بحران پاکستان و تاثیری که بر افغانستان میگذارد
لیزا کرتیس مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در مرکز اندیشکده جدید امنیت امریکا، میگوید: «ما (ایالات متحده) به پاکستان به عنوان پل ارتباطی با طا-لبان نیازی نداریم. قطر قطعاً اکنون این نقش را بازی میکند.»
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
عمران خان نخستوزیر پاکستان پس از سه سال و هفت ماه تکیه بر کرسی قدرت در پاکستان، در اولین ساعات روز یکشنبه با رای عدم اعتماد پارلمان از سمت خود برکنار شد.
پس از تشکیل مجدد پارلمان در روز دوشنبه برای رای دادن به نخست وزیر جدید، به احتمال زیاد دولت جدید تحت رهبری شهباز شریف رهبر مخالفان تشکیل خواهد شد.
این کشور با بیش از ۲۲۰ میلیون نفر بین افغانستان در غرب، چین در شمال شرق و هند در شرق قرار دارد که از لحاظ استراتژیک اهمیت حیاتی دارد.
خان از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۸، اظهارات ضد امریکایی داشت و تمایل خود را برای نزدیک شدن به چین و به تازگی روسیه – از جمله گفتوگو با رییس جمهور ولادیمیر پوتین در ۲۴ فبروری- روز حمله به اوکراین ابراز کرد کرده است.
در همان زمان، کارشناسان سیاست خارجی ایالات متحده و آسیا میگفتند که ارتش قدرتمند پاکستان به طور سنتی سیاست خارجی و دفاعی را در کنترول دارد، اما لفاظیهای عمومی تند خان بر شماری از روابط مهم تأثیر گذاشته است.
اکنون تحولات پاکستان، در شرایطی که اقتصاد این کشور با مشکل عمیقی روبرو است، چه تأثیری بر افغانستان و هند دارد.
افغانستان
روابط بین سازمان اطلاعات نظامی پاکستان و طا-لبان اسلامگرای افغانستان در سالهای اخیر تضعیف شده است.
اکنون که طا-لبان دوباره به قدرت رسیدهاند و به دلیل کمبود پول و انزوای بینالمللی با بحران اقتصادی و انسانی مواجه هستند، قطر بدون شک مهمترین شریک خارجی آنهاست.
لیزا کرتیس مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در مرکز اندیشکده جدید امنیت امریکا، میگوید: «ما (ایالات متحده) به پاکستان به عنوان پل ارتباطی با طا-لبان نیازی نداریم. قطر قطعاً اکنون این نقش را بازی میکند.»
تنش بین طا-لبان و ارتش پاکستان که چندین سرباز را در حملات نزدیک مرز مشترک از دست داد، افزایش یافته است. پاکستان از طا-لبان میخواهد تا برای سرکوب گروههای افراطی و نگرانی از گسترش خشونت در پاکستان، اقدامات بیشتری انجام دهند. امری که از قبل آغاز شده است.
خان نسبت به بسیاری از رهبران خارجی کمتر از طا-لبان در مورد حقوق بشر انتقاد کرده بود.
هند
دو همسایه مجهز به سلاح اتمی از زمان استقلال در سال ۱۹۴۷، سه جنگ را علیه یکدیگر تجربه کردهاند که دو مورد آن بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر با اکثریت مسلمان بوده است.
همانند افغانستان، این ارتش پاکستان است که سیاست را در منطقه حساس کنترول میکند و تنشها در امتداد مرز فعلی در آنجا به لطف آتشبس به پایینترین سطح خود نسبت به سال ۲۰۲۱ رسیده است.
اما به دلیل بیاعتمادی عمیق نسبت به طیف وسیعی از مسایل، از جمله انتقاد شدید خان از نارندرا مودی نخست وزیر هند به دلیل مدیریت حملاتش به مسلمانان اقلیت در هند، سالها است که هیچ گفتوگوی دیپلماتیک رسمی بین این دو رقیب صورت نگرفته است.
کَرَن تَپَر مفسر سیاسی هندی که روابط هند و پاکستان را از نزدیک دنبال میکند، میگوید که ارتش پاکستان میتواند بر دولت جدید اسلامآباد فشار بیاورد تا بر اساس آتشبس موجود در کشمیر رفتار کند.
جنرال قمر جاوید باجوا فرمانده ارتش قدرتمند پاکستان به تازگی گفت که کشورش آماده است در صورت موافقت هند، در مورد کشمیر مذاکرات را ادامه دهد.
سلسله شریف در طول سالها در خط مقدم رویکرد صلحطلب نسبت به هند بوده است.