جنگ و اثرات روانی آن بر طیف‌های مختلف جامعه!
تاثیرات جنگ تمامی افراد یک جامعه را در بر می‌گیرد. جنگ مسئله‌ای است که بر جوانب مختلف زندگی افراد تاثیرات منفی می‌گذارد و از لحاظ اجتماعی، روانی، فردی، اقتصادی، شناختی و بسیاری از جنبه‌های دیگر، افراد را با چالش‌های زیادی مواجه می‌کند. معمولاً خانواده افرادی که در جنگ مجروح یا کشته میشوند حتی بعد از جنگ نیز ممکن است نتوانند با این وقایع کنار بیایند و مسائل تلخی را تجربه میکنند. جنگ عاملی موثر در ابتلای افراد به انواع اختلالات روانی‌است. بنابراین به صورت کلی جنگ اثرات و پیامدهای روانی زیادی بر جامعه دارد که در ادامه به صورت گسترده‌تر به این پیامدها اشاره می‌کنیم.
مفهوم تلخ جنگ!
جنگ یا نبرد به درگیری‌های مسلحانه گفته می‌شود که اغلب طولانی مدت است و بین ملت‌ها و یا به صورت داخلی بین افراد و شهرها اتفاق می‌افتد؛ البته جنگ تنها به صورت مسلحانه و با استفاده از تجهیزات نظامی نیست و می‌تواند به صورت روانی اهداف خود را دنبال کند. جنگ می‌تواند به دلیل کسب غنیمت، قدرت‌نمایی یا حتی تحریف عقاید، تضعیف روحیه و بی‌اعتبار کردن انگیزه‌ها و کاستن از اقتدار طرف مقابل باشد. به صورت کلی پیامدهای جنگ شامل از دست دادن نزدیکان، خانه، اموال، دارایی‌ها و پیامدهای انسانی مانند شکنجه، تجاوز جنسی، به اسارت گرفته شدن، فرار مغزها و تبعید است.
تاثیرات روانی جنگ کدام ها است؟
جنگ پیامدهای بسیاری دارد و باعث می‌شود فرد از نظر روانی دچار اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شود. که در این مورد می‌توانید انواع اختلالات روانی را مطالعه کنید:
۱.افسردگی از تاثیرات جنگ
افسردگی به این صورت است که فرد حس بی‌ارزش بودن، گناهکاری و ناامیدی می‌کند و ممکن است دچار اختلالات تغذیه‌ای به صورت پرخوری و یا بی‌اشتهایی شود. فرد افسرده احساس اندوه فراوانی می‌کند؛ این احساس در فرایند جنگ از دست دادن عزیزان، دارایی‌ها، دوری از وطن و عزیزان ناشی می‌شود. افرادی که در مناطق مسکونی آن‌ها جنگ جریان داشته و نمی‌توانستند از بروز جنگ و اثرات آن جلوگیری کنند، در وجود خود احساس گناه می‌کردند و زندگی سختی را سپری می‌کردند.
۲. اضطراب از تاثیرات جنگ
اضطراب یک ترس و نگرانی‌ست که علت آن مبهم بوده و کاملاً مشخص نیست، معمولاً بعد از جنگ میزان افسردگی در جامعه شیوع بیشتری پیدا می‌کند و تعداد افراد مضطرب افزایش می‌یابد. افرادی که دچار اضطراب میشوند ممکن است به صورت‌های مختلفی این احساس را تجربه کنند و با چالش‌های زیادی مواجه شوند. اغلب افرادی که جنگ را تجربه کرده‌اند مدام اضطراب وقوع دوباره آن را دارند. این اضطراب ممکن است حتی بدون منشأ و به صورت مزمن در زندگی روزمره آن‌ها اختلال ایجاد کند.
۳. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
شایع‌ترین و خطرناک‌‌ترین بیماری که بعد از جنگ رخ می‌دهد اختلال استرس پس از سانحه است که در اثر مواجهه مستقیم با یک مسئله حاد مانند جنگ ظاهر می‌شود. PTSD ثانوی نیز به این صورت است که فرد به صورت غیر مستقیم با حادثه در ارتباط باشد، مثلا شنیدن حادثه یا ارتباط داشتن با فردی که در زمان جنگ آسیب دیده است، نیز یکی دیگر از عواملی است که باعث مبتلا شدن فرد به PTSD می‌شود.
در این اختلال فرد به صورت مداوم و بدون آن که خود بخواهد حوادث تلخ دوران جنگ را در ذهن مجسم می‌کند و از یادآوری آن‌ها دچار اضطراب می‌شود. فردی که استرس پس از سانحه دارد، ترس شدیدی از وقوع حادثه دارد و از مکان‌هایی که یادآور جنگ هستند دوری می‌کند. این اختلال در کودکان و بزرگسالان آسیب‌های فراوانی را به همراه دارد و زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند.
تاثیرات جنگ بر افراد مختلف جامعه:
۱. تاثیرات جنگ بر کودکان
زمانی که جنگ رخ می‌دهد تعلقات و وابستگی‌های عاطفی به صورت ناگهانی قطع می‌شود و باعث آسیب دیدن کودک می‌شود، اما مسئله اصلی این است که این موضوع در دوران کودکی تمام نمی‌شود و فرد تا دوران بزرگسالی به خاطر آسیب‌هایی که در دوران کوکی دیده است تحت تاثیر قرار می‌گیرد و در جنبه‌های مختلف زندگی او مانند روابط عاطفی، روابط زناشویی و … تاثیرات منفی می‌گذارد. در این شرایط وظیفه والدین است تا پیامدهای اجتناب ناپذیر جنگ را برای کودکان خود به حداقل رسانده و در زمینه حفظ سلامت روانی آن‌ها بکوشند.
۲. تاثیرات جنگ بر بزرگسالان
بزرگسالان نیز در زمان جنگ مانند کودکان آسیب‌هایی می‌بینند و وقایع تلخی را تجربه میکنند. عواملی مانند بی‌علاقگی نسبت به فعالیت‌های زندگی، اختلال استرس پس از سانحه، احساس غریبگی نسبت به دیگران، اختلال در حافظه، اختلال در خواب، حساسیت نسبت به سر و صدا، کم حوصلگی، سردرد، تحریک پذیری، کاهش بازده کار، فراموشی، اضطراب، افسردگی، خستگی، عصبانیت، انزوا طلبی، عدم تمرکز حواس، پرخاشگری، عدم تمرکز حواس و بسیاری از عوامل دیگر موجب می‌شود تا در زمان جنگ فرد آسیب ببیند.
۳. تاثیرات جنگ بر خانم‌ها
جنگ مسئله‌ای است که همه افراد خانواده را درگیر خود می‌کند و چالش‌های زیادی به وجود می‌آورد. یکی از اقشاری که در جریان جنگ آسیب زیادی می‌بینند زنان هستند، معمولاً جنگ باعث می‌شود که زنان از نظر اقتصادی و بسیاری از جنبه‌های دیگر مسئولیت خانواده را بر عهده بگیرند، به همین دلیل آن‌ها فشار روحی و روانی زیادی را تجربه میکنند. همچنین مسئولیت‌های دیگری نظیر تحصیل و تربیت فرزندان بر عهده زنان است.
زمانی که جنگ شروع می‌شود زنان مسئولیت‌های دیگری نیز پیدا میکنند، مثلاً برخی از آن‌ها در جنگ حضور پیدا میکنند و به مداوای مجروحین یا انجام تدارکات و بسیاری از کارهای دیگر مشغول میشوند. به صورت کلی زنان نقش مهمی را در جنگ ایفا میکنند، حتی ممکن است که آن‌ها در این راه کشته یا زخمی شوند و یا همسر و پشتوانه خود را از دست بدهند.
۴. تاثیر جنگ بر مردان
مردها مانند زنان نقش بسیار مهمی را در جنگ‌ها ایفا میکنند و وظایف مهمی مثل نبرد مستقیم یا غیر مستقیم با دشمن و تأمین سلاح‌های جنگی را بر عهده دارند. همچنین به علت تاثیراتی که جنگ روی ذهن و روان آن‌ها می‌گذارد ممکن است بعد از آن نیز دچار افسردگی، اختلال استرس پس از حادثه، موج‌گرفتگی و … شوند که نیازمند روان درمانی و مراقبت‌های بسیار هستند. جانبازان اعصاب و روان از نمونه‌های بارز آسیب دیدگان جنگ هستند.
برخی از جنگ‌های تاریخ‌ساز
برخی از جنگ‌ها به خاطر عواملی از اهمیت بالایی برخوردار است، مثلاً جنگ جهانی اول و دوم، جنگ و تجاوز قشون سرخ و مبارزه مردم افغانستان، جنگ‌های صلیبی و جنگ ایران و روم که به کشتار گسترده نظامیان و غیرنظامیان و غارت ثروت و منابع طبیعی منجر شد. این جنگ‌ها پیامدهای زیانباری داشتند که موجب شدند تا بعد از گذشت سال‌ها هنوز هم اثراتی از آن‌ها وجود داشته باشد و افراد درگیر آن باشند.
درمان تاثیرات و پیامدهای پس از جنگ
جنگ موضوعی است که در تمامی ملت‌ها ممکن است اتفاق بیفتد؛ تاثیرات اجتناب ناپذیر آن روح و جسم افراد را آزار می‌دهد و همواره خاطرات ناگواری را برای آن‌ها تداعی می‌کند. جنگ به هر صورتی که باشد اعم از جنگ سرد، جنگ سخت، جنگ نرم، جنگ اقتصادی و… نیاز به اقدامات مراقبتی و حمایتی دارد.
در بسیاری مواقع افراد نمی‌توانند به تنهایی به ترمیم آسیب‌های روانی ناشی از این موضوع بپردازند. به همین دلیل لازم است از کمک متخصصان و مشاوران روانشناسی بهره بگیرید مشاوره افسردگی به شما کمک می‌کند تا ضمن کاهش تاثیرات جنگ بر خود و کودکانتان، با اندوه آن کنار آمده، به زندگی طبیعی باز گردید و به برطرف کردن مشکلات بپردازید.
گردآوری و تنظیم: نیلوفر مستعد
