اکنون که جو بایدن تاریخ خروج نیروهایش از افغانستان را از اول می، به تاریخ ۱۱ سپتمبر همین سال به تاخیر انداخته، طالبان آن‌را نقض توافقنامه دوحه می‌دانند. این گروه به جای این نقض به صورت غیر‌مستقیم خواستار امتیاز از امریکا است
محمد نعیم سخنگوی طالبان می‌گوید، تا زمانی که تمامی سربازان خارجی افغانستان را ترک نکنند، این گروه در هر نشستی که درباره افغانستان تصمیم‌‌گیری شود، شرکت نخواهد کرد. یک روز بعدتر از پیام توییتری محمد نعیم، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی نظامی طالبان خیلی صریح در توییترش نوشت: «امارت اسلامی افغانستان می‌خواهد تمام نیروهای خارجی مطابق تاریخ تعیین شده در توافقنامه دوحه، افغانستان را ترک کنند. اگر به توافقنامه نگاه شود، راه‌هایی برای سایر موضوعات هم پیدا می‌شود».
از این پیام سخنگوی طالبان، برداشت می‌شود که طالبان به شرطی حضور نیروهای خارجی پس از تاریخ اول می را می‌پذیرند که به سایر موضوعات توافقنامه دوحه که در تاریخ تعیین شده آن عملی نشده، پرداخته شود.
در توافقنامه دوحه چه چیز وجود دارد که طالبان روی عملی شدن آن تاکید دارند؟
در بخش اول بند «ج» این توافقنامه آمده که «پنج هزار زندانی طالبان و یک هزار زندانی دولت افغانستان در روز اول مذاکرات بین‌الافغانی به تاریخ بیست مارچ ۲۰۲۰ آزاد می‌شوند. در همین بند همچنین تاکید شده که طرف‌ها سه ماه بعد از این مدت باید تمام زندانی‌های باقی‌مانده را آزاد کنند. ایالات متحده ملزم به تکمیل نمودن این هدف است».
در همین بخش در بند «د» آمده که «با آغاز مذاکرات بین‌الافغانی، ایالات متحده امریکا ابتکار به خرج می‌دهد تا تحریم‌های فعلی علیه اعضای امارت اسلامی را بررسی کند و این هدف برای برداشتن تحریم‌ها تا ۲۷ اگست ۲۰۲۰انجام شود».
بر اساس توافقنامه دوحه، طالبان در مقابل، تعهدات اندکی داده‌اند. مانند قطع رابطه با شبکه القاعده و آزاد سازی زندانیان دولت افغانستان که طالبان مدعی هستند هر دوی آن به نحوی عملی شده است، هرچند که امریکایی‌ها در مورد قطع رابطه طالبان با القاعده ملاحظاتی دارند.
مشکل اساسی این توافقنامه این است که طالبان به جای امتیازات آزادی سازی تمام زندانی‌های شان و حذف رهبران‌شان از فهرست سیاه سازمان ملل، هیچ تعهدی برای توافق روی یک نقشه راه برای آینده افغانستان و یا تامین آتش‌بس نداده‌اند. با این حال، این به نحوی طالبان را در موضع بهتری قرار داده است.
اشرف‌غنی رییس جمهوری افغانستان بارها گفته است که آزاد سازی ۵ هزار زندانی این گروه یکی از اشتباهات بزرگ بوده و او دوباره این اشتباه را تکرار نخواهد کرد. از طرف دیگر، امریکا هم تا رسیدن به یک توافق سیاسی میان طرف‌ها، مایل نیست تا نام رهبران طالبان را از فهرست سیاه سازمان ملل حذف کند.
اکنون که جو بایدن تاریخ خروج نیروهایش از افغانستان را از اول می، به تاریخ ۱۱ سپتمبر همین سال به تاخیر انداخته، طالبان آن‌را نقض توافقنامه دوحه می‌دانند. این گروه به جای این نقض به صورت غیر‌مستقیم خواستار امتیاز از امریکا است. امتیازی که به باور طالبان در حال حاضر پیش از نشست استانبول تامین شدنی است؛ آزاد سازی زندانیان‌شان و حذف رهبران این گروه از فهرست سیاه است که براساس توافقنامه دوحه به تاخیر افتاده است.
از طرف دیگر با روی کارآمدن دولت جو بایدن در امریکا و عدم تمایل این دولت با کنار آمدن با طالبان، این گروه فکر می‌کند که دولت جدید امریکا تمایلی برای ادامه کار با آن‌ها ندارد. در توافقنامه دوحه که در زمان دولت دونالد ترامپ امضا شد، تاکید شده است که پس از توافق سیاسی در افغانستان، امریکا و دولت جدید افغانستان «با حضور طالبان» روابط مثبت خواهد داشت و امریکا کمک‌های اقتصادی‌اش به افغانستان را ادامه می‌دهد. دونالد ترامپ یک بار به شخصه با ملا برادر، فرد شماره دوم طالبان گفت‌وگو کرد و دو طرف به ایجاد روابط بین امریکا و طالبان در این گفت‌وگو اشاره کردند. اما تا‌کنون بدون زلمی خلیل‌زاد که از زمان دولت دونالد ترامپ در سمتش باقی مانده، دیگر هیچ مقام بلند پایه دولت امریکا با طالبان گفت‌وگویی نکرده است و برای ایجاد رابطه با این گروه علاقه‌ای نشان نداده است. ظاهراً دولت بایدن نمی‌خواهد با گروهی تماس برقرار کند که متهم به نقض شدید حقوق بشر و حقوق زنان است.
حال با توجه به موارد اشاره شده، دیده می‌شود که پروسه صلح افغانستان که در زمان دولت ترامپ پایه‌ریزی شد، کمی از مسیرش منحرف شده و به بی‌اعتمادی میان دو طرف منتهی شده است. روزهای آینده، روزهای سرنوشت‌ساز و مهم برای افغانستان است. براساس توافق امریکا و طالبان تا پانزده روز دیگر باید نیروهای امریکایی افغانستان را ترک کنند که در حال حاضر این امر ناممکن به نظر می‌رسد و دولت بایدن تاریخ رسمی خروج سربازان ناتو از افغانستان را ۱۱ سپتمبر اعلام کرد. حالا اگر در روزهای آینده روی موارد بالا توافق صورت نگیرد، همه طرف‌ها ضرر خواهند کرد.
