تروریزم؛ افغانستان پناهگاه امن می‌ماند؟(بخش نخست)
در یک توافق نامه تاریخی که در۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰ میان طالبان و ایالات متحده امریکا به امضا رسید، طالبان متعهد شدند که به هیچ گروه تروریستی از جمله القاعده اجازه ندهند که از خاک افغانستان، ایالات متحده و متحدین آن را مورد تهدید قرار دهد.
از آن زمان، اطلاعاتی که بطور انحصاری توسط انستیتوت امور جهانی سویس (SIGA) جمع آوری شده حاکی از آن است که طالبان نه تنها قصد ندارند که روابط خود را با گروه‌های تروریستی بین‌المللی قطع یا محدود کنند، بلکه در صدد تصرف بیشتر اراضی در افغانستان هستند.
این که طالبان تا چه اندازه روی جنگجویان خارجی در افغانستان کنترول دارند در سایه ابهام قرار دارد، ممکن است افغانستان بار دیگر به پناهگاهی امن برای تروریست‌های خارجی مبدل شود.
– انکارهای نادرست رسمی طالبان از موجودیت جنگجویان خارجی
در جنوری سال ۲۰۲۰ ، ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان، از طریق تماس تیلفونی به همکار «سیگا» درافغانستان گفت که طالبان تمامی ضمانت‌های ضد تروریزم را که در توافق نامه با ایالات متحده داده بودند با موفقیت اجرا کرده است.
وی افزود: «به همه مجاهدین (طالبان) دستور داده شده است كه اجازه ندهند كه كسی از خاک افغانستان برای کشورهای دیگر تهدید ایجاد کند، به اساس اطلاعات ما هیچ جنگجوی خارجی که باعث تهدید به کشورهای غربی شود، در مناطق تحت اداره ما وجود ندارند».
این اظهارات ذبیح الله مجاهد در تضاد کامل با گزارش‌های رسمی و مستقل و برخی از جنگجویان طالبان در میدان جنگ قرار دارد؛ زیرا به اساس این گزارش‌ها اعضای سازمان‌های تروریستی که از سوی سازمان ملل مانند القاعده اعلام شده، در افغانستان باقی مانده‌اند.
سازمان ملل حتی در یک گزارش سال ۲۰۱۹ و اوایل سال ۲۰۲۰ با جزئیات ادعا کرده است که میان طالبان و اعضای القاعده جلسات متعددی روی موضوعات همکاری در زمینه برنامه ریزی عملیاتی، آموزش و تامین پناهگاه های امن برای اعضای القاعده در افغانستان صورت گرفته است.
اخیراً با کشته شدن چندین تن ازین تروریستان ثابت شد که جنگجویان اسلامگرای خارجی هنوز در افغانستان حضور دارند.
در اکتوبر سال ۲۰۲۰، حسام عبدالرئوف مصری معروف به ابومحسن المصری در عملیات نیروهای ویژه امنیتی دولت افغانستان در ولسوالی اندر ولایت غزنی واقع در جنوب غرب کشته شد. نامبرده عضویت القاعده را داشت، نوع رابطه وی با این گروه در زمان مرگ دقیقاً مشخص نبود و یک افسر عالی رتبه پیشین سازمان «سیا» گفت که حسام عبدالروف به نحوی راه خود را از القاعده جدا کرده بود.
چندی نگذشت که در ۲ نوامبر سال ۲۰۲۰ ، محمد حنیف مردی از شهر کراچی پاکستان و عضو شاخه ساحوی القاعده (القاعده در شبه قاره هند) در حمله نیروهای دولت افغانستان در ولسوالی بکوای ولایت فراه در غرب افغانستان کشته شد.
و در دهم یا یازدهم نوامبر سال ۲۰۲۰ ، عزیز یولداش تبعه ازبیکستان فرزند طاهر یولداش، یکی از بنیانگذاران جنبش اسلامی ازبیکستان – یک سازمان تروریستی اعلام شده توسط سازمان ملل، در ولسوالی غورماچ ولایت فاریاب در شمال افغانستان کشته شد.
در حالی که جزئیات كشته شدن شبه نظامیان خارجی مذكور در افغانستان و روابط آنها با طالبان كم است، این واقعیت كه اخیراً آنها در افغانستان و در مناطق تحت اداره طالبان كشته شده‌اند، توسط منابع مختلف برای«سیگا» تأیید شده است. این منابع شامل افراد محلی که وابسته به دولت نیستند و بنابراین بعید است که اظهارات مغرضانه کنند. علاوه بر این، طالبان که معمولاً چنین گزارش‌ها را تبلیغات دروغین دشمن دانسته محکوم می‌کنند- در مورد حوادث فوق به طرز مشکوکی سکوت کردند.
– سیاست داخلی آشکار طالبان: کنترول جنگجویان خارجی
اطلاعات به دست آمده طی ماه‌های گذشته حاکیست که طالبان قصد ندارند از جنگجویان خارجی فاصله بگیرند، اما ظاهراً قصد کنترول آنها را دارند. به عنوان مثال در ۱۳ سپتمبر ۲۰۲۰ احسان‌الله احسان سخنگوی سابق تحریک طالبان پاکستان (TTP) و گروه منشعب آن جماعت الاحرار عکس‌هایی از دو صفحه یک سند را به زبان پشتو توئیت کرد که گزارش شده توسط طالبان افغانستان نوشته شده است:
عنوان این سند «دستورالعمل‌های کنترول و نظارت بر پناهندگان» است، در حالی که اصطلاح «پناهنده» چندین معنی دارد: این می‌تواند به معنای پناهندگان واقعی باشد اما طالبان برای اشاره به جنگجویان خارجی نیز این کلمه را استفاده می‌کنند. سند مذکور از سه بخش تشکیل شده است. بخش اول اعلام می‌کند که یک بخش ویژه در کمیسیون اطلاعات طالبان مسئول «امور ثبت و کنترول پناهجویان قبایلی (منظور از مردم مناطق قبایلی پاکستان) و مجاهدین خارجی، تجهیزات، آموزش و پیشگیری از حوادث ناخواسته / ناخوشایند است ».
بخش دوم تصریح می‌کند که همه «پناهندگان قبایلی» و «مجاهدین خارجی» باید با طالبان ثبت نام کرده و با آنها بیعت کنند و کارت‌های شناسایی دریافت کنند.
سومین و بزرگترین بخش آن با عنوان «الزامات شرایط اقامت پناهندگان و مجاهدین خارجی در افغانستان» است و شامل مجموعه مقررات است که تعیین می‌کند پناهندگان و جنگجویان خارجی مجاز به انجام کدام کارها هستند و کدام کارها را نباید انجام دهند، از دیدگاه اقدامات بین‌المللی ضد تروریزم، مهمترین موارد در بخش سوم عبارتند از:
بند۸) پناهندگان و مجاهدین خارجی نمی‌توانند در امور هیچ کشوری دخالت کنند و فقط مجاز اند که در افغانستان فعالیت‌های جهادی داشته باشند.
بند۱۰) پناهندگان و مجاهدین خارجی به هیچ عنوان نمی‌توانند دولت یا شهروندان کشورهای دیگر را تهدید کنند.
بند ۲۳) پناهندگان و مجاهدین خارجی نمی‌توانند مردم محلی یا افراد از کشورهای خارجی را در گروه خود جذب کنند «سایر مفاد این سند حداقل به طور ضمنی با بیان اینکه در چه شرایطی جنگجویانی که تازه وارد افغانستان می‌شوند اقامت داشته باشند، بند ۲۳ را قابل تطبیق می‌دانند».
با توجه به این سند، باید گفت که منبعی که این سند را به اشتراک گذاشته سابقه چند رنگ داشته است، در بهار سال ۲۰۱۷ احسان‌الله احسان توسط نیروهای امنیتی پاکستان بازداشت شد و در گزارش‌های مختلف داستان‌های متفاوتی از چگونگی این اتفاق آمده است. به گفته مقامات پاکستانی، احسان‌الله احسان خود را تسلیم کرده بود اما سخنگوی جماعت الاحرار ادعا کرد احسان‌الله در ولایت پکتیکا دستگیر شده و سپس به نیروهای امنیتی پاکستان تحویل داده شده است. به هرصورت، در اوایل سال ۲۰۲۰، احسان‌الله احسان تحت شرایط مشابه و مبهم که قابل تأیید نیست، از زندان فرار کرد. با توجه به همه اینها، احسان‌الله احسان یک منبع معتبر به شمار نمی‌رود.
با این حال، یک شورشی طالب که هنوز با طالبان در تماس است، به سیگا تایید کرد که این سند اصلی است و به طور مشخص بیان داشت که وی نسخه اصلی را با مهر رسمی طالبان در نزد یک دوست خود دیده است.
در حالی که گفته‌های دیگر توسط منابع دیگر قابل تأیید نیست، اندرو واتکینز، تحلیلگر ارشد گروه بحران بین‌المللی به سیگا گفت که محتوای این سند «شبیه گزارش‌هایی اوایل فبروری ۲۰۱۹ است که به اساس آن طالبان در حال ردیابی جنگجویان خارجی و وضع مقررات بر آنها بودند».
به تایید سخنان واتکینز یک شورشی سابق طالبان گفت که در اواخر ماه می یا جون سال ۲۰۲۰ یک هیئت طالبان به ولسوالی کامدیش ولایت نورستان در شرق افغانستان رفتند تا جنگجویان خارجی را که گفته می شد وابسته به القاعده هستند از شرایط اقامت در آنجا مطلع نمایند و آنها را از انجام هرنوع عملیات بدون رضایت طالبان منع کنند.
