حق را می‌توان از جمله مفاهیم پرچالش در تاریخ بشر دانست؛ زیرا از بدو به وجود آمدن این مفهوم تاکنون جنجال‌های بسیاری را به وجود آورده است. هر انسان را می‌توان در حالت طبیعی دارای حق دانست، یعنی انسان‌ها دارای حق اولیه‌ای هستند که می‌توان از«حق حیات» نام برد؛ اما این حق، چگونه و بر کدام اصل داده می‌شود، یا مورد باز خواست قرار می‌گیرد؟ این باید مورد بررسی قرار گیرد.
حق نیز مانند سایر مفاهیم در علوم انسانی دارای تعاریف بسیاری است و با توجه به نوع فرهنگ در هر جامعه‌ای، متفاوت از جوامع دیگراست. به طور مثال، می‌توان از حقوق بشر امریکایی-به عنوان کشور ابر قدرت در دنیا- نام برد که امریکایی‌ها مدعی‌اند، ارزش‌های امریکایی، بالاترین مفاهیم حقوق بشری‌اند که امروزه در سطح کشورهای پیشرفته، مطرح شده‌است.
در این مورد، می‌توان توجیهی را که پیدا کرد، برای این ادعای امریکایی‌ها این است که سطح فرهنگ در این کشور به حدی بالا است که آنها بدون هیچ‌گونه اجباری به حقوق بشر احترام می‌گذارند و این موضوع به یک امر درونی برای آنها تبدیل شده‌است، اما در کشورهای جهان سومی و حتی در حال رشد مثل افغانستان، فرهنگ به گونه‌ای است که یا در حد قبیله‌ای باقی مانده، یا به حدی رشد نکرده که بتواند ارزش‌های مثل حقوق بشر را درک کند. در چنین شرایطی «خانم سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل بشر افغانستان، بحث جدیدی را آغازکرده است با این محتوا که وظیفه زنان در خانه باید به رسمیت شناخته شود!»
این بحث یا موضوع جدید، به چه معنا می‌تواند باشد؟ برداشتی که می‌شود این است که باید برای زنان ساعت کار تعریف شود و برای کار آنان معاش در نظر گرفته شود. ابن موضوع، موضوع جدیدی نیست که تنها توسط خانم سیما سمر مطرح شده باشد. اگر به آموزه‌های دینی نظر اندازیم، می‌بینیم که این امر در اسلام نیز وجود داشته است که برای زنان باید حقوق قایل شد و حتی حق دستور دادن به آنها را نداریم… گذشته از بحث‌های الاهیاتی در این مورد، آنچه این موضوع حقوق زنان را در افغانستان برجسته می‌سازد، این است که در افغانستان سطح فرهنگ و آگاهی به حدی پایین است که مردم از بسیاری از مسایل دینی خود آگاهی ندارند، چه برسد به این‌که از ابعاد حقوق بشری آن فهمی در دسترس آنان باشد.
بیان این‌گونه مسایل در این برهه‌ی زمانی، نه تنها نمی‌تواند امتیازی برای زنان باشد، بلکه این ارزش‌ها، غربی پنداشته شده و باعث می‌شود که موضع‌گیری‌های شدیدی در مقابل آن اتخاذ شود. نه تنها این موضوع نمی‌تواند کمکی برای زنان باشد، بلکه اگر زنی یا زنانی لب به شکایت باز کنند و از حق و حقوق خود در بعد وظیفوی آن سخن بگویند، بشدت سرکوب خواهند شد. از سوی دیگر، این‌گونه طرح و بحث‌ها که از سوی مقاماتی چون سیما سمر مطرح می‌شود، می‌تواند خشونت علیه زنان را افزایش دهد؛ زیرا هنوز هستند کسانی که بر این باروند که زنان هیچ‌گاه حقوق مساوی با مردان ندارند و باید همواره تحت امر مردان باشند. این کار خانم سیما سمر در این زمان را می‌توان تابوشکنی دانست، ولی شرایط آن تا حد زیادی مهیا نیست. بنابراین، نتایج منفی چربی خواهد کرد بر نتایج مثبت آن.
سیدمحمد تقی حسینی- خبرگزاری دید
