بازار بردهفروشی مدرن در کشورهای حاشیه خلیج فارس؛ کویت «دوزخ» است
اگر با ماشینتان گشتی در خیابانهای کویت بزنید، اثری از این زنان نمیبینید. آنها پشت درهای بسته هستند، از حقوق اولیه انسانی محرومند، نمیتوانند محل اقامتشان را ترک کنند و این خطر هست که به بالاترین پیشنهاد فروخته شوند.
تحقیقات بیبیسی عربی نشان میدهد زنان خدمتکار خانه در بازار سیاه کویت غیرقانونی خرید و فروش میشوند. طبق تحقیقات بیبیسی این کار با اپلیکیشنهای موجود در گوگل پلی و اپ استور انجام میشود و همینطور هشتگهایی که در اینستاگرام داغ میشوند.
اگر با ماشینتان گشتی در خیابانهای کویت بزنید، اثری از این زنان نمیبینید. آنها پشت درهای بسته هستند، از حقوق اولیه انسانی محرومند، نمیتوانند محل اقامتشان را ترک کنند و این خطر هست که به بالاترین پیشنهاد فروخته شوند.
در اینترنت میتوانید هزاران عکس از آنها را پیدا کنید که برحسب نژاد طبقهبندی شدهاند و میتوان با چند هزار دالر آنها را خرید.
تحقیقات مخفیانه بخش عربی بیبیسی نشان داده که این زنان در بازار سیاه اینترنتی افراد غیرقانونی خرید و فروش میشوند؛ با استفاده از اپلیکیشنهای موجود در گوگل پلی و فروشگاه اپل (اپ استور) و همچنین هشتگهایی که در اینستاگرام داغ میشوند.
بازار بردهفروشی
اولمیرا بهولا گزارشگر ویژه بردگی مدرن سازمان ملل میگوید:«کاری که در اینترنت انجام میدهند، تبلیغ بازار بردهفروشی است. اگر گوگل، اپل، فیسبوک یا هر شرکت دیگر میزبان چنین اپلیکیشنهایی باشند، این به پای آنها هم نوشته میشود».
از هر ده خانه در کویت، نه تا کارگر خانگی دارند. این کارگران از برخی از فقیرترین کشورهای دنیا به کناره خلیج فارس میآیند به این امید که پولی برای خانوادهشان بفرستند.
تیم مخفی بیبیسی عربی به عنوان زوجی تازهوارد در کویت وانمود کردند که به دنبال کارگر خانگی هستند. آنها با ۵۷ کاربر اپلیکیشن صحبت کردند و همچنین به دیدار ده دوازده نفری رفتند که میخواستند با اپلیکیشن محبوب ‘۴Sale’ به آنها کارگر بفروشند.
تقریباً تمام فروشندهها گذرنامه زنان را میگیرند و به آنها یا اجازه دسترسی به تیلفون را نمیدهند یا استفاده از آن را خیلی محدود میکنند.
اپلیکیشن ‘۴Sale’ به شما اجازه میدهد که زنان را بر مبنای نژادشان با قیمتهای مختلف انتخاب کنید.
تیم مخفی بیبیسی بارها جملاتی مانند «هندیها از همه کثیفتر هستند» را در توصیف زنان شنیده است.
زیر پا گذاشتن حقوق بشر
گروه بیبیسی با شماری از کاربران اپلیکیشن روبرو شد که خودشان را «مالکان» این زنان معرفی میکردند. افرادی که حقوق اولیه انسانی را دریغ میکردند، مثل «یک روز یا یک دقیقه یا یک ثانیه» تعطیلی.
یک پولیس که میخواست از دست کارگرش خلاص شود، گفت:«باور کن زن خیلی خوشرویی است. همیشه میخندد و لبخند به لب دارد؛ حتی اگر او را تا پنج صبح بیدار نگه داری شکایت نمیکند».
او به بیبیسی گفت که چگونه از این زنان مثل کالا استفاده میشود:«کسانی را پیدا میکنید که یک خدمتکار را ششصد دینار کویت (۲۰۰۰ دالر) میخرد و او را هزار دینار (۳۳۰۰ دالر) به فروش میرساند.»
او به خریدار توصیه میکند که:«گذرنامهاش را به او نده. تو اسپانسر او هستی. چرا باید گذرنامهاش را به خودش بدهی؟»
در موردی غافلگیرکننده، یک دختر ۱۶ ساله که ما او را «فاتو» مینامیم، به تیم بیبیسی پیشنهاد شد.
او از گینه در غرب افریقا قاچاق شده بود و شش ماه بود که در کویت کار میکرد؛ هرچند که قانون این کشور میگوید کارگران خانگی باید بالای ۲۱ سال باشند.
فروشنده همچنین گفت که به فاتو تعطیلی نمیدهد، گذرنامه و تیلفون را از دسترس او خارج کرده و نمیگذارد تنها از خانه بیرون رود؛ کارهایی که تمامشان در کویت غیرقانونی است.
اجازه اسپانسر
اورمیلا بهولا میگوید:«این یک نمونه مشخص از بردهداری مدرن است. اینجا ما بچهای داریم که فروخته شده و با او مثل مایملک، مثل اثاث خانه رفتار میشود».
در بیشتر کشورهای حاشیه خلیج فارس، آژانسهای تجاری کارگران خارجی را وارد میکنند و بعد باید آنها را رسماً در نهادهای دولت ثبتنام کنند.
کارفرماهای بالقوه به آژانسها وجهی میپردازند و تبدیل به اسپانسر رسمی کارگران خانگی میشوند.
طبق این سیستم که به «نظام کفالت» معروف است، یک کارگر خانگی نه میتواند کارش را ترک کند نه آن را تغییر دهد نه این که بدون اجازه اسپانسر، کشور را ترک کند.
با تصویب قانونی در سال ۲۰۱۵، کویت تبدیل به یکی از سختگیرترین کشورهای حوزه خلیج فارس در زمینه حمایت از حقوق کارگران خانگی شد. اما همه این قانون را دوست ندارند.
اپلیکیشنهایی مانند ‘Sale۴’ کارفرمایان را قادر میسازند که اسپانسری کارگران خانگی را برای منفعت به دیگر کارفرماها بفروشند. این راه میانبر باعث بازار سیاه و همچنین آسیبپذیر شدن زنان در برابر آزار و بهرهکشی میشود.
بازار بردهفروشی آنلاین منحصر به کویت نیست.
یک تحقیق در عربستان سعودی نشان داد که صدها زن در یک اپلیکیشن محبوب دیگر به نام «حراجی» فروخته شدهاند؛ همین طور صدها زن دیگر در اینستاگرام که زیر نظر فیسبوک اداره میشود.
«جهنم واقعی»
تیم بیبیسی در جستجوی خانواده فاتو به گینه سفر کرد؛ خانوادهای که پیشنهاد فروش فرزندشان در کویت مطرح شده بود.
سالانه صدها زن از اینجا به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق میشوند تا کارگر خانگی شوند.
زنی که قبلاً خدمتکار بود به خوبی یادش است که مجبور بود همان جایی بخوابد که گاو کارفرمایش میخوابید:« کویت واقعا جهنم است.» یک زن دیگر میگوید:«خانههای کویتی خیلی بدند. نه خواب، نه خوراک، هیچی».
مسئولان کویتی از ماجرای فاتو با خبر شدند و او را به پناهگاه کارگران خارجی بردند و دو روز بعد به دلیل این که به سن قانونی نرسیده، به کشورش گینه بازگرداندند.
فاتو به بیبیسی گفت:«آنها مرتب سرم داد میکشیدند و من را حیوان صدا میزدند. دردناک بود و ناراحت میشدم اما نمیتوانستم کاری بکنم».
فاتو که حالا به مدرسهای در کوناکری، پایتخت گینه میرود، به بیبیسی گفت:«خیلی خوشحالم، حتی الان که در موردش حرف میزنم هم هنوز خوشحالم. زندگیام بهتر شده است. حس میکنم که از بردگی به زندگی عادی برگشتهام».
هشتگ پاک شد
دولت کویت میگوید که «در مبارزه با چنین اعمالی» اپلیکیشنها را «بشدت زیر نظر» دارد.
تا این لحظه در مورد زنی که تلاش کرد فاتو را بفروشد نه واکنش خاصی دیده شده نه اقدامی قانونی. فروشنده هم به درخواست بیبیسی برای اظهار نظر پاسخ منفی داده است.
پس از این که بیبیسی با شرکتهای فناوری و اپلیکیشن در مورد یافتههایش تماس گرفت، ‘Sale۴’ بخش کارگران خانگی را حذف و فیسبوک نیز هشتگ #«خادمات للتنازل» (انتقال خدمتکاران) را ممنوع کرد.
اپلیکیشن عربستانی «حراجی» هنوز اظهار نظری نکرده است.
هم گوگل هم اپل به بیبیسی گفتند که این اعمال جایی در فروشگاه اپلیکیشینهایشان ندارد و با همکاری سازندگان اپلیکیشنها از این کارهای غیرقانونی جلوگیری خواهند کرد.