بدون پایه‌گذاری اتحاد ملی، افغانستان را ترک نکنید

طالبان باید درک کنند تا زمانی که مذاکره‌ای با توافقنامه قابل قبول بین‌المللی با حکومت افغانستان نداشته باشند، هیچ خروج نیروهای امریکایی نیز در کار نخواهد بود.

زمانی که من تیم امریکایی را که تلاش می‌کردند صلح به افغانستان بیاورند، رهبری می‌کردم. ما اصطلاح «مصالحه کثیف» را برای توافق ایالات متحده با طالبان که از کمترین منافع امنیتی ما محافظت می‌کرد، در حالی که هم حکومت افغانستان و هم تلاش‌ها را برای حفظ دستاوردهای جامعه این کشور بعد از ۲۰۰۱ میلادی ترک می‌گفت، ابداع کردیم. این ایده صرفاً یک سناریو بود که باید از آن اجتناب می‌شد، نه استراتژی واقعی. اما به نظر می‌رسد اکنون احتمال وجود چنین معامله‌ای بیشتر است.
برای اجتناب از یک معامله کثیف، ایالات متحده باید به وضوح نشان دهد که هیچ صلح جداگانه‌ای با طالبان امکان پذیر نیست و طالبان باید با کابل مذاکره کنند. رییس جمهور اشرف غنی نیز باید برعدم تمایلش برای انتصاب یک تیم مذاکره کننده، نه فقط مقامات حکومتی، که شامل نمایندگان تمام مردم افغانستان باشد، غلبه کند.
مذاکرات امریکایی‌ها و طالبان در دوحه قطر، به محوریت دو موضوع بود: خروج نیروهای خارجی و مبارزه با تروریزم. تفاهم بالای پوشش این دو نکته به آسانی می‌تواند برقرار شود – امریکا در مورد جدول زمانی برای خروج در عوض قطع رابطه طالبان با القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی فراملیتی، موافقت می‌کند.
بسیاری از مسائل دیگر نیز باید حل شود، از جمله نقش آینده طالبان در حکومت افغانستان، حقوق زنان و اقلیت‌ها، ماهیت اسلامی افغانستان، این که آیا قانون اساسی افغانستان باید اصلاح شود یا خیر و ایجاد آتش‌بس. رییس جمهور غنی اعلام کرد که مذاکرات با طالبان می‌تواند بدون «پیش شرط» باشد؛ به این معنی که هر یک از این موضوعات را می‌توان در یک گفت‌وگوی بین‌الافغانی به بحث گرفت.
بدون توافق، افغانستان را ترک نکنید
اما هیچ گفت‌وگوی بین‌الافغانی نیست.
دلیل عدم وجود گفت‌وگوی بین‌الافغانی، انکار طالبان برای مذاکره با حکومت افغانستان است، حد اقل تا زمانی که به اهداف اساسی خود دست یابد: پایان دادن به اشغال توسط خارجی‌ها. طالبان استدلال می‌کنند که این موضع قابل توجیه است، زیرا تلاش‌های قبلی برای مذاکره با حکومت افغانستان توسط دولت ایالات متحده از بین برده شد. اما اگر پیش شرط طالبان حاکم باشد، حکومت افغانستان پس از آنکه اهرم اصلیش (حضور نیروهای خارجی) حذف شود، در موقعیت غیرقابل پیش بینی مذاکره قرار خواهد گرفت. مذاکرات در چنین شرایطی به احتمال زیاد به شکست مواجه خواهد شد و منجر به جنگ داخلی می‌شود، یا اگر آن‌ها «موفق» شوند، اجازه بازگشت طالبان تحت شرایطی باشد که بسیاری از مردم افغانستان، آن را نمی‌خواهند.
به اعتقاد زلمی خلیلزاد، نماینده خاص وزارت خارجه امریکا در امور صلح افغانستان «هیچ توافقی نمی‌شود مگر این که بالای همه چیز توافق صورت گیرد»، یک عبارت دیپلماتیک است، به این معنا که طالبان انتظار توافق کامل با امریکا را نداشته باشد، تا زمانی که مسائل دیگر از طریق گفت‌وگوهای بین‌الافغانی حل و فصل نشود.
با این حال، سفیر خلیلزاد از یک جامعه امریکایی خسته از جنگ و یک دولتی که برای پایان دادن به جنگ‌های طولانی بی‌قرار است، نمایندگی می‌کند. ممکن است برای رییس جمهور، توافقی که سرمایه‌گذاری بین‌المللی را در افغانستان حفظ نکند، قابل قبول باشد و بدتر از آن، وی ممکن است دستور خروج زودهنگام نیروهای امریکایی را بدون کدام توافقی، صادر کند.
مردم افغانستان باید قبل از صلح متحد شوند
این احتمال غیرمنتظره، به دلیل فقدان وحدت میان کسانی است که بیشتر به مذاکره با طالبان نیاز دارند – اکثریت خاموش مردم افغانستان. انتخابات نشان می‌دهد که اکثریت مردم افغانستان، از نظم کنونی قانون اساسی حمایت می‌کنند، زیرا پیشرفت‌هایی را در آموزش و پرورش، مراقبت‌های بهداشتی و حاکمیت به همراه دارد.
با وجود این حمایت گسترده، دولت به تازگی تنها یک تیم مذاکره کننده تشکیل داده که احزاب سیاسی، مقامات منطقه‌ای، زنان و نمایندگان اقلیت‌ها را گردهم می‌آورد. این پراکندگی عواقب روند صلح دوحه است که با انتخابات ملی آینده همزمان است؛ به این معنی که نخبگان سیاسی کابل بیشتر نگران مانور انتخاباتی هستند، نه حفظ دستاوردهای ۱۷ سال گذشته.
در زمانی که طالبان متحد هستند، افغان‌های میانه رو منقسم اند. طنز تلخ این است که اگر آن‌ها با هم متحد شوند، قدرت سیاسی عناصر طرفدار قانون اساسی می‌تواند بسیار بیشتر از طالبان باشد.

خوشبختانه، وضعیت ناامیدکننده نیست. دو مورد باید برای یک صلح پایدار در افغانستان وجود داشته باشد. نخست،‌ آن دسته از مردم افغانستان که از اختیارات سیاسی فعلی حمایت می کنند، باید اختلافات سیاسی جزئی را کنار گذاشته و یک تیم مذاکره کننده یکپارچه، چند حزبی و چندقومی را تشکیل دهند. دوم، امریکا نیاز به تقویت پیوند نرم مسیر امریکا – طالبان و مسیر بین‌الافغانی دارد. موضع سفیر خلیلزاد در مورد این که« هیچ توافقی نمی‌شود مگر اینکه بالای همه چیز توافق صورت گیرد» باید در بالاترین سطوح، تقویت شود و ایالات متحده باید صریحاً بیان کند که مذاکره صلح جداگانه‌ای نخواهد کرد.
طالبان باید درک کنند تا زمانی که مذاکره‌ای با توافقنامه قابل قبول بین‌المللی با حکومت افغانستان نداشته باشند، هیچ خروج نیروهای امریکایی نیز در کار نخواهد بود.