بازهم خلیلزاد!
خلیلزاد در این سفر باید به دولت افغانستان نیز در قبال امضای توافق صلح با طالبان و کارنامه این گروه پس از امضای توافقنامه دوحه، پاسخگو باشد و این، کار را بر تیم بایدن هم در کابل و هم در دوحه، بسیار دشوار خواهد کرد
زلمی خلیلزاد در سفر تازه منطقه‌ای خود به کابل رسید و با عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی دیدار کرد.
این نخستین دور از سفرهای احتمالاً بسیار خلیلزاد است که در دولت تازه امریکا به ریاست جو بایدن صورت می‌گیرد.
او در دولت ترامپ از سوی وزارت خارجه امریکا به رهبری مایک پمپئو مأموریت یافت که پروژه صلح با طالبان را به پیش ببرد. یازده دور مذاکره فشرده زلمی خلیلزاد با طالبان در ۱۸ ماه، به امضای توافق صلح دوحه در یک سال پیش انجامید و او در یک سالگی امضای این توافق صلح، دور تازه سفرهای منطقه‌ای خود را از سر گرفت.
دولت بایدن مأموریت او را تمدید کرد، اما توماس ویست، دستیار پیشین جو بایدن را که پیشینه کار در افغانستان و پاکستان را در کارنامه دارد، به عنوان معاون وی برگزید.
وزارت خارجه امریکا با صدور بیانیه‌ای می‌گوید: «زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا برای آشتی افغانستان و تیم همراهش به کابل، دوحه و پایتخت‌های منطقه سفر خواهند کرد. او درباره گام‌های بعدی با رهبران افغانستان و نظام جمهوری اسلامی، نمایندگان طالبان و کشورهای منطقه که منافع شان با پیشرفت در یک توافق سیاسی پایدار و عادلانه و آتش‌بس جامع و دائم گره خورده است، دیدار خواهد کرد».
خلیلزاد در حالی راه سفر به منطقه و دیدار با مقامات دولت جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان را در پیش گرفته که امضای توافق صلح او به نمایندگی از دولت دونالد ترامپ با طالبان، خشونت‌ها را در مقیاسی وسیع و بی‌سابقه افزایش داد و طالبان را در خون‌ریزی و خشونت‌افزایی، جسورتر از گذشته ساخت. بنابراین، آقای خلیلزاد هیچ دستاوردی در حوزه مأموریت خود برای استقرار صلح و ثبات در افغانستان نداشته است و این، برای تبیین و تعیین دورنمای دور جدید مأموریت او کافی است.
نگاه خلیلزاد به صلح افغانستان، نگاه پروژه‌ای است. او این روند را بر مبنای رویکرد انتخاباتی دونالد ترامپ آغاز کرد؛ روندی که هم قرار بود برای ترامپ آب و نان انتخاباتی شود و هم برای خود خلیلزاد سود و ثمر شخصی داشته باشد و هم اهداف و آرمان‌های تبارگرایانه و فاشیستی او را تأمین کند.
بر پایه همین واقعیت بود که حاصل توافق صلح او با طالبان، چیزی غیر از تشدید خشونت‌ها و توسعه دامنه ناامنی‌ها نبود. اکنون نیز نمی‌توان چیزی فراتر از محتوای کارنامه دور نخست مأموریت خلیلزاد، از دور دوم مأموریت او انتظار برد.
وزارت خارجه امریکا تأیید کرده که انتظار می‌رود نخستین تماس مستقیم بین گروه طالبان و تیم مذاکره‌کننده دولت جو بایدن، در دوحه برقرار شود. مطمئناً این تماس معطوف و متمرکز بر محور تحولات سیاسی جدید در امریکا خواهد بود؛ چیزی که برای طالبان بسیار مهم است و مبنای تصمیمات و اقدامات آینده آنان در میدان جنگ و میز مذاکره را تعیین و ترسیم می‌کند؛ زیرا انتظار می‌رود هیئت مذاکره‌کننده امریکایی، طالبان را در جریان تغییرات احتمالی در موافقت‌نامه صلح دوحه، قرار دهد؛ تغییراتی که نتیجه بازنگری دولت بایدن در این توافقنامه و نقطه مرکزی تعریف و تعیین راهبرد جدید امریکا در قبال جنگ و صلح افغانستان است.
امریکا پیشتر طالبان را به نقض توافقنامه دوحه متهم کرده و گفته بود این گروه برخلاف تعهد خود، رابطه‌اش را با القاعده قطع نکرده است؛ چیزی که مستمسکی شده است برای تعلل امریکا در بیرون بردن نیروهای خود از افغانستان تا اول ماه می سال ۲۰۲۱٫ در مقابل اما طالبان با انتشار بیانیه‌ای در اولین سالگرد امضای توافق صلح با امریکا، ایالات متحده را به عدم پایبندی به این توافق متهم کرد و هشدار داد
در صورت اجرایی نشدن روند خروج نیروهای امریکایی و خارجی تا موعد مقرر در توافقنامه صلح (ماه می سال جاری میلادی) جنگ‌های شدید و خونین خود را از سر خواهد گرفت.
بنابراین، اکنون روابط امریکا و طالبان در حالت نامطلوبی قرار دارد و احتمالاً سفر خلیلزاد به دوحه در همین جهت صورت می‌گیرد تا در دیدار با نمایندگان طالبان، اجرایی شدن توافقنامه صلح دوحه و مخصوصاً قطع ارتباط این گروه با القاعده و تعویق ضرب الاجل خروج نیروهای امریکایی و خارجی از افغانستان را در محور گفت‌وگوهای خود قرار دهد.
سفر خلیلزاد به پاکستان هم معطوف به آن خواهد بود که اسلام‌آباد را وادار به اعمال فشار علیه طالبان کند تا این گروه به تعهدات خود در توافقنامه صلح دوحه، وفادار بماند.
در کابل اما مقامات در پی ایجاد اجماع ملی هستند و دولت جمهوری اسلامی افغانستان نسبت به توافق صلح امریکا و طالبان نظر مساعدی ندارد. هفته گذشته، شورای امنیت ملی تصریح کرد که توافقنامه دوحه، برای صلح در افغانستان مؤثر نبوده است. رحمت‌الله اندر سخنگوی شورای امنیت ملی گفت که این سند تنها توانست برای امریکایی‌ها آتش‌بس تامین کند و رابطه بین طالبان و افغان‌ها همچنان در قتل و ترور و وحشت محدود مانده است.
خلیلزاد در کابل با رییس جمهور غنی، داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی، حامد کرزی رییس جمهور پیشی کشور و گلبدین حکمتیار صحبت کرده است.
در دیدار خلیلزاد با آقای غنی، پیشرفت در روند صلح و آتش‌بس مطرح شده است. با داکتر عبدالله در مورد بازنگری توافقنامه دوحه حرف زده و کرزی نیز بر عدم توقف روند صلح در هر شرایطی تاکید کرده است.
مواضع حکمتیار در قبال روند صلح کمی متفاوت از حکومت افغانستان است. در گفت‌وگوی ویدئویی خلیلزاد با حکمتیار نیز مسایلی در مورد روند صلح مطرح شده است.
هرچند محتوای دیدارهای خلیلزاد با مقامات افغانستانی کلاً رسانه‌ای نشده، اما بنابراین، خلیلزاد در این سفر باید به دولت افغانستان نیز در قبال امضای توافق صلح با طالبان و کارنامه این گروه پس از امضای توافقنامه دوحه، پاسخگو باشد و این، کار را بر تیم بایدن هم در کابل و هم در دوحه، بسیار دشوار خواهد کرد.
