دکترین نظامی ایالات متحده، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر یکهتازی تمامعیار بر تحولات جهانی بود که هیچ رقیبی در جهان برای خودش تصور نمیکرد. ایالات متحده امریکا، با تواناییهای بلامنازع، در تمامی عرصههای نظامی، اقتصادی و سیاسی، خود را به عنوان پولیس جهانی احساس میکرد .
هنری کسینجر، وزیر خارجه اسبق امریکا و استراتیژیست معروف، در کتاب «نظم نوین جهانی» اهداف بلندمدت امریکا را در قرن پیشرو ترسیم کرده بود.
کیسینجر در کتاب خود، روی نقش ایالات متحده در عصر پسا شوروی در تنظیم و حفظ نظم جهانی تاکید دارد. وی معتقد است که شکلگیری نقش جدید برای امریکا پس از جنگ جهانی دوم که خود را نماینده و حافظ نظم جهانی و ارزشهای جامع، مانند دموکراسی، لیبرالیسم، حقوق بشر میداند، نباید به سادگی فراموش شود. او تمدنهای اسلام، روسیه و چین را نیرویهایی میداند که پیشرفت آنها میتواند چالش اصلی قدرتنمایی امریکا در حفظ نظم موجود باشد.
وی کتاب خود را با این پرسش به آخر میرساند که«ماهیت ارزشهای که ما امریکاییها در پی گسترش آن هستیم، چیست؟»
روسیه بعد از سکوت دهه ۹۰ میلادی، با وارد شدن«ولادیمیر پوتین» و تیم قدرتمندش که تمام بخشهای نظامی و سیاسی و اقتصادی روسیه را در انحصار شان گرفتهاند، طی چند سال این خرس قطبی دوباره از خواب زمستانی برخواسته است، تا رویای شوری سابق را به رگهای یخ زدهی روسها پمپاژ کند. پوتین که خودش را«منجی روسیه» احساس میکند، باز هم به سراغ رقیب سابق یعنی امریکا رفته تا مانع دخالت این ابرقدرت به حیاط خلوت خود یعنی کشورهای اروپای شرقی که در زمان شوروی جزو بلوک شرق محسوب شدند، شود.
امریکا با توجه به بلندپروازیهای پوتین، خطرات موجود را احساس میکند و دست به همان تاکتیکهای دوران جنگ سرد زده است؛ نزدیکی هرچه بیشتر ماشین جنگیاش به مرزهای مسکو، و این رویکرد دقیقاً چیزی است که در مورد چین نیز اعمال شده است.
طبق گزارش خبرگزاریها، امریکا هزارانتانک را طی یک لشکرکشی بزرگ وارد بندر«برمن هافمن» آلمان کرده تا با استفاده از امکانات این کشور در نقاط استراتژیک اروپای شرقی و کشورهای بالتیک برای مقابله با روسیه مستقر شوند. گفته میشود استقرار این همه نیرو از سوی امریکا علیه روسیه، بعد از جنگ سرد سابقه نداشته است.
تنش در روابط روسیه و امریکا از یکسو و بین امریکا و چین از سوی دیگر آنقدر شدت گرفته است که نمیتوان، به راحتی از کنار آن گذشت.
کارشناسان معتقدند افزایش تنشها بر سر گسترش ناتو به شرق اروپا از یکسو و مسایل دریای چین جنوبی از سوی دیگر باعث خواهد شد جهان شاهد جنگ سرد جدیدی بین دو طرف شود. بر این اساس، امریکا قدرتگرفتن روزافزون روسیه و چین را تهدید جدی برای نظم جهانی میداند و قصد دارد تا حد ممکن با آنها مقابله کند.
در همین راستا تنش در روابط امریکا با هر دو قدرت طی ماههای گذشته افزایش پیدا کرده است. امریکا اخیراً سپر دفاع موشکی ۸۰۰ میلیون دالری خود را در یکی از پایگاههایش، در رومانیا فعال کرده است که این اقدام با واکنش شدید روسها مواجه شده است و پوتین قول داده است که تمامی اقدامات را برای خنثیکردن این سامانه به کار خواهد گرفت. اوباما نیز در مقابل تهدید کرده بود در مقابل اقدامات بیثباتکننده پوتین خواهد ایستاد. در گرما گرم این جنگ لفظی و اخراج دهها دیپلمات روسیه از امریکا بر سر ماجرای هک انتخابات ریاست جمهوری اخیر این کشور، بر اساس گزارش خبرگزاریها، هزارانتانک امریکایی وارد بندر«برمن هافمن» آلمان شدند تا با استفاده از امکانات آلمان در نقاط استراتژیک اروپای شرقی و کشورهای بالتیک مستقر شوند. براساس گزارش بیبیسی این اقدام امریکا بعد از پایان جنگ سرد بیسابقه است و درجهت تقویت پیمان ناتو در برابر الحاق کریمه به روسیه صورت گرفته وهشداری به مسکو است که امریکا در دفاع از اروپا در چارچوب پیمان ناتو، ساکت نخواهد ماند.
این اقدام امریکا، که به یکباره چند هزار تانک و تجهیزات نظامی مربوط به آن را به بندر هافمن اعزام کرده تا آنها را در مناطق استراتژیک اروپای شرقی نظیر پولند و نقاط حساس کشورهای بالتیک مستقر کند، توجه محافل سیاسی و نظامی را در اروپا بشدت جلب کرده است.
با وجود ارسال هزاران تانک و نظامی به شرق اروپا هنوز معلوم نیست که ترامپ بعد از تحویل کلید کاخ سفید از سوی اوباما به این سیاست پایند خواهد بود یا خیر؛ چرا که وی بیشتر از آن که روسیه را تهدید بداند چین را خطری جدی برای امریکا تشخیص داده است.
طارق قاسمی- خبرگزاری دید