بُن‌بست بین رییس جمهور غنی و عبدالله تهدیدی علیه صلح!
چندین ناظر گفته‌اند که طالبان قبلاً از شرایط اعطاشده توافق صلح که در ۲۹ فبروری امضا شد، احساس قدرت می‌کنند و بحران سیاسی در کابل مفکوره آن‌ها را نسبت به حکومت افغانستان و نخبگان سیاسی بیشتر از گذشته تغییر داده است
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
امروز خطرناک‌ترین مکان در پایتخت افغانستان ناشی از تهدید شورشیان طالبان یا داعش نیست. یک واحد بلوک نزدیک کاخ ریاست جمهوری، آماده جنگ با اسلحه به کانون فاجعه جنگ سورئال قدرت بین دو سیاست‌مدار غیرنظامی تبدیل شده که هر دو ادعا می‌کنند رهبر مشروع این کشور هستند.
فقط چند قدم از اقامتگاه رییس جمهور اشرف غنی که ماه گذشته انتخاب مجددش اعلان شد، افراد مسلح در وسایط زرهی از کاخ کوچک‌تر عبدالله عبدالله محافظت می‌کنند؛ کسی که پافشاری دارد در پیروزیش تقلب شده و در حال تشکیل حکومت موازی است. رو به روی جاده، افراد مسلح از دفتر عبدالرشید دوستم جنرال ارتش اسبق و اکنون متحد عبدالله حفاظت می‌کنند. دوستم این مکان را که باری به عنوان معاون رییس جمهور غنی از آن استفاده می‌کرد، دو باره تسخیر کرده است.
هیچ شلیکی نشده و به این رویارویی احساس وهم‌آور و مدیریت‌شده می‌دهد. اما با کشیده شدن این بُن‌بست به هفته دوم، بسیاری از مردم افغانستان از این هراس دارند که کوچک‌ترین حادثه می‌تواند رویارویی خشونت‌باری را بین اردوگاه‌های رقیب شعله‌ور کند و این کشور را به هرج و مرج فرو ببرد و پیامد‌های منفی برای گفت‌وگوهای برنامه‌ریزی شده بین حکومت و طالبان برای ختم جنگ ۱۸ ساله افغانستان داشته باشد.
زلمی رسول مشاور اسبق امنیت ملی می‌گوید: «تمام کارد‌ها اکنون در دست طالبان است. اگر کدام پیشرفتی تا یک هفته یا ده روز آینده به وجود نیاید، ممکن است اتفاقی افتد که باعث شود همه چیز از کنترول خارج شود».
وی پیش‌بینی می‌کند که اگر خشونت بین حامیان مسلح غنی و عبدالله به وجود آید «طالبان طی چند روز چندین ولایت را تحت کنترول خود درخواهد آورد و این بار ایالات متحده آن‌ها را متوقف نمی‌کند. در حال حاضر، من بسیار بدبین هستم».
مشاوران غنی می‌گویند هنوز امیدهایی برای نزدیک شدن بین جناح‌های متخاصم وجود دارد، اما تاکنون عبدالله و دوستم پیشنهادات تغییر جناح خود را رد کرده‌اند.
یکی از مشاوران رییس جمهور غنی که خواسته نامی از وی گرفته نشود، می‌گوید: «وضعیت بسیار ناگواری است با توجه به اینکه روند صلح آسیب‌پذیر است و می‌تواند نابود شود. طالبان نزدیک است و مردم عصبانی و هراسان. اما من فکر می‌کنم هنوز فرصت چانه‌زنی است. عبدالله و حامیانش می‌دانند که اگر اوضاع از کنترول خارج شود، هیچ‌کس نمی‌تواند آن را درست کند. این امر برای افغانستان تا سال‌های آینده فاجعه خواهد بود».
برخی می‌گویند که عبدالله اکنون بین سران اقلیت‌های قومی رادیکال گیر مانده است. آخرین بار، این دو رقیب با پادرمیانی ایالات متحده مجبور به تقسیم قدرت شدند. این بار، با وجود تلاش‌های عجولانه در حال انجام، این ایده برای هر دو سیاست‌مدار بیهوده است.
برای اکثر مردم افغانستان، موضوعات بسیار مهم‌تر از این وجود دارد.
ساکنان کابل تجربه سقوط حکومت و جنگ داخلی را در اوایل ۱۹۹۰ داشته‌اند که پایتخت را تخریب کرد و سرکوب دینی طالبان را به دنبال داشت. بسیاری از مردم اکنون از چنین سناریویی هراس دارد که شامل همان افراد و تنش‌های منطقه‌ای و قومی و احتمال به قدرت رسیدن طالبان می‌شود.
دو عامل دیگر بر اضطراب آن می‌افزاید. یکی خروج نیروهای امریکایی به عنوان بخشی از توافق صلح امریکا و طالبان و کاهش علاقه جامعه بین‌الملل به سرنوشت این کشور است. دیگری هم ویروس کرونا است که سرخط خبرها بوده و کشورهای توسعه‌یافته را در نوردیده و اکنون در افغانستان ظهور کرده است؛ کشوری فقیر با امکانات بهداشتی ناکافی.
اکثر افراد که با آن‌ها مصاحبه شده گفتند که غنی را بر عبدالله ترجیح می‌دهند، اما چندین تن دیگر گفتند که اکنون این اختلافات در مقایسه با موضوعات مهم اهمیت چندانی ندارد. اختلافات بر سر قدرت می‌تواند گفت‌وگوها با طالبان را به خطر اندازد. این گفت‌وگوها قرار بود این هفته آغاز شود اما به دلیل جنجال‌ها بر سر آزادی شمار زیاد زندانیان طالبان به حاشیه رانده شده است.
چندین ناظر گفته‌اند که طالبان قبلاً از شرایط اعطاشده توافق صلح که در ۲۹ فبروری امضا شد، احساس قدرت می‌کنند و بحران سیاسی در کابل مفکوره آن‌ها را نسبت به حکومت افغانستان و نخبگان سیاسی بیشتر از گذشته تغییر داده است.
هفته گذشته، گروه طالبان اعلان کردند که هبت‌الله آخند‌زاده رهبر مذهبی آن‌ها تنها حاکم قانونی این کشور است.
این خصومت‌ها تلاش‌های غنی را برای تشکیل هیئت مذاکره کننده فراگیر برای ملاقات با طالبان پیچیده کرده است. عبدالله تقاضا کرده تا گروه خود را بفرستد.
موضوع نگران کننده دیگر وضعیت نظامی در حومه‌های این کشور است؛ جایی که نیروهای امنیتی سال‌ها با طالبان مبارزه کردند. عبدالله سعی می‌کند تا متحدان خود را جایگزین مسئولان محلی کند و به طور بالقوه نیروهای امنیتی را تقسیم می‌کند.
رحمت‌الله نبیل رییس اسبق امنیت ملی می‌گوید: «ما در وضعیت خطرناکی قرار داریم. اگر اوضاع تشدید یابد، فقط نیاز به یک جرقه داریم تا در نهایت به جنگ بین نیروهای حکومتی با طالبان و یک دیگر منتهی شویم. ما ممکن منتهی به گفت‌وگوهای سه جانبه شویم و کشور به سه قلمرو تقسیم شود.
نبیل در ادامه می‌گوید که اگر غنی و عبدالله نتوانند راهی برای ختم بُن‌بست و نجات گفت‌وگوهای صلح پیدا کنند، هر اتفاقی بیفتد تنها به نفع طالبان خواهد بود.
