آخرین اخبارافغانستانتحلیلسیاست
داعش؛ تاکتیک طا-لبان علیه طا-لبان
برای طا-لبان این امکان فراهم است که از رشد داعش جلوگیری کند، اما مشروط به این که در ساختار حکومت خود بر پایه معیارهای حکومت فراگیر و همه‌شمول تجدید نظر کند
راحل موسوی-خبرگزاری دید
حمله تروریستی داعش به شفاخانه نظامی سردار داوودخان، پس از حملات این گروه به نمازگزاران شیعه در کندز و قندهار، ضربه امنیتی مهلکی بود که از سوی گروه تکفیری داعش بر حکومت نوپای طا-لبان وارد شد. این رویداد خونین و مرگبار را از منظرگاه‌های گوناگون می‌توان مورد واکاوی قرار داد:
- ناتوانی امنیتی طا-لبان
طا-لبان پس از رسیدن به قدرت، اولین موردی که با اطمینان بر آن انگشت گذاشت، پایان جنگ بود، اما با انجام حملات ایذایی داعش در برخی ولایات، از جمله در ننگرهار، مقامات طا-لبان آن گروه تروریستی را ناچیز و آخرین تحرکات آن خواندند.
دیری نپایید که مساجد شیعیان در کندز و قندهار آماج حملات تروریستی داعش قرار گرفت و با گرفتن صدها قربانی، زنگ خطر را با صدای بلندتر برای طا-لبان نواخت تا به این حکومت تفهیم کند که در مورد داعش دچار اشتباه محاسباتی جدی شده است.
اکنون با حمله روز سه شنبه داعش به شفاخانه نظامی ۴۰۰ بستر در قلب پایتخت، به روشنی آشکار شد که نه تنها طا-لبان توانایی سرکوب و نابودی داعش را ندارد، بلکه از عهده مهار حملات تروریستی این گروه و تأمین امنیت پایتخت هم برنمی‌آید. - استفاده از تاکتیک جنگی طا-لبان
طالبان در نزدیک به یک دهه گذشته، از تاکتیکی علیه نیروها و مقامات و تأسیسات دولتی استفاده می‌کرد که نه دولت اشرف غنی و دستگاه‌های عریض و طویل امنیتی و استخباراتی آن و نه نیروهای بین‌المللی مجهز به پیشرفته‌ترین امکانات جاسوسی و استخباراتی غرب، توانایی مواجهه و مقابله با آن را نداشتند. تاکتیک پرکاربرد و مورد استفاده طا-لبان برای زمینگیر کردن دولت و نیروهای خارجی، انفجار، درگیری مسلحانه و در نهایت انتحار یا به قول خود آنان عملیات استشهادی بود.
با خروج نیروهای بین‌المللی و فرار اشرف غنی و فروپاشی ساختار سیاسی جمهوریت و استقرار امارت اسلامی، اکنون همان تاکتیک، بلای جان خود طا-لبان شده و حکومت نوپای امارت را به همان دامی گرفتار کرده که خود، امریکا و ناتو و اشرف غنی را در آن گیر انداخته بود.
شاید طا-لبان نخستین گروهی بود که برای شکست دشمن از این تاکتیک، بیشترین استفاده را کرد و بهترین نتیجه را هم گرفت، اما واقعیت این است که طا-لبان به رغم بهره‌برداری از این شیوه جنگ، نتوانسته است راه‌های مهار و مواجهه با این تاکتیک را فرا بگیرد و تحرکات مشابه دشمن کنونی خود، داعش را خنثی کند. - پشت پرده حملات داعش
داعش نیروی نوظهوری است. این گروه تروریستی عمری آنقدر طولانی ندارد که آمیخته با تجارب رزمی و عملیاتی گسترده و قابل اتکا باشد، اما اقدامات دهشت‌افکنانه آن موفقیت‌آمیز است.
آیا ضعف امنیتی و استخباراتی طا-لبان سبب شده است که عملیات‌های تروریستی داعش، با موفقیت همراه باشد یا اتاق‌های فکر پنهانی وجود دارد که به داعش توانایی اجرای موفق برنامه‌های تروریستی بخشیده است؟
به نظر می‌رسد هردو مورد، در دستاوردهای تروریستی گروه داعش نقش دارند. بدون شک خلأهای امنیتی طا-لبان، فرصت مغتنمی برای اجرای موفقیت‌آمیز طرح‌های تروریستی داعش است، اما آنچه میزان موفقیت داعش در هراس‌افکنی و خون‌آشامی را افزایش داده است، حمایت خارجی و مهندسی دقیق و کارشناسانه عملیات‌های تروریستی این گروه است.
نیروهای داعش، آماتور و ناکارآزموده هستند و نمی‌توانند عملیات‌های پیچیده تروریستی بر مراکز مذهبی و درمانی را طراحی و اجرا کنند، بنابراین آنچه زمینه این‌گونه اقدامات تروریستی را تمهید و تسهیل می‌کند مغزهای متفکر پشت پرده و دست‌های قدرتمند خارجی است که در پی بحران‌سازی در افغانستان تحت حاکمیت طا-لبان هستند. - برتری اقتصادی داعش بر طا-لبان
امر دیگری که داعش را در موقعیت چالش‌آفرینی در برابر طا-لبان قرار داده است، برتری اقتصادی این گروه تکفیری نسبت به طا-لبان است. داعش به مراتب ثروتمندتر از طا-لبان است و این، امکان جذب نیروهای آموزش‌دیده و کارآزموده را برای این گروه، فراهم ساخته است.
گزارش‌هایی که اخیراً از پیوستن نیروهای پیشین ارتش افغانستان به صفوف داعش خبر داد، بیانگر این واقعیت است که این گروه تروریستی به اندازه‌ای ثروتمند است که به راحتی می‌تواند جوانان ارتشی افغانستان را وسوسه کند و به سوی خود بکشاند.
این در حالی است که طا-لبان نه تنها قدرت جذب نیروی جدید را ندارد، بلکه ممکن است در نگهداری نیروهای موجود خود نیز با مشکل مواجه باشد؛ زیرا این گروه حتی قادر به تأمین معاش و غذای نیروهای خود نیست و از این جهت، نمی‌تواند با داعش رقابت کند.
با توجه به موارد بالا، حمله تروریست‌های داعش بر شفاخانه ۴۰۰ بستر سردار داوود خان، حکومت طا-لبان را بر خلاف تبلیغات رسانه‌ای آن در مورد سرکوب داعش، با دردسرهایی بسیار جدی مواجه کرد و در صورت ادامه این وضعیت، ممکن است بارها آن را تکرار کند.
از نظر بسیاری از کارشناسان، خطر داعش برای طا-لبان به اندازه‌ای جدی است که حتی حیات سیاسی آن را تهدید می‌کند.
با وجود این، برای طا-لبان این امکان فراهم است که از رشد داعش جلوگیری کند، اما مشروط به این که در ساختار حکومت خود بر پایه معیارهای حکومت فراگیر و همه‌شمول تجدید نظر کند و راه تعامل با دنیا را نیز از مجرای گردن گذاشتن به شرایط و ایجابات امروز جهانی، باز و هموار کند.
یادداشت: آرای مطرح شده در مقاله به نویسنده بر می‌گردد و خبرگزاری دید در قبال آن مسئولیت ندارد.
