حضور تجارتی قزاقستان در افغانستان؛ خزیدن آسیای میانه در رقابت‌های بازرگانی
با گسترش روابط اقتصادی با کشور های آسیای میانه می‌توان موقف انحصاری را از همسایه شرقی برطرف کرد و روابط عادی و متوازن را با این کشور برقرار نمود
سوم جدی سال ١٤٠٠ خورشیدی كابل مهماندار دوستان خوب قزاقی بود. قزاقستان اینبار هیئت بلند پایه‌ای را به رهبری وزیر تجارت این كشور به كابل فرستاد، قزاقستانی‌ها برای مذاكره روی چگونگی تجارت كشور وارد شدند كه حركات سیاسی را نیز با در نظر داشت حركات سیاسی منطقه پی می‌گرفت، گرچه ظاهراً هیچ حرف سیاسی به میان كشیده نشد، نه از به رسمیت شناسی و نه از حكومت فراگیر و نه نشست‌های مطبوعاتی جنجال بر انگیز.
روابط تجاری ما با قزاقستان؛ خصوصیات تجاری بین دو كشور:
١- افغانستان برای قزاقستان یک بازار متوسط صادراتی این كشور به شمار می‌رود.
٢- قزاقستان برای افغانستان یک كشور مهم آلترناتیف وارداتی مواد غذایی به عوض همسایه شرقی پنداشته می‌شود.
نسبت تجارت قزاقستان و افغانستان:
نسبت تجارت بین دو كشور برای ما منفی و برای قزاقستان بالا تر از مساعد است به این معنی كه:
١- واردات افغانستان از قزاقستان در حدود بالاتر از ٦٥٠ ملیون دالر است ( ارقام نسبت تحولات اخیر داده نشده و صرف تكیه بر حرف رییس اتاق‌های تجارت كابل می‌كنیم)
٢- صادرات كشور ما به قزاقستان در حدود بالاتر از ١،٥ ملیون دالر می‌باشد( منبع: منبع یاد شده بالایی)
مزیت تجاری:
یک تناسب بسیار جالب وجود دارد
افغانستان:
١-واردات از قزاقستان بالاتر از٦٥٠ ملیون دالر
٢- صادرات به قزاقستان بالاتر از ١،٥ ملیون دالر
نسبت تجارتی یا ترم اف ترید(دوران تجارتی) افغانستان با قزاقستان = ٠،٠٠٢٣ است.
با وجود تفاوت بسیار میان واردات و صادرات از دید عوض شدن این كشور با كشور همسایه شرقی، مزیت خود را به وجود می‌آورد و تفاوت قیمت‌ها هم بهتر است.
هیئت قزاقستان برای افغانستان پیشنهاد باز كردن نمایندگی بانكی خود را نمود كه تا هنوز هیچ همسایه به این كار دست نزده است.
این امر می‌تواند:
١- نكته مثبت:
- سهولت پرداخت را انجام دهد و بندش تجارت با قزاقستان را از میان بردارد.
٢- نكته منفی: - باور های اقتصاد تجاری و تولیدی را از بانک‌ها كاهش قابل ملاحظه دهد كه جبران آن مشكل خواهد بود و شاید هم دشواری‌هایی مانند آرین بانک ایرانی در كابل ایجاد گردد.
رقابت با همسایه شرقی، ایران و آسیای میانه.
همسایه شرقی:
١- همسایه شرقی با داشتن نزدیک به چهار ملیارد دالر دوران تجارتی، رسمی و قاچاق.
ایران:
٢- ایران با داشتن از ٢،٥ الی ٣،٥ ملیارد دار دوران تجارتی رسمی و قاچاق.
با كشور های آسیای میانه:
١-ازبیكستان تا هنوز انتشار و با حرف زده نشده ولی این كشور فعال شده و در واردات كچالو، پیاز و میوه بازار ها را تشكیل داده و بازار كالاهای صنعتی نیز خوب است
٢- تركمنستان با تناسب ١ و ٣٨
٣- با تاجیكستان مسدود
٤- با قرقیزستان صفر
٥- با قزاقستان ٠،٠٠٢٣
كه رقم‌های كوچک را می‌دهند، می‌باشد.
تاهنوز كشورهای آسیای میانه آنچه كه باید در بازار افغانستان می‌بودند حضور ندارند
علت آن:
١- غیر قابل پیش‌بینی بودن بازارها.
٢- تعاملات سیاسی چه در دوره جمهوریت و چه مغلق بودن این تعاملات در دوره امارت
نتیجه:
كشورهای آسیای میانه را باید در دوران تجاری افغانستان فعال كرد و یک رقابت سالم را میان آنان مدیریت نمود، چرا؟ باید روی ایجاد مزین نسبی تجاری و تولیدی كار كرد، این امكان وجود دارد.
نكته كلیدی:
با گسترش روابط اقتصادی با كشور های آسیای میانه می‌توان موقف انحصاری را از همسایه شرقی برطرف كرد و روابط عادی و متوازن را با این كشور برقرار نمود.
این امر می‌تواند وابستگی اقتصادی را خاتمه دهد و روابط سیاسی را نیز در حد معقول آن تنظیم نماید.
