیون‌ها شهروند افغانستان در معرض فاجعه بشری است؛ چیزی که سند بی‌باوری امریکا به ارزش‌های حقوق بشری است و تقلاهای سازمان‌های بین‌المللی، از جمله سازمان ملل متحد برای مواجهه مسئولانه با آن راه به جایی نبرده است.
هشدارهایی که در خصوص بروز فاجعه انسانی ناشی از قحطی و گرسنگی از سوی نهادهای امدادی بین‌المللی داده می‌شود، جدی و نگران‌کننده است، اما امریکا به عنوان مسئول درجه اول فاجعه احتمالی در راه، تاکنون هیچ انعطافی برای آزادسازی پول‌های منجمدشده افغانستان نشان نداده است.
به واقع جامعه جهانی در خصوص افغانستان، در میان دو نگرانی گیر افتاده است: یکی وقوع فاجعه انسانی به دلیل گسترش گرسنگی و فقر فراگیر و دیگری دست یافتن یکباره طا-لبان به میلیاردها دالر. نگرانی دوم از آنجا ناشی می‌شود که دست یافتن یکباره حکومت طا-لبان به میلیاردها دالر، به دلیل انحصاری بودن ترکیب این حکومت و نیز نابرخورداری آن از هرگونه مشروعیت داخلی و بین‌المللی، خالی از پیامدهای زیانبار سیاسی و امنیتی نخواهد بود.
بر پایه این پنداره و پیش‌فرض، این احتمال وجود دارد که ماشین جنگی طا-لبان با دست یافتن به پول‌های بلوکه‌شده افغانستان، چندان قدرتمند شود که هیچ کسی قادر به مهار آن برای ایجاد اصلاحات ساختاری در حوزه‌های حقوق، بشر، حقوق زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی نشود.
این در حالی است که نمی‌توان مطمئن شد که آزادی پول‌های منجمدشده افغانستان بتواند گره کور اقتصادی آن را باز کند و از شدت موج فاجعه انسانی بکاهد.
این‌همه در حالی است که کارشناسان اقتصادی بیمناک هزینه شدن این پول‌ها توسط طا-لبان در غیر مجاری راهبردی هستند؛ زیرا پول‌های مسدودشده، به مثابه پشتوانه ارزی پول ملی افغانستان است و اطمینانی وجود ندارد که طا-لبان به دلیل نداشتن راهبردهای آینده‌نگرانه، آن را برای موارد غیر ضروری هزینه نکند؛ چیزی که اگر اتفاق بیفتد نه‌تنها به بازگشت ثبات در بازار و افزایش اعتبار پول ملی کمک نمی‌کند، بلکه بیشتر از اکنون به آن آسیب وارد می‌کند.
در هر صورت، آنچه طا-لبان از این دور از مذاکرات خود با امریکایی‌ها انتظار دارند، امضای توافقنامه صلح اقتصادی، پس از انعقاد توافقنامه صلح سیاسی با امریکا است، اما آیا امریکایی‌ها حاضر خواهند شد در پای چنین سندی امضا بگذارند یا نه؟
باید منتظر ماند و دید در دیدار هیئت طا-لبان با امریکایی‌ها چه اتفاقی روی می‌دهد.
