ایران و پاکستان افغانستان را در روند صلح کمک میکنند؟
اکنون اولویت حکومت افغانستان در روند صلح، باید این باشد که همسایگان خود را متقاعد نماید که از خاک افغانستان برای زیان رساندن به رقیبان خود استفاده نکنند.
ایران و پاکستان دو همسایه غربی و جنوبی افغانستان هستند. دو کشوری که سیاست خارجی آنها بدون شک روی اوضاع افغانستان به شدت تاثیر گذار است. اکنون پرسش پیش آمده این است که آیا ایران و پاکستان، همسایه خود، افغانستان را در روند صلح کمک میکنند یا نه؟
مقامات ارشد حکومتهای ایران و پاکستان حداقل در یک سال اخیر همواره از مبارزه با تروریزم در خاک افغانستان سخن گفتهاند. دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده امریکا به تازگی از کشورهایی چون پاکستان، روسیه و هند خواسته است که در افغانستان با تروریزم مبارزه نمایند.
در این شکی نیست که کشورهایی چون روسیه و هند میتوانند با تروریزم مبارزه و حکومت افغانستان را در گفتمان صلح با گروه طالبان کمک کنند. در این میان باید بگویم که کشورهای ایران و پاکستان به عنوان دو همسایه افغانستان بیشتر از هر قدرتی میتوانند کابل را برای پایان جنگ و توافق با گروه طالبان کمک کنند. در صورتی که چنین تصمیمی بگیرند.
ترامپ در نشست ناتو در جمعی از کشورهای عضو این سازمان به گونه روشن و مستقیم از ایران و پاکستان خواست که برای نابودی تروریزم در افغانستان تلاش نمایند.
افغانستان با ایران و پاکستان مرزهای مشترک دارد. از این جهت است که بالای افغانستان بیشتر از هر قدرتی در سطح منقطه تاثیر گذارند.
اما موضوع قابل درنگ این است که هر دو همسایه افغانستان ایران از سوی غربیها و پاکستان از سوی کابل متهم به حمایت از گروه طالبان در افغانستان میشوند.
سیاسیون و دولتمردان افغانستان از دیر زمانی میشود که یک سره تاکید میکنند پاکستان به اعضای گروه طالبان در اسلامآباد پناه میدهد و از این گروه برای قربانی کردن مردم و ضعیف ساختن نهاد حکومت و دولت افغانستان حمایت میکند.
پاکستانیها اما در واکنش به شِکوهها و شکایات حکومت افغانستان میگویند که این کشور به دنبال یک افغانستان با ثبات است. عمران خان نخستوزیر پاکستان در سفرش به ترکیه یک بار دیگر این ادعا را تکرر کرد که تامین صلح و ختم جنگ در افغانستان به سود پاکستان است. ولی آن طور که دولتمردان کابل میگویند اسلامآباد برای مبارزه با هراسافکنی گامهای عملی بر نمیدارد.
ارتش پاکستان سالانه میلیاردها دالر از وزارت دفاع امریکا دریافت میکند که با تروریزم مبارزه کند. چون تاکنون پاکستان در محقق شدن این کار قدمی بر نداشته است، امریکاییها از تعویق این کمک مالی خبر دادهاند.
پاکستانیها بهانه میکنند که هند در افغانستان در تبانی با این کشور در مسایل داخلی اسلامآباد دخالت میکند و در پی به چالش کشیدن پاکستان است.
پرویز مشروف رییس جمور سابق پاکستان باری گفته بود تا زمانی که هند با همکاری کابل در مسایل حکومتی ما دست درازی کند، اسلامآباد و کابل جنگ نیابتی خواهد داشت. هند و پاکستان مشکل تاریخی دارند و برای ضربه زدن به یگ دیگر از افغانستان به حیث میدان جنگ استفاده میکنند.
تنها پاکستان و هند نیست که در جغرافیای افغانستان جنگ نیابتی دارند، ایران و عربستان سعودی نیز در افغانستان به چنین جنگی متهم میشوند. حکومت ایران پیوسته چنین اتهاماتی را رد میکند.
ایران و ایالات متحده امریکا نیزهمانند هند و پاکستان مشکل دارند. در پیوند به حمایت ایران از گروه طالبان یک باور این است که تهران برای ضربه زدن به امریکا از گروه طالبان حمایت میکند.
به باور نویسنده، ما در افغانستان زمانی میتوانیم نسبت به پایان جنگ و بحران ناشی از آن خوشبین باشیم که در گام نخست همسایگان افغانستان با رقیبان خود از کابل منحیث میدان بازی بهره برداری نکنند و حکومت افغانستان را برای رسیدن به صلح یاری رسانند.
اکنون اولویت حکومت افغانستان در روند صلح، باید این باشد که همسایگان خود را متقاعد نماید که از خاک افغانستان برای زیان رساندن به رقیبان خود استفاده نکنند. در پایان شایان ذکر است که اگر ایران و پاکستان صادقانه تصمیم بگیرند که افغانستان را کمک میکنند، میتوانیم در روند مصالحه با گروه طالبان انتظار نتایج مطلوبی را داشته باشیم.
در افکار عممومی کشور، بدبینی بدی در ارتباط به پاکستان وجود دارد. خاص و عام در افغانستان به این گمان است که پاکستان دوست ندارد افغانستان از معضل جنگ نجات یابد.
تا زمانی که ایران و پاکستان در افغانستان منافع ملی خود تضمین شده نیابند، بسیار بعید خواهد بود که این دو کشور برای ختم جنگ و در روند صلح با حکومت افغانستان همکاری کنند.