ترامپ؛ چرایی و چگونگی خروج از افغانستان

بر فرض پایبندی آقای ترامپ به مواد و مفاد موافقتنامه صلح قطر، آنچه به عنوان یک پارادوکس به نظر می‌آید، بی‌توجهی آقای ترامپ به پیمان امنیتی منعقدشده میان کابل ـ واشنگتن است.

دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا گفته است: نیروهای امریکایی را از افغانستان به امریکا برمی‌گرداند. او گفته است پس از ۱۹ سال، مردم افغانستان باید خود از کشورشان حراست کنند. اما او تأکید کرده و گفته است که در صورت لزوم دوباره برق‌آسا به افغانستان حمله می‌کنیم. او همچنین در توییترش نوشته است که امریکا نقش پولیس را در افغانستان بازی می‌کند و نقش جنگی در این کشور ندارد. در مقابل اما مارک اسپر، وزیر دفاع ایالات متحده گفته است: خروج تمام سربازان از افغانستان، پیش از انتخابات ریاست جمهوری، یک گزینه ضعیف است.
بازگرداندن سربازان امریکایی از افغانستان و پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ امریکا در بیرون از مرزهایش، بخشی از وعده‌های انتخاباتی آقای ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ نیز بود. در چهار سال گذشته که دونالد ترامپ، در قامت رییس جمهور امریکا، ساکن کاخ سفید بوده است نیز شمار سربازان امریکایی مستقر در افغانستان به صورت چشم‌گیری کاهش یافته است.
فراتر از این، انجام مذاکرات نفس‌گیر و هجده‌ماهه زلمی خلیلزاد نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده با طالبان و امضای توافقنامه صلح با این گروه نیز در دهم ماه حوت سال گذشته، به مثابه تمهیدی برای بازگشت سربازان امریکایی از افغانستان تلقی می‌شود. در آن توافقنامه، خروج سربازان خارجی و در رأس آنان نیروهای امریکایی از افغانستان، یکی از موارد بسیار مهم مورد توافق طرفین مذاکره درج شده است.
بنابراین، بخشی از دلایل بازگرداندن نیروهای امریکایی از افغانستان توسط رییس جمهور ترامپ، برآمده از تعهد او به توافقنامه صلح قطر است؛ اگرچه گروهی از تحلیلگران، نفس امضای این توافقنامه را نیز در جهت برنامه‌های تبلیغاتی آقای ترامپ در انتخابات ماه نوامبر آینده می‎‌دانند و بر این اساس، تصمیم او برای خروج سربازان امریکایی از افغانستان، نمی‌تواند بیرون از مسایل مربوط به انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و مستقل از آن تحلیل و ارزیابی شود.
در این میان و بر فرض پایبندی آقای ترامپ به مواد و مفاد موافقتنامه صلح قطر، آنچه به عنوان یک پارادوکس به نظر می‌آید، بی‌توجهی آقای ترامپ به پیمان امنیتی منعقدشده میان کابل ـ واشنگتن است. بر پایه این پیمان، نیروهای امریکایی دست‌کم تا سال ۲۰۲۴ باید در افغانستان حضور داشته باشند، اما اگر آقای ترامپ، اراده خود برای بازگرداندن این نیروها را بی‌تردید و با جدیت عملیاتی کند، به پیمان امنیتی امریکا با افغانستان بی‌اعتنایی کرده است. این در حالی است که اعتبار پیمان امنیتی هم به لحاظ حقوقی و هم از منظر راهبردی، بسیار مهم‌تر از توافقنامه صلح امریکا ـ طالبان است؛ زیرا پیمان امنیتی با یک دولت منتخب و مشروع و همسو با امریکا منعقد شده و توافقنامه صلح با گروهی به امضا رسیده است که ۱۹ سال با امریکا درگیر جنگ بوده و بسیاری از برنامه‌های راهبردی ایالات متحده برای دولت‌سازی و دموکراسی‌سازی در افغانستان را با چالش مواجه کرده است.
بنابراین آنچه بایستی با دقت و تعهد مورد توجه قرار گیرد، خروج مسئولانه نیروهای امریکایی از افغانستان است. خروج مسئولانه اما متضمن تعهد امریکا به پیمان امنیتی با افغانستان از یک سو و هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های ایالات متحده و همکاری مشترک کابل ـ واشنگتن در امر نهادسازی‌های دموکراتیک از سوی دیگر است.