ایجاد کمیسیون بررسی «حقابه هیرمند»؛ کارشناسان: دیپلماسی تنها گزینه است
آقای معرفت می‌گوید که از لحاظ حقوقی با توجه به مفاد معاهده نسبت به سایر توافق نامه‌ها ضوابط و قواعد بین‌المللی در اولویت قرار دارد. راه حل مناسب به اختلافات آتی نیز در این معاهده مسجل می‌باشد که ایجاب می‌کند طرفین با در نظر داشت مفاد معاهده مورد نظر هیئتی را توظیف نمایند تا قضیه را از نزدیک بررسی و گزارش جامع، دقیق و لازم را به طرفین ارایه نماید.
خبرگزاری دید: به دنبال تنش‌ها بر سر حقابه هیرمند و درگیری مرزی در مرز مشترک با ایران، مقامات در کابل بر داشتن روابط حسنه با همسایگان به ویژه ایران تاکید می‌کنند و از ایجاد کمیسیونی برای بررسی این موضوع با جانب ایران خبر می‌دهند.
بنا بر گزارش منابع حکومتی، مسئولیت این کمیسیون را که به منظور یافتن راه اصولی برای پایان یافتن منازعه حقابه میان دو کشور ایجاد شده، مولوی عبدالکبیر کفیل ریاست وزرا به دوش دارد و در ترکیب آن سرپرست وزارت انرژی و آب نیز شامل است.
کمیسیون ایجاد شده در نخستین نشست خود بر یافتن راه حل مسالمت آمیز در پیوند به حقابه تاکید کرده و با توجه به جنبه‌های حقوقی موضوع، اجرای مفاد توافقنامه ۱۳۵۱ را الزامی دانسته است.
در همین رابطه، کارشناسان نیز بر طرق دیپلماتیک و حسنه در خصوص حقابه هیرمند تاکید داشته، می‌گویند که جز دیپلماسی تمام راه‌ها به ضرر دو کشور است.
کارشناسان حقوقی می‌گویند که توجه به مفاد معاهده ۱۳۵۱ تا زمانی که معاهده جدید و موافقت نامه بدیل صورت نگیرد، میان افغانستان و ایران الزام‌آور است.
هادی معرفت کارشناس مسایل حقوقی به خبرگزاری دید می‌گوید که با توجه به مفاد مواد مندرج معاهده سال ۱۳۵۱ بین دولت‌های پیشین افغانستان و ایران تا زمانی که معاهده جدید و موافقت نامه بدیل بین افغانستان و ایران صورت نگیرد معاهده فعلی الزام آور بوده و طرفین نسبت به اجرای آن مکلف می‌باشد. اما متاسفانه اخلافاتی که به میان آمده عوامل مناقشه در واقع تغییرات اقلیمی و کاهش آب رود هلمند می‌باشد.
آقای معرفت می‌گوید که از لحاظ حقوقی با توجه به مفاد معاهده نسبت به سایر توافق نامه‌ها ضوابط و قواعد بین‌المللی در اولویت قرار دارد. راه حل مناسب به اختلافات آتی نیز در این معاهده مسجل می‌باشد که ایجاب می‌کند طرفین با در نظر داشت مفاد معاهده مورد نظر هیئتی را توظیف نمایند تا قضیه را از نزدیک بررسی و گزارش جامع، دقیق و لازم را به طرفین ارایه نماید.
به باور آقای معرفت، در صورتی که اختلاف و مناقشه فعلی به صورت قانونی و از مسیر دیپلماسی حل و فصل نگردد، پیامت‌های ناگواری برای دو ملت افغانستان و ایران به بار خواهد آورد.
از سویی هم، عبدالحمید محمودی کارشناس روابط بین‌الملل در صحبت به خبرگزاری دید، می‌گوید که دو طرف می‌بایست مشکلات و برخی مسایل را از راه گفت‌وگو و از مجرای دیپلماتیک حل کنند.
آقای محمودی افزود که در رابطه به موضوع حق‌آبه نیز بهترین ابزار به کارگیری گفت‌وگو از مجرای دیپلماتیک است و همچنان یکی از راه‌های دیگر مراجعه به اسناد حقوقی در این زمینه، قراردادها و تفاهم‌نامه موجود در این زمینه است. در غیر آن ممکن است بن‌بست موجود بیشتر شود و طرفین نتوانند راه‌حل منطقی تر پیدا کنند.
گفتنی است که کمیسیون سیاسی امارت اسلامی در حالی بر روابط حسنه با ایران تاکید کرده است که در روزهای اخیر اختلاف بر سر حق‌آبه ایران از رود هلمند و درگیری مرزی روی روابط دو کشور تاثیر گذاشته است.
در پیوند به حقابه ایران از آب هیرمند، مقامات ایرانی به این باور هستند که اعمال بند کمال خان سبب شده تا حقابه آن کشور کمتر از مقدار معین شده در معاهده ۱۳۵۱ برسد؛ حقابه ایران در معاهده مذکور ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب در سال نورمال است.
جانب دیگر اما می‌گوید که به دلیل خشکسالی‌های پیهم و تقلیل آب رود هیرمند، حقابه ایران نیز کاهش یافته است و ربطی به بند کمال خان ندارد.
