تقسیم غزنی؛ راه حل یا آغاز بحران قومی در انتخابات پارلمانی افغانستان؟

این تصمیم تنها در مورد غزنی می‌تواند گوگردی باشد تا آتش اختلافات قومی و نژادپرستی را در این ولایت و فراتر از آن روشن ساخته و مردم را پیش از انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۹ میلادی، به خطوط قومی تقسیم کند.

تقسیم نمودن ولایت غزنی به سه حوزه انتخاباتی، تنش‌های قومی را در این ولایت عمیق می‌سازد.
بعد از سه ماه بحران انتخاباتی در ولایت غزنی، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در ۲۵ ماه جون اعلام کرد که این ولایت به سه حوزه انتخاباتی تقسیم شده است، تصمیمی که انتقادات تند باشندگان غزنی، جامعه مدنی و نمایندگان آن‌ها را در پارلمان به همراه داشت، تا ختم بُن‌بست انتخاباتی در این ولایت. این تصمیم به نظر می‌رسد آغاز بحران جدید باشد که با موضوع قومی گره خورده تا نمایندگان پشتون را در مجلس قانون‌گذاری افزایش دهد.
ثبت نام برای انتخابات پارلمانی و شورای ولسوالی‌ها به تاریخ ۱۴ اپریل در سراسر افغانستان آغاز شد. این روند نخست در پایتخت و مراکز ولایت‌ها، سپس در مراکز ولسوالی‌ها و روستاها اجرا شد. ثبت نام نامزدان برای این دو انتخابات از ۲۶ ماه می به مدت ۱۲ روز ادامه یافت.
غزنی تنها ولایتی بود که ثبت نام نامزدان به تعویق افتاد. بنابر این تعدادی محدود رای دهنده‌گان ثبت نام کرده‌اند، در حالی که هیچ نامزدی برای انتخابات پارلمانی و شورای ولسوالی‌ها ثبت نام نکرده‌اند.
گفت‌وگو در باره این موضوع منجر به برخورد فزیکی در جریان جلسه پارلمان شد.
بر اساس تصمیم کمیسیون مستقل انتخابات، غزنی به سه حوزه انتخاباتی کوچک‌تر تقسیم خواهد شد که دسته‌ای از اقلیت‌های قومی را در هر حوزه قرار می‌دهد؛ حقیقتی که می‌تواند تعارض قومی را تحریک کند. بر اساس این تصمیم، یکی از این حوزه‌های انتخاباتی شامل قوم هزاره با دسته‌ای از اقلیت پشتون است، در حالی که دو حوزه دیگر آن شامل قوم پشتون با دسته‌ای اقلیت‌های هزاره و تاجیک است. در این صورت قوم هزاره حتی در گرفتن ۴ کرسی از ۱۱ کرسی که برای این ولایت در نظر گرفته شده، کم‌ترین چانس را دارد، در حالی که تقریباً نصف جمعیت این ولایت را تشکیل می‌دهد. همچنین نگرانی‌هایی در رابطه به نماینده‌گی زنان وجود دارد، چنانچه اختلاف فعلی ۳ کرسی را برای نفوس زن اختصاص داده است.
همان طور که نمایندگان غزنی طی بیانیه‌ای در پارلمان خاطرنشان ساخته است که این تصمیم علاوه بر این که خلاف قانون اساسی بوده، ماده ۳۵، ۳۶، و ۷۱ قانون انتخابات را نیز نقص می‌کند و هیچ گونه توجیه قانونی ندارد. ماده ۳۶ قانون انتخابات به صراحت بیان می‌دارد که حوزه‌ای شدن انتخابات، دست کم ۱۸۰ روز قبل از روز انتخابات باید تعیین شود. به راستی، دولت در اواخر ماه می با همان مبنای حقوقی، برنامه‌ای را برای کاهش حوزه‌های انتخاباتی رد کرد – برنامه‌ای که تمام ولایت‌ها را بر اساس جمعیت به حوزه‌های انتخاباتی تقسیم می‌کرد.
این تصمیم تنها در مورد غزنی می‌تواند گوگردی باشد تا آتش اختلافات قومی و نژادپرستی را در این ولایت و فراتر از آن روشن ساخته و مردم را پیش از انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۹ میلادی، به خطوط قومی تقسیم کند.
هزاره‌ها در ولسوالی قره باغ غزنی طی چند هفته گذشته با ترس از اختلافات قومی زندگی کرده‌اند. در همین حال، در یک حرکت تعجب برانگیز، طالبان برای ولسوالی جاغوری اولتماتوم تعیین کرده که یا در برابر این گروه تسلیم شده و از والی نام نهاد و رییس پولیس این گروه استقبال کرده یا برای جنگ آماده شود. این امر پس از آن صورت می‌گیرد که طالبان والیان نام نهادش را برای ولسوالی‌های جاغوری، مالستان و ناهور اعلام کرده که تمام آن‌ها در حوزه انتخاباتی قوم هزاره قرار دارد. مردم محل به این نظرند که اولتماتوم موازی با تصمیم حکومت اعلان شده تا طرح سه حوزه‌ای شدن انتخابات را در این ولایت اعمال کند.
همان طور که این تصمیم به تدریج قوت می‌گیرد، بحث در باره این موضوع داغ‌تر و این تصمیم نشانه‌ای عمیق از نابرابری‌های اجتماعی و تفاوت‌های قومی را در این ولایت مشخص می‌سازد. برخی هم به قانون ننوشته‌ای اشاره می‌کنند که هیچ هزاره نمی‌تواند والی و یا رییس پولیس این ولایت شود در حالی که تقریباً نیمی از جمعیت این ولایت را تشکیل می‌دهد و صحبت از تعصبات عمیق علیه یک گروه قومی است.
یک راه حل، پیشنهاد دو ولایتی است که می‌تواند به صورت قانونی و عادلانه به این بحران رسیدگی کند. این مفکوره از انتخابات سال ۲۰۰۹ تاکنون مطرح است که به هزاره‌ها در بدل رای شان یک ولایت جداگانه دهند.
همین کارت توسط رییس جمهور فعلی اشرف غنی در جریان مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۱۴ نیز بازی شد. با اغوا شدن این وعده در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ میلادی، این مسئله بار دیگر توسط کمیسیون مستقل انتخابات مطرح شد.

به نظر می‌رسد تقسیم غزنی به حوزه‌های انتخابی کوچک‌تر، اولین گام برای فورمول تاریخی تقسیم قومیت‌ها به عنوان اقلیت‌ها در ولایت‌های پشتون باشد تا پشتون‌ها اکثریت قاطع را در سراسر کشور حفظ کنند. برای این که حوزه‌های انتخاباتی به همین ترتیب مهندسی شود، غزنی در میان سخت‌ترین ولایت‌های کشور با توجه به ترکیب قومی آن است. بنابر این تصمیم اخیر به نظر می‌رسد یک برنامه آزمایشی برای طرح بحث برانگیز تقسیم همه ولایت‌های بزرگ به حوزه‌های کوچک‌تر باشد.
تصمیم کمیسیون مستقل انتخابات به هیچ‌وجه پایان دادن به بحران انتخابات در ولایت غزنی نیست؛ بلکه این مسئله آغاز یک مشکل است که ریشه در نقاق قومی و پتانسیل تجزیه ساختار اجتماعی ضعیف در غزنی و در سراسر کشور دارد. اگر افغانستان تنها یک راه حل برای به دست آوردن ثبات و صلح اجتماعی داشته باشد، آن یک روند دمکراتیک منصفانه است که نیازهای مشروع و حقوق همه گروه‌های قومی را در بر می‌گیرد.
منبع: دیپلومات
برگردان: طاهر مجاب