ایران؛ اجرایی شدن قانون اعطای تابعیت به کودکانی که مادر ایرانی دارند

قانون اعطای تابعیت به کودکانی که مادر ایران و پدر خارجی دارند، پس از تصویب از سوی هیئت دولت، اجرایی شده و اکنون این کودکان بر اساس هویت مادر خویش تابعیت ایران را دریافت خواهند کرد.

قانون اعطای تابعیت به کودکانی که مادر ایران و پدر خارجی دارند، پس از تصویب از سوی هیئت دولت، اجرایی شده و اکنون این کودکان بر اساس هویت مادر خویش تابعیت ایران را دریافت خواهند کرد.
به نقل از یورونیوز، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور ایران آیین‌نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را برای اجرا به وزارت‌خانه های کشور/داخله، اطلاعات و امور خارجه و معاونیت حقوقی رییس‌ جمهور ابلاغ کرد.
هیئت دولت ایران دو هفته پیش در اجرای قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، آیین نامه اجرایی نحوه اعطای تابعیت به افراد مشمول این قانون را تصویب کرده بود.
آیین‌نامه اجرایی چه می‌گوید؟
بر اساس این آیین نامه، برای تابعیت ایرانی دو متقاضی وجود خواهد داشت: هر زن ایرانی که با مرد غیر ایرانی ازدواج کرده و در نتیجه این ازدواج، دارای فرزند زیر ۱۸ سال باشد، می‌تواند برای فرزندش تقاضای تابعیت کند و البته هر فردی که از مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی متولد شده و ۱۸ سال تمام داشته باشد نیز خود می‌تواند این تقاضا را ارائه کند.
قانون قبلی چه می‌گفت؟
پیش از این طبق قانون مدنی ایران مصوب ۱۳۱۳-۱۳۱۴، افراد متولد ایران حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی تنها پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام می‌توانستند تقاضای تابعیت ایرانی کنند. این موضوع باعث شده بود تا این افراد تا سن ۱۸ سالگی فاقد اوراق هویتی باشند.
جزییات بیشتر از آئین‌نامه اجرای اعطای تابعیت ایرانی
این آیین‌نامه تاکید می‌کند که صدور و اجرای حکم قطعی طلاق یا فسخ نکاح مانع از رسیدگی به درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزندان این گروه از زنان ایرانی نیست.
طبق ماده چهار آیین‌نامه، فوت مادر، پدر یا فرزند و حجر این افراد نیز با رعایت برخی موارد مانع از درخواست اعلام تابعیت برای فرزند نیست. در صورت فوت یا حجر مادر و نرسیدن فرزند به سن ۱۸ سالگی دادستان شهرستان محل اقامت فرزند پس از انجام تحقیقات و گردآوری مستندات می‌تواند درخواست اعطای تابعیت را به استانداری/ ولایت ارائه کند.
در یکی از تبصره‌های این آیین نامه نیز آمده است: «تایید تابعیت ایرانی فرزندانی که در خارج از ایران از مادر ایرانی متولد شده‌اند یا تا زمان تقدیم درخواست موضوع این آیین‌نامه در ایران اقامت قانونی نداشته‌اند یا در زمان تقدیم درخواست، قانوناً مقیم ایران نباشند، بر اساس گواهی ثبت رسمی ازدواج پدر و مادر آن‌ها مطابق مقررات کشور محل تنظیم سند و رعایت قوانین و مقررات احوال شخصیه ایرانیان صورت می‌گیرد».
اما بخشی از این آیین‌نامه درباره اقامت پدر غیر ایرانی است. طبق ماده شش این آیین‌نامه، صدور پروانه اقامت برای پدر غیر ایرانی فرد مشمول قانونی در صورت نداشتن مشکل امنیتی، مشروط به تایید و اعلام تابعیت ایرانی فرزند و درخواست کتبی وی برای اقامت در ایران، بر اساس قوانین و مقررات مربوط صورت می‌گیرد.
بر اساس مفاد این آیین‌نامه، درخواست‌هایی که قبل از اجرایی شدن این آیین‌نامه برای اعلام تابعیت فرزندان موضوع قانون ارائه شده‌اند، پس از رفع نقص احتمالی و انطباق با شرایط این آیین‌نامه مورد رسیدگی قرار می‌گیرند.
چند نفر مشمول آیین‌نامه جدید می‌شوند؟
در سال ۱۳۹۴ نیز موضوع اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی در مجلس ایران مطرح شد اما راه به جایی نبرد. با این حال در ماه ثور سال گذشته، مجلس ایران کلیات لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را با ۱۸۸ رای موافق، ۲۰ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۲۲۶ نماینده حاضر در جلسه تصویب کرده بود.
اما در جوزای سال گذشته شورای نگهبان به‌طور مشروط با این لایحه موافقت کرد. دلیل ایراد شورای نگهبان نادیده گرفتن سوابق افرادی بود که می‌توانند مشکل امنیتی ایجاد کنند.
این ایراد باعث شد تا مجلس ایران در ماه میزان گذشته مصوبه جدیدی را تصویب کند که در آن علاوه بر وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران نیز مرجع صدور گواهی امنیتی شوند.
طبق اعلام‌های رسمی، بیشترین تعداد ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مربوط به شهروندان افغانستان و عراق می‌شود.
محمد تقی هاشمی، سرپرست اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی خراسان رضوی ماه میزان سال گذشته به ایرنا گفته بود: «با اجرایی شدن لایحه شناسنامه دار شدن فرزندان حاصل از ازدواج مادران ایرانی با اتباع خارجی ۵۰ هزار نفر از فرزندان این مادران در استان/ولایت شناسنامه ایرانی می‌گیرند».