بازگشت تروریزم؟

ترجمه و تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید

خبرگزاری دید: اما چنانچه حمله اخیر در مسکو نشان داد، برخی از سازمان‌های تروریستی همچنان قوی هستند. در ۲۲ می، ستیزه‌جویان مرتبط با داعش-شاخه خراسان مستقر در افغانستان به تماشاگران کنسرت در یکی از سالون‌های مسکو حمله کردند و بیش از ۱۰۰ نفر را کشتند. این امر یادآوری تکان‌دهنده‌ای بود از این‌که کشورها چقدر می‌توانند در مقابل بازیگران متعهد و مصمم غیردولتی آسیب‌پذیر باشند.

ایالات متحده با «جنگ علیه تروریزم» خود کمپین جهانی را علیه عاملان حملات ۱۱ سپتمبر و همچنین تعدادی از اهداف دیگر راه‌اندازی کرد. این کمپین احتمالاً به جای کشتن تروریست‌ها، آن‌ها را چندبرابر کرد. علاوه بر این، مداخلات ایالات متحده در افغانستان و عراق – در کشور نخست به خاطر ارتباط با القا/عده، در دومی بدون هیچ گونه ارتباطی – تعداد زیادی از افراد ملکی را نیز کشت.
ایالات متحده پس از ناکامی در دستیابی به اهداف تعریف شده ضعیف خود، در نهایت روی سایر تهدیدات امنیت ملی متمرکز شد. «جنگ علیه تروریزم» از سرخط اخبار محو شده است. امروز، جهان بیشتر نگران جنگ‌هایی است که دولت‌ها انجام می‌دهند: حمله روسیه به اوکراین، حمله اسراییل به غزه و درگیری احتمالی بین چین و تایوان.
اما چنانچه حمله اخیر در مسکو نشان داد، برخی از سازمان‌های تروریستی همچنان قوی هستند. در ۲۲ می، ستیزه‌جویان مرتبط با دا/عش-شاخه خراسان مستقر در افغانستان به تماشاگران کنسرت در یکی از سالون‌های مسکو حمله کردند و بیش از ۱۰۰ نفر را کشتند. این امر یادآوری تکان‌دهنده‌ای بود از این‌که کشورها چقدر می‌توانند در مقابل بازیگران متعهد و مصمم غیردولتی آسیب‌پذیر باشند.
دا/عش عراق و سوریه (آی‌اس‌آی‌اس یا دا/عش با نام اختصاری عربی) شاید برجسته‌ترین سازمان تروریستی فعال در جهان امروز باشد. از خرابه‌های جنگ ایالات متحده در عراق و قیام مدنی علیه بشار اسد در سوریه بیرون آمد. برای چندین سال از ۲۰۱۴ به این طرف، این اسلام‌گرایان رادیکال موفق شدند بخش وسیعی از خاک عراق و سوریه را اداره کنند. اگرچه دا/عش از سراسر جهان سربازگیری می‌کند، اما دشمنی طیفی وسیعی از دولت‌ها را نیز برانگیخت که در غیر آن روی هیچ چیز دیگری توافق نداشتند. پس از حملات مکرر این دولت‌های مختلف – ایالات متحده، روسیه، سوریه، عراق – خلافت خودخوانده دا/عش در ۲۰۱۹ سقوط کرد.
حتی بدون خلافت کوچکش، دا/عش پابرجاست. هنوز حملاتی را در داخل سوریه انجام می‌دهد و نفوذ قابل توجهی در تأسیسات عظیم «الحول» در شرق سوریه و در میان جنگجویان بازداشت شده دا/عش و خانواده‌های آن‌ها (همراه با بسیاری از بدبختانی که هیچ ارتباطی با داعش ندارند) دارد. هنوز هم در جنوب شرق آسیا جای پایی دارد. چندین گروه، هم در ساحل و هم در جنوب صحرای افریقا، هنوز فعالیت دارند.
دا/عش همچنین به عنوان یک رقیب قدرت در برابر طا-لبان در افغانستان ظاهر شده است. همین گروه است که گفته می‌شود حمله مسکو را تمویل کرده است. نقش روسیه در بمباران دا/عش، مداخله در افغانستان، و سرکوب تاریخی گروه‌های مسلمان در فدراسیون روسیه، همگی دلایل این حمله هستند.
در همین حال، تعریف از «تروریست» کاملاً نامشخص و لغزنده است. به عنوان مثال، ایالات متحده و اسراییل، حماس را یک سازمان تروریستی می‌دانند، حتی اگر بیش از ۱۵ سال به عنوان دولت غزه فعالیت کرده است. معمولاً، جناح‌های «تروریستی» سابق مانند کنگره ملی افریقا در افریقای جنوبی یا ارتش جمهوری‌خواه ایرلند در ایرلند شمالی هنگام تشکیل دولت، وضعیت و حالت «تروریستی» خود را از دست می‌دهند. اما نه اسراییل و نه ایالات متحده پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ را به رسمیت نشناختند. از آنجایی که حماس به عنوان یک حزب سیاسی مشروع پذیرفته نشد، آن‌ها نمی‌توانستند از دیدگاه ایالات متحده و اسراییل به عنوان چیزی جز یک سازمان تروریستی عمل کنند.
مردم بی‌دولت از ارتش ملی برای پیشبرد اهداف خود بهره‌مند نیستند. وقتی فلسطینی‌ها و کردها و کاچین‌ها برای دفاع از خود به نیروی تسلیحات روی می‌آورند، خارجی‌ها تمایل دارند به آن‌ها برچسب «تروریست» بزنند. اما حامیان آن‌ها ترجیح میدهند این شبه‌نظامیان را «مبارزان آزادی» بدانند.
دا/عش موضوع دیگری است. حملات آن‌ها برای آزادی یک ملت ستمدیده نیست. تلاشی برای دستیابی به جایگاهی در نظم بین‌المللی نیست. بلکه می‌خواهد نظم بین‌المللی را از بین ببرد و خلافت دینی را جایگزین آن کند که به هیچ وجه اجازه آزادی را نمی‌دهد. شما می‌توانید کشورهای مذهبی را در سراسر جهان پیدا کنید: ایران، اسراییل، بوتان، شهر واتیکان. اما این کشورها در سازمان ملل حضور دارند و اعمال ادیان دیگر را تحمل می‌کنند.
اما دا/عش به مفهوم مدرن دولت-ملت اعتقادی ندارد. می‌خواهد مدل قرون وسطایی حکومت را احیا کند.
حمله مسکو باید فرصتی برای همه کشورهای جهان باشد تا با روسیه برای محکوم کردن داعش گرد‌هم آیند، همان‌طور که تقریباً تمام جهان پس از ۱۱ سپتمبر گردهم آمدند تا القاعده را محکوم کنند. ایالات متحده و روسیه این روزها خیلی با هم موافق نیستند، اما حداقل باید داعش را تهدیدی برای امنیت ملی خود بدانند.

داعش، اگرچه در سال‌های اخیر از نظر اندازه و نفوذ تقلیل یافته است، اما هویدا است که تهدید قوی برای جامعه بین‌المللی است. این امر نشان می‌دهد که جامعه بین‌المللی چقدر ضعیف شده است که نمی‌تواند بر اختلافات خود غلبه و در پی چنین فاجعه‌ای روی این تهدید مشترک متمرکز شود.

منبع: هنکیوره – Hankyoreh
نویسنده: جان فِفِر