برایند نشست تاشکند؛ تاکید جهان بر ایجاد حکومت فراگیر!
حرکت‌های بعدی امریکا و روسیه و همچنان چین در خصوص اوکراین در شرق اروپا و تایوان در خاور دور، از متحول‌های بسیار اثر گذار در معادله افغانستان و جهتگیری‌های آینده جهان در قبال کشورمان است
نشست تاشکند در دومین روز برگزاری در پایتخت ازبیکستان ادامه دارد. هنوز مشخص نیست که در آخر کشورها و سازمان‌های حاضر در نشست به چه اجماعی در قبال افغانستان، مسئله تروریزم، اقتصاد و اتصالات منطقه‌ای می‌رسند، ولی در روز نخست این نشست مشخص شده که دست کم تمام کشورها و سازمان‌ها در مورد آموزش دختران، حقوق زنان، حقوق بشر و نوعیت نظام متفق هستند. آنچه از توییت‌ها، اظهارات و سخنان مقامات و دیپلمات‌های حاضر در نشست به دست می‌آید، نوعی همسویی با کمی تفاوت در موضوع ایجاد دولت فراگیر است.
هرچند در این نشست بسامد تاکید و تایید مسایل حقوق بشری، حقوق زنان، آموزش دختران و حضور تمام اقوام در ساختار قدرت با هم متفاوت است، اما در اصل مسئله تمام کشورها و سازمان‌های اشتراک نظر و رای و دیدگاه دارند که چنین رویکردی برای التزام طا-لبان به مسایل ذکر شده از یک طرف و تجمیع موضع کشورها از جانب دیگر پر اهمیت است.
اگر به مواضع نمایندگان اتحادیه اروپا، امریکا، قطر، ازبیکستان، ایران و برخی کشورها و سازمان‌های دیگر توجه کنیم، بسامد تشکیل دولت فراگیر و آموزش دختران بلند است؛ زیرا موضوع آموزش دختران با سرنوشت نیم پیکر اجتماع افغانستان گره خورده و آزمون کلانی فرا راه طا-لبان قرار داده است و ایجاد حکومت فراگیر مبتنی بر رای مردم که مشروعیت خود را مستقیماً از صندوق رای بگیرد، با ثبات سیاسی، امنیت، رشد اقتصادی و زیست مسالمت آمیز با کشورهای منطقه و جهان پیوند دارد و می‌تواند تروریزم بین‌المللی را در این جغرافیای مهار کند. چیزی که مد نظر غرب و برخی کشورهای منطقه از جمله آسیای میانه است.
روی این محور، تاکید کشورهای مختلف بر ایجاد حکومت فراگیر هرچند در محتوا مقداری تفاوت دارد و آنچه مد نظر غرب است با آنچه مد نظر مثلاً روسیه یا ازبیکستان است، تفاوت ماهوی دارد، اما نفس پرداختن به این مسئله نشان از اهمیت آن برای جهان و منطقه دارد و در افغانستان نیز حیاتی است؛ زیرا افغانستان یک متکثر از نگاه قومی و اتنیکی بوده و حضور تمام اقوام در ساختارهای سیاسی و اجتماعی متضمن قوام، ثبات و دوام آن می‌شود.
گمان‌ها بر این بود که در نشست تاشکند، اجماعی دست کم از سوی چین و روسیه و آسیای میانه و پاکستان در جهت به رسمیت شناختن طا-لبان شکل می‌گیرد. وضعیت جاری، اقدامات ازبیکستان، اظهارات کابلوف در گذشته و تقابل غرب و روسیه این گمانه را تقویت کرده و تا اینجا پیشرفت که به رسمیت شناخته شدن طا-لبان را قطعی جلوه می‌داد، اما برایند روز نخست این نشست چنین پنداری را تضعیف کرده و امروز به نظر می‌رسد که منطقه و جهان در جهت عکس آن حرکت می‌کند.
به نظر می‌رسد که جدا از مسئله اوکراین، برخی مسایل دیگر منطقه‌ای نیز در جهت گیری نشست تاکشند اثرگذار بوده است، در این خصوص نمی‌توان از نقش هند و ایران و قطر و امریکا چشم پوشید که در این مسئله به خصوص متقارن شده و مانع از اجماع ازبیکستان و روسیه و چین و پاکستان در به رسمیت شناسی طا-لبان شده است.
اتخاذ چنین رویکردی به عنوان اجماع منطقه و جهان به جای تعامل عمیق تر با طالبان، هرچند بر مردم افغانستان و اقتصادی بحرانی این کشور تاثیر بسیار منفی می‌گذارد، ولی در درازمدت با تضمین زیرساخت‌های حیاتی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و حقوق بشری، پویش مثبتی در جهت رشد افغانستان بوده و جلو تکرار سناریوی دهه نود میلادی را می‌گیرد.
با این حال، حرکت‌های بعدی امریکا و روسیه و همچنان چین در خصوص اوکراین در شرق اروپا و تایوان در خاور دور، از متحول‌های بسیار اثر گذار در معادله افغانستان و جهتگیری‌های آینده جهان در قبال کشورمان است؛ چیزی که خطر فراموشی افغانستان را از سوی جهان مضاعف می‌سازد.
