جامی: انوری شخصیت صادق و خدمتگذار بود
شانزدهم سرطان، سالروز درگذشت سیدحسین انوری، یکی از رهبران سیاسی و جهادی کشور است. انوری در هنگام تهاجم ارتش سرخ به افغانستان، به صف جهاد و مبارزه پیوست و از جمله چهره‌های فعال جهادی کشور بود که در پست‌های مهم دولتی نیز کار کرده است. وی در حکومت مجاهدین به عنوان وزیر کار و امور اجتماعی ایفای وظیفه می‌کرد. آقای انوری یکی از افراد تعیین‌کننده در «کنفرانس بن» بود، که در اوایل حکومت آقای کرزی، به حیث وزیر زراعت گماشته شد. وی پس از آن به عنوان والی کابل انتخاب شد و نزدیک به چهار سال نیز به حیث والی ولایت هرات انجام وظیفه کرد.
در رابطه به شخصیت و کارکردهای وی، غفور هاشمی، خبرنگار خبرگزاری دید، مصاحبه‌ای ترتیب داده است با اصیل الدین جامی معاون مقام ولایت هرات در دوران ولایت مرحوم سید حسین انوری:
دید: جناب آقای جامی، سپاسگزارم از این‌که وقت گذاشتید برای مصاحبه با بنده، اگر موافق باشید سوال اول را این‌طور مطرح کنم که شما به عنوان شخصیتی که در اکثر قضایا و مسایل مختلف ولایت هرات دخیل بوده و یا هم نظاره‌گر بودید، مرحوم آقای انوری چگونه والیِ بود در هرات؟
جامی: به نام خدا و تشکر از شما، بنده به عنوان نزدیک‌ترین شخص به مرحوم انوری صاحب در زمانی که ایشان والی هرات بودند، وی را شخصیتی یافتم بسیار پرتلاش، بسیار سخت کوش، بسیار وطن‌دوست، بسیار صادق و بسیار خدمتگذار. همان‌طوری که درخشش وی در زمان جهاد برای آزادسازی افغانستان خیلی برجسته بود در زمان بازسازی افغانستان نیز در سمت‌های مهمی که قرار گرفت چه در وزارت زراعت، چه در ولایت کابل و به خصوص در ولایت هرات، با کمال صداقت و بردباری دور از هر نوع تبعیض برای مردم هرات آنچه را که در محدوده‌ی امکانات مقام ولایت در آن زمان بود، از مردم خود دریغ نکرد.
دید: از آنجایی که مرحوم انوری یک چهره‌ی شاخص نظامی و جهادی بود، در زمان ولایت ایشان جلسات شورای نظامی هرات که برگزار می‌شد، مدیریت ایشان در این راستا چگونه ارزیابی می‌شد؟
جامی: جناب انوری صاحب یکی از جنرال‌های برجسته افغانستان بود و یکی از فرماندهان بسیار بزرگ عرصه‌های جهاد کشور به شمار می‌رفت. در امور نظامی از تجارب و اندوخته‌های فراوان برخوردار بود. با توجه به این‌که من به همرای والیان متعددی همکار بودم، در پاسخ به این سوال شما باید بگویم که قوی‌ترین، موثرترین و مفیدترین جلسات نظامی در زمان انوری صاحب تحت ریاست ایشان در هرات برگزار می‌شد و تمامی کمی‌ها و کاستی‌های که در عرصه‌های نظامی ممکن برای هرات یک مشکل ایجاد بکند را خودشان شخصاً رسیدگی می‌کرد و مسئولان امنیتی را سمت‌وسو می‌داد برای حل چالش‌های امنیتی در آن زمان.
دید: با این حال وضعیت امنیتی هرات در آن زمان چه حالتی را دارا بود؟
جامی: در زمان انوری صاحب به دلیل این‌که مردم هرات هم فوق‌العاده با ایشان خوب بودند، انوری صاحب یک رویه بسیار نیک و خوب با مردم داشت که من همیشه برایش می‌گفتم که ارتباط اجتماعی شما را من وسیع و قوی می‌بینم که کم‌تر کسی را این‌گونه دیدم، به همین خاطر مردم همه با ایشان همکاری می‌کردند، این همکاری‌ها سبب شده بود که ما یک وضعیت امنیتی بسیار خوب داشته باشیم.
دید: در زمان ولایت مرحوم انوری آیا فساد در ادارات دولتی هرات وجود داشت؟ و مبارزه ایشان در این راستا چگونه بود؟
جامی: در سال‌های که انوری صاحب والی هرات بودند در کل کشور فساد به گونه‌ای گسترده نبود و هرات نیز کم‌ترین فساد را داشت و مرحوم انوری تاکیدشان بر این بود که هیچ نوع فسادی نباید در ادارات وجود داشته باشد و ارایه خدمات بدون هیچ نوع توقع و پیش‌شرط به صورت یکسان برای مردم هرات اجرا شود.
دید: همان‌طوری که ما قبلاً اشاره کردیم که چهره‌ی آقای انوری بیش‌تر نظامی و جهادی در بین مردم متبارز بود، اما از سوی هم ایشان نسبت به رهبران و بزرگان گذشته بیش‌ترین اثر را دارا می‌باشد، نگاه ایشان نسبت به فرهنگ و قلم چگونه بود؟
جامی: من یک خاطره بگویم برای شما از انوری صاحب، چون همیشه ما داخل یک دفتر کار می‌کردیم، هر دوستی که می‌آمد پیش انوری صاحب برای خداحافظی برای ایشان می‌گفتند مه فلان جای و فلان کشور روان هستم برای‌تان چه تحفه بیاورم و چه سفارش دارید! انوری صاحب برای همه شان می‌گفت برایم یک کتاب بیارید و سر‌وکارشان زیاد با کتاب و مطالعه بود و همیشه مطالعه می‌کرد. در قسمت کارها و بخش‌های فرهنگی هرات نیز توجه خاص داشت، فرهنگی‌های هرات بیش‌تر با انوری صاحب رفت‌و‌آمد داشتند و در محافل فرهنگی هرات شرکت پر رنگ داشت و برای آبدات تاریخی هرات زحمات زیادی کشید. همین سرک بدیل منارها در زمان ایشان مشخص شد که از کدام مسیر باشد تا به منارها آسیب نرسد و همچنان کوشش داشت که این مکان جز ساحه باستانی اعلان شود و ثبت یونسکو گردد.
دید: ولایت هرات از دید برخی‌ها یک ولایت مردسالار عنوان می‌شود، طوری که در حال حاضر فقط یک زن بجز ریاست امور زنان در راس یک ریاست در هرات قرار دارد؛ نگاه جناب انوری نسبت به زنان در هرات چگونه ارزیابی می‌شد؟
جامی: آقای انوری طرفدار مشارکت زنان و سهم آنان در عرصه‌های اداری، فرهنگی و اجتماعی بود ودر زمان ولایت ایشان تعداد بیش‌تری از زنان در راس اداره‌های مختلف هرات کار می‌کردند از جمله رؤسای ادارات سارانوالی، صحت عامه، کار و امور اجتماعی و دو اداره دیگر خانم‌ها بودند و همچنین رییس شفاخانه هرات یک زن بود.
دید: در زمان ولایت آقای انوری اختلافات بین دو طیف مشخص از مردم هرات به وجود آمد؛ منظورم قضیه عاشورای سال ۸۴ است و این اختلافات به زودی خاموش شد، نقش ایشان در این مورد چگونه دیده می‌شد؟
جامی: انوری صاحب اگر در حادثه عاشورای سال ۸۴ نمی‌بود این قضیه تبدیل به فاجعه می‌شد. او هم به عنوان والی از همه جوانب نمایندگی می‌کرد و هم برای آرامش دادن به هردو طرف بسیار نقش اساسی و ارزنده داشت، چنانچه هیئت‌های که از کابل فرستاده شده بودند، برای بررسی و مهار انکشاف این قضیه، آن هیئت‌ها بعد از سه چهار روز با فعالیت‌های که جناب انوری صاحب در این زمینه داشت از آدرس شخص خود و ارتباطات مردمی، هیئت‌ها گزارش خود را بردند به ریاست جمهوری که نیاز به کدام هیئت در این زمینه نیست و والی صاحب در هرات به شدت فعال است و آرامش را به وجود آورده و موفقیت‌های نیز داشته است.
هاشمی: در آن زمان نقش آقای انوری در رابطه با تحکیم وحدت در بین مردم هرات چگونه بود؟
جامی: آقای انوری یک باور بسیار خوب داشت و تمام موفقیت‌های افغانستان را در وحدت می‌دید، به او خاطر در راستای وحدت اقوام و همه اقشار هرات بسیار رول مثبت بازی کرد.
هاشمی: به عنوان آخرین سخن یکی از ویژه‌گی بارز و نیک آقای انوری را اگر بازگو کنید ممنون می‌شوم.
جامی: انوری صاحب بسیار زیاد با همکاران خود صمیمی برخورد می‌کرد و همین‌طور زیاد اعتماد می‌کرد به همکاران هم‌سو و هم‌فکر خود.
