داگلاس ماوسون؛ از کاشفان قطب جنوب

منبع: فرادید
سِر داگلاس ماوسون زمین‌شناس و دانشمند استرالیایی و از کاشفان قطب‌جنوب بود. او در ۵ می ۱۸۸۲ در شیپلی واقع در یورکشایر غربی انگلستان به‌ دنیا آمد و دو ساله بود که با خانواده خود رهسپار استرالیا شد و در آنجا در رشته مهندسی در سال ۱۹۰۲ از دانشگاه سیدنی لیسانس گرفت و یک سال بعد به‌ عنوان زمین‌شناس عازم نیوهبریدز در مجمع‌الجزایر ملانزی شد. در ۱۹۰۵ مربی سنگ‌شناسی و معادن در دانشگاه آدلاید شد.

گروه اعزامی نمرود
ماوسون به گروه اعزامی نمرود به جنوبگان (۱۹۰۹-۱۹۰۷) پیوست که تحت سرپرستی ارنست شکلتون بود و قرار بود در طول نخستین تابستان که کشتی در آنجا بود، صورت گیرد. اما او و مربیش یک سال اضافی ماندند و به این ترتیب و همراه با الیستیر ماکای نخستین کسانی بودند که موفق به فتح قله اربوس شدند و در قطب مقناطیسی جنوبی زمین سفر کردند.

اعزام به قطب جنوب
در ۱۹۱۱ ماوسون تصمیم گرفت تا به سرزمین جورج پنجم و سرزمین آلدلی در جنوبگان برسد که در جنوب استرالیا واقع شده و در آن زمان تقریباً نامکشوف باقی‌مانده بودند. هدف اصلی اکتشاف زمین‌شناختی و مطالعات علمی و در عین حال بازدید از قطب مقناطیسی جنوبی بود.
کشتی به سرپرستی کاپیتان جان کینگ دیویس در ۲ دسمبر ۱۹۱۱ روانه شد و در ۸ جنوری سال بعد در کیپ دنیسون واقع در خلیج کامن‌ولث لنگر انداخت و ماوسون و همراهان کمپ اصلی خود را در آنجا مستقر کردند. کمپی دیگر روی فلات یخی در سرزمین ملکه ماری بنا نهاده شد.

ماوسون، خاویر مرتز و لیوتنانت بلگراو نینیس از اعضای یک تیم سورتمه بودند که در ۱۰نومبر از پایگاه خود روانه شرق شدند تا به بررسی سرزمین شاه جورج‌پنجم بپردازند.
پس از پیشرفت فوق‌العاده پنج هفته‌ای در نقشه‌برداری از خط ساحلی و جمع‌آوری نمونه‌های زمین‌شناختی، آنان گرفتار یک یخسار شدند و نینیس همراه با بخش اعظمی از ذخایر غذایی، چادر و ۶ قلاده از بهترین سگ‌های سورتمه‌کش، در یک شکاف یخی سقوط کرد و جان داد.
ماوسون و مرتز با کمترین امکانات ۲۷ ساعت با سورتمه طی کردند تا به چادری(خیمه) برسند که در پشت سر رها کرده بودند. آنان مجبور شدند سگ‌های سورتمه‌کش خود را برای تامین غذای خود بکشند.
این دو مجبور بودند برای بازگشت به پایگاه ۵۰۰ کیلومتر راه را بپیمایند. مرتز در طول مسیر از خستگی و گرسنگی جان داد، اما ماوسون در حالی که از سرما یخ زده و سیاه شده بود و مو‌ها و پوست تنش می‌ریخت با مصیبت بسیار خود را به پایگاه رساند.
در ۱۹۱۵ انجمن سلطنتی جغرافیا، «مدال طلای موسس» خود را به وی اعطا کرد و یک سال بعد انجمن جغرافی آمریکا به وی «مدال قرن دیوید لیوینگ‌استون» را اهدا کرد.