اﺷﺮﻑ غنی ﺩﺭ ﭼﺎﻟﺶ ﺳﻨﺖ و ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ

ﻣساﻠﻪ اﺻلی ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮاﻥ ﺳﻴﺎسی آﻥ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭا اﺯ ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ، ﺧﺮﺩﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻫﺪاﻳﺖ و ﺭﻫﺒﺮی ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺩﺭ ﭼﺎﻟﺶ ﺳﻨﺖ و ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ به ﺨﺎﻃﺮ ﺗﺮﺱ اﺯ ﺩﺳﺖﺩاﺩﻥ ﻗﺪﺭﺕ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺎﻥ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻘﺐﻧﺸﻴنی ﻧﻤﻮﺩﻩ و به ﺠﺎی ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ و ﻧﺠﺎﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺯ ﺩﺳﺖ ﺗﻴﻜﻪﺩاﺭاﻥ ﻗﻮﻡ، ﻣﺬﻫﺐ و ﺳﺎﻳﺮ ﺭاﻧﺪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎعی، ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﭘﻨﺎﻩ ﺁﻭﺭﺩه و ﻛﺸﻮﺭ ﺭا اﺯ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎﺯ می‌دارند.

ﺩاﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ اﺷﺮﻑ غنی ﺑﻪ ﻋﻨﻮاﻥ ﻳک ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻛﺎﺩﻣﻴک است ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑُﻌﺪ اﻋﺘﻘﺎﺩی ﺳﻜﻮﻻﺭ، ﺩﺭ ﺑُﻌﺪ اﺟﺘﻤﺎعی ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪی و ﺩﺭ ﺑُﻌﺪ ﺳﻴﺎسی ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ملی می‌اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ.
اﻣﺎ طی ﺳﻪ ﺳﺎﻝ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭی ﻭی، ﺷﻜﺎف‌های اﺟﺘﻤﺎعی ﺩﺭ ﺳﻂﺢ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﻓﻌﺎﻝ و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺟﺪی ﺷﻤﺎﻝ و ﺟﻨﻮﺏ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ.
علت ﭼﻴﺴﺖ؟
۱- آﻳﺎ اﺷﺮﻑ غنی ﺩاﺭای اﻧﺪﻳﺸﻪ سنتی ﻗﺒﻴﻠﻪﮔﺮایی اﺴﺖ؟
۲- آﻳﺎ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎی اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺪﻓﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻢﺳﺎﺯ اﺳﺖ و ﺻﺮﻓﺎً ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ملی ﻧﻆﺎمی میﻂﻠﺒد؟
۳- آﻳﺎ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﮔﺮﻭهی اﺯ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ، ﺣﺎﻣﺪ ﻛﺮﺯی ﺑﺎ ﻭﻗﻮﻑ اﺯ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭﺣﺪﺕ ملی و ﺷﺨﺼﻴﺖﺷﻨﺎسی اﺷﺮﻑ غنی، ﻭی ﺭا ﺑﺮ اﺳﺎﺱ ﻳک ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺭﻭیﻛﺎﺭ آﻭﺭﺩ ﺗﺎ آﺳﻴب‌های ﺳﻴﺎسی ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮﺩﺵ ﺗﺤﺖ ﺷﻌﺎﻉ ﭼﺎلش‌ها و شکاف‌های ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭﺣﺪﺕ ملی ﻗﺮاﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ بر «ﻛﻔﻦ ﻛﺶ ﻗﺪﻳﻢ» ﺷﻜﺮﮔﺰاﺭی ﻛﻨﺪ؟
«ﺩﻭﺭﻛﻴﻢ» ﺑﻪ ﻋﻨﻮاﻥ ﻳک ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺱ ﺳﻴﺎسی ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻏﺮﺏ ﻣﺪﻳﻮﻥ ﻧﻆﺮﻳﺎﺕ اﻳﺸﺎﻥ اﺳﺖ، ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﺗﻤﺎﻡ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ و ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺑﺴﻮی ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺩﺭ ﺣﺮﻛﺖاﻧﺪ و ﺩﺭ اﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﻧﻮﺳﺎﺯی، ﻳک ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﺳﻨﺖ و ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ به ﻮﺟﻮﺩ می‌آﻳﺪ.
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻨتی: اﺯ ﻭﻳﮋگی‌های ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳنتی اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘگی اﺟﺘﻤﺎعی ﺑﺮ اﺳﺎﺱ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻜﻞ می‌گیرد و ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎﺱ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳنتی ﻣﺜﻞ ﻫﻢ می‌اﻧﺪﻳﺸﺪ، ﻣﺜﻞ ﻫﻢ ﺯﻧﺪگی میﻜﻨﺪ، ﻣﺜﻞ ﻫﻢ میﺠﻨﮕﺪ و ﻣﺜﻞ ﻫﻢ ﺻﻠﺢ میﻜﻨﺪ؛ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻨتی اﺯ ﻧﻆﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ اﺟﺘﻤﺎعی ﻳک ﻛﺗﻠﻪ ﻭاﺣﺪ است ﻛﻪ اﺯ یک ﻣﻨﺒﻊ ﻭاﺣﺪ اﻋﺘﻘﺎﺩی و ﻓﺮﻫﻨگی اﻟﻬﺎﻡ می‌گیرد، ﻟﺬا ﻓﺮﻕ ﺑﻴﻦ «ﻣﺠﺎﻫﺪ»، «ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ» و «ﺳﻜﻮﻻﺭ» ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳنتی ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺭک اﺳﺖ.
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﺭﻥ: ﻣﺒﻨﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﺭﻥ ﺗﻨﻮﻉ، ﺗﻜﺜﺮ و ﺗﻔﺎﻭﺕ اﺳﺖ.
ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﺭﻥ، ﻫﻤﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ نمی‌اﻧﺪﻳﺸﻨﺪ و ﻣﺜﻞ ﻫﻢ زندگی نمی‌کنند، ﻟﺬا ﺩﺭ ﻳک ﺧﺎﻧﻮاﺩﻩ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻮﭼک اﺯ ﻭاﺣﺪ اﺟﺘﻤﺎعی است، ﻓﺮﺯﻧﺪاﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭاﻟﺪﻳﻦ ﻧمی‌اﻧﺪﻳﺸﻨﺪ و ﺑﺎ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻠﻮﻍ از ﺧﺎﻧﻮاﺩﻩ ﺟﺪا شده و ﻭاﻟﺪﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎیی ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺭا ﺑﺎ ﺳﮓ و ﮔﺮﺑﻪ ﺟﺒﺮاﻥ می‌نماﻳﻨﺪ.
«ﺩﻭﺭﻛﻴﻢ» ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ، ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮای ﺑﻘﺎ و ﻫﻤﺒﺴﺘگی ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎی ﻣﻘﺪﺱ ﻧﻴﺎﺯ ﺩاﺭﺩ ﻛﻪ اﺯ آﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮاﻥ «ﺗﻮﺗﻢ» ﻳﺎﺩ میﻜﻨﺪ.
ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻨتی، «ﺗﻮﺗﻢ» ﻫﺎ ﺭا ﺳﻴﺪ، ﭘﻴﺮ، ﺣﻀﺮﺕ و ﺯﻳﺎﺭت‌گاهﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ میﺪﻫﺪ.
ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﺭﻥ، «ﺗﻮﺗﻢ»ﻫﺎ ﺭا اﺳﻂﻮﺭﻩﻫﺎی ﻋﻠﻢ، اﺧﻼﻕ، ﻫﻨﺮ، ﻛﻠﻴﺴﺎ و ﻫﺎلی‌وﻮﺩ ﺗﺸﻜﻴﻞ میﺪﻫﺪ.
ﺩﺭ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺪﺭﻥ، ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ملی ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪاﺭﺩ؛ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮﻝ ﺳﻴﺎسی به ﺼﻮﺭﺕ ﺷﻔﺎﻑ و ﺻﺎﺩﻗﺎﻧﻪ اﺯ ﻃﺮﻳﻖ آﺭای ﺷﻬﺮﻭﻧﺪاﻥ ﺻﻮﺭﺕ می‌گیرد. ﻟﺬا ﻫﻴﭻﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪﻥ و ﻗﻬﺮﻣﺎﻥﺷﺪﻥ نمی‌باﺷﺪ.
ﺩﺭ ﺟﻮاﻣﻊ ﺳﻨتی و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮنی و ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﮔذاﺭ اﺯ ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﻣلی ﺑﺎ ﺳﭙﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺠﺎﻭﺯ و بیﻋﺪاﻟتی اﺯ ﻧﻮاﻣﻴﺲ ملی ﺩﻓﺎﻉ و اﻓﺘﺨﺎﺭ ﻗﻬﺮﻣﺎنی ﺭا ﻛﺴﺐ میﻨﻤﺎﻳﺪ.
ﻟﺬا ﻗﻬﺮﻣﺎن ملی اﺯ ﺑﺴﺘﺮ آﺭاﻡ و ﻛﻨﺎﺭ ﺳﺎﺣﻞ به ﻮﺟﻮﺩ نمی‌آﻳﺪ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻓﺮﻣﻮﻧﺪﻩ:
«ﻧﺎﺯ ﭘﺮﻭﺭد ﺗﻨﻌﻢ ﻧﺒﺮﺩ ﺭاﻩ بجایی
ﻋﺎشقی ﺷﻴﻮﻩ ﺭﻧﺪاﻥ ﺑﻼﻛﺶ ﺑﺎﺷﺪ»
ﻣساﻠﻪ اﺻلی ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮاﻥ ﺳﻴﺎسی آﻥ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭا اﺯ ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ، ﺧﺮﺩﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻫﺪاﻳﺖ و ﺭﻫﺒﺮی ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺩﺭ ﭼﺎﻟﺶ ﺳﻨﺖ و ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ به ﺨﺎﻃﺮ ﺗﺮﺱ اﺯ ﺩﺳﺖﺩاﺩﻥ ﻗﺪﺭﺕ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺎﻥ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻘﺐﻧﺸﻴنی ﻧﻤﻮﺩﻩ و به ﺠﺎی ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﺪﺭﻧﻴﺰﻡ و ﻧﺠﺎﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺯ ﺩﺳﺖ ﺗﻴﻜﻪﺩاﺭاﻥ ﻗﻮﻡ، ﻣﺬﻫﺐ و ﺳﺎﻳﺮ ﺭاﻧﺪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎعی، ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﭘﻨﺎﻩ ﺁﻭﺭﺩه و ﻛﺸﻮﺭ ﺭا اﺯ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎﺯ می‌دارند.
ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﻭیﻛﺎﺭ آﻣﺪﻥ ﻫﺮ ﺭﮊﻳﻢ و ﺣﺎﻛﻢ ﺟﺪﻳﺪ، ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺿﺮﺏ ﺻﻔﺮ ﺷﺪﻩ و ﻫﺮ ﺣﺎﻛﻢ ﻃﺒﻖ ﻣﻴﻞ ﺧﻮﺩﺵ اﺯ ﺻﻔﺮ ﺁﻏﺎﺯ میﻜﻨﺪ و ﻛﺸﻮﺭ ﺭا ﺩﺭ ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪگی ﺳﻴﺎسی و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭا ﺩﺭ ﻗﺒﻴﻠﻪﺳﺎﻻﺭی ﻣﺼﺮﻭﻑ میﺴﺎﺯﺩ.
استاد دانش بختياری