حمله سمنگان؛ ضرورت بازنگری در رویکرد صلح
مرحله دوم اجرای توافقنامه صلح قطر با نگرانی مضاعف مردم همراه است و هم تکرار هزار باره این ترجیع‌بند که «جنگ، راه حل نیست» راه حلی معقول و منطبق با واقعیت‌های عینی افغانستان نبوده و راه به جایی نمی‌برد
در حمله خونین طالبان بر ریاست امنیت ملی ولایت سمنگان در روز دوشنبه ۲۳ سرطان، ۱۱ تن جان باخته و بیش از ۶۰ نفر زخمی شدند.
رییس جمهور غنی در واکنش به فاجعه سمنگان گفته است: « این حمله تروریستی بیان‌گر آن است که طالبان هنوزهم به خشونت و تداوم جنگ پافشاری دارند.»
آقای غنی همچنین گفته است که توسل به ادامه خشونت و کشتن مردم برای به دست آوردن امتیاز در مذاکرات، بدترین رویکردی است که گروه طالبان آن را اختیار کرده است.
زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان نیز این حمله را غیر قابل قبول خوانده و افزوده است که با این حمله موضع تخریب‌کنندگان روند صلح تقویت خواهد شد.
او همچنین با اشاره به پایان یافتن مرحله نخست توافقنامه صلح دوحه، در توییترش نوشته است: «ما به روز ۱۳۵ رسیدیم، نقطه عطف کلیدی در تطبیق توافقنامه امریکا و طالبان. ایالات متحده بسیار سخت تلاش کرده تا مرحله اول تعهدات خود را در این توافقنامه انجام دهد، از جمله کاهش نیروها و ترک پنج پایگاه. تعداد نیروهای ناتو به تعداد متناسب کاهش یافته است».
نماینده ویژه امریکا در ادامه افزوده است: «با نزدیک شدن به مرحله دوم تطبیق توافقنامه، رویکرد ما مبتنی بر شرایط خواهد بود. ما بر تکمیل شدن آزادی زندانیان، کاهش خشونت‌ها و آغاز گفت‌وگوهای میان‌افغانی فشار خواهیم آورد».
اما همچنان‌که این حمله مرگبار طالبان، اولین حمله این گروه بر مراکز دولتی نیست، آخرین آن نیز نخواهد بود، با این حال، آنچه بیش از همه قابل تأمل می‌نماید واکنش زلمی خلیلزاد و سکوت دیگر سران امریکایی و غربی در برابر آن است. این حمله در عریان‌ترین شکل ممکن، نشان داد که طالبان، اهلیتی برای صلح و سنخیتی برای سازگاری با شرایط عادی بدون خشونت ندارد، اما نه برخورد مقام‌های داخلی و نه واکنش مقام‌های خارجی، به گونه‌ای نبود که طالبان را زیر فشار سنگین همراه با پرداخت غرامت خودداری از ادامه جنایت وادار کند.
زلمی خلیلزاد که همواره توجیه‌گر اعمال و افعال طالبان بوده است، این بار نیز ضمن بسنده کردن به محکومیت متظاهرانه حمله سمنگان که البته بدون بازخورد عملی و فاقد برایند بازدارندگی از تکرار این‌گونه فجایع توسط طالبان است، از آغاز مرحله دوم اجرای توافقنامه صلح قطر خبر داده است. او با زیرکی و تردستی از پاسخ به این پرسش افکار عمومی که دستاورد مرحله نخست اجرای این توافقنامه چه بوده است، شانه خالی کرده و با امیدواری وارد مرحله دوم عملیاتی‌سازی آن شده است، اما با توجه به افزایش بی‌سابقه خشونت‌های طالبانی در دور نخست اجرای توافقنامه صلح دوحه، پرسش مهم‌تر دیگری به میان می‌آید و آن این‌که آیا آغاز مرحله دوم اجرای این توافقنامه، متضمن آغاز دور دوم خشونت‌ها و دوبرابر شدن آن نیست؟
بدون شک افکار عمومی از این واقعیت غافل نیستند که در ۱۳۵ روز گذشته، یعنی در مرحله اول اجرای توافقنامه صلح امریکا و طالبان، نه‌تنها کاهش خشونت به عنوان مهم‌ترین مؤلفه تحقق صلح از جانب طالبان رعایت نشده، بلکه در مقیاسی بی‌سابقه افزایش نیز یافته است.
بنابراین، هم آغاز مرحله دوم اجرای توافقنامه صلح قطر با نگرانی مضاعف مردم همراه است و هم تکرار هزارباره این ترجیع‌بند که «جنگ، راه حل نیست» راه حلی معقول و منطبق با واقعیت‌های عینی افغانستان نبوده و راه به جایی نمی‌برد. وقتی سخنگوی این گروه تصریح می‌کند که طالبان به چیزی جز جنگ باورمند نیست و در عمل چیزی جز کشتار و خون‌ریزی بی‌امان از طالبان صادر نمی‌شود، تأکید یکجانبه بر صلح، نشانه ناتوانی و ناکارآمدی در برابر حملات پیوسته و پایان‌ناپذیر طالبان است.
صلح‌جویی تا زمانی خوب است که حق دفاع مشروع را از دولت و نیروهای دولتی بازنستاند؛ یعنی دولت همزمان با تعهد به چارچوب‌های منطقی صلح، حق دفاع مشروع را که مستلزم استفاده از قوه قهریه در برابر زورگویان است، برای خود محفوظ بدارد.
با وجود این، حمله سمنگان نشان داد که طالبان اراده و باوری به صلح ندارد و در پی غلبه از راه زور بر دولت است. در چنین شرایطی، حکومت راهی جز مقابله به مثل با طالبان ندارد تا از این رهگذر صلح را به عنوان اولویت نخست طالبان نیز تبدیل کند.
