رقابت هند و پاکستان در افغانستان؛ داعش سود می‌برد
رشد داعش شاخه خراسان در افغانستان، تهدید آشکار هم به منافع امنیتی پاکستان و هم هند در منطقه خواهد بود. داعش شاخه خراسان نخستین گروه در افغانستان است که اسلام‌آباد و دهلی‌نو هر دو به عنوان تهدید جدی علیه خود می‌بینند.
ترجمه و تلخیص: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
به تاریخ ۲۵ ماه مارچ، داعش شاخه خراسان به عبادتگاه سیک‌های افغانستان حمله کرد و دست کم ۲۵ تن را کشت. شبه‌نظامیانی که در این حمله دست داشت «ابو خالد الهندی» اهل ایالت کرالای هند است. به تاریخ ۴ اپریل نهادهای اطلاعاتی افغانستان اسلم فاروقی یکی از فرماندهان برجسته داعش را که دستور حمله به عبادتگاه سیک‌ها را در کابل داده بود، دستگیر کرد. فاروقی شهروند پاکستان است و از ماه جولای سال ۲۰۱۹، رهبر داعش شاخه خراسان بود. تحت هدایت فاروقی، داعش شاخه خراسان چندین حمله را در پاکستان، کشمیر تحت اداره هند و افغانستان به عهده گرفت.
این گروه سعی دارد استراتژی سربازگیری خود را در افغانستان تغییر دهد، به ویژه پس از آنکه سال گذشته، شاخه هند و پاکستان خود را اعلان نمود. طی یک سال گذشته، هند به مکان مهم سربازگیری این گروه شبه‌نظامی تبدیل شده است. حدود ۱۰۰ نفر تنها از ایالت کرالا به داعش شاخه خراسان در افغانستان پیوستند. علاوه بر این، شمار زیادی از شهروندان هند در میان ۱ هزار و ۴۰۰ داعشی بود که اوایل سال جاری به نیروهای امنیتی افغانستان تسلیم شدند. در مدت سال گذشته، داعش شاخه هند به گونه فعالانه حملاتی را در کشمیر تحت کنترول هند انجام داده است.
در گذشته، پاکستان و هند از گروه‌های مختلف شورشی در افغانستان حمایت کردند تا پالیسی‌های امنیتی-منطقه‌ای خود را تحقق بخشند. این پالسی تأثیر مستقیم بر امنیت افغانستان داشته و موجب بی‌اعتمادی بین هند و پاکستان گشت.
پیامدها
رشد داعش شاخه خراسان در افغانستان، تهدید آشکار هم به منافع امنیتی پاکستان و هم هند در منطقه خواهد بود. داعش شاخه خراسان نخستین گروه در افغانستان است که اسلام‌آباد و دهلی‌نو هر دو به عنوان تهدید جدی علیه خود می‌بینند. در گذشته، با وجودی که پاکستان برای حفاظت از منافع خود از گروه‌های افراطی در افغانستان پشتیبانی کرد، هند با بازیگرانی متحد شد که مخالف مداخلات پاکستان در امور افغانستان است.
درک رو به رشدی در هند به وجود آمده که حاکی از ضرورت نقش این کشور در گفت‌وگوهای صلح افغانستان است. با توجه به این که طالبان یکی از بازیگران اصلی در روند صلح است، هند باید روابط خود را با این گروه به گونه عادی در آورد. برای طالبان، برقراری روابط با هند می‌تواند مشروعیت و اعتبار سیاسی این گروه را در افغانستان مستحکم کند.
این تحولات در تضاد با پالیسی پاکستان نسبت به افغانستان است. اسلام‌آباد خواهان ختم نفوذ هند در این کشور است. پاکستان ادعا می‌کند که روابط کاری خوبی با طالبان دارد. در محافل نظامی پاکستان، این روابط هم ضروری و هم مفید پنداشته می‌شود.
با این حال، پذیرش نقش طالبان در افغانستان از سوی هند می‌تواند پیروزی تاکتیکی برای پالیسی پاکستان نسبت به افغانستان باشد. اما روابط طالبان با پاکستان روز به روز تضعیف می‌شود. کارشناسان بر این باور هستند که طالبان به گونه فزاینده‌ای منتقد و مخالف «سیاست پاکستان نسبت به این گروه» شده‌اند. به گفته آن‌ها، گروه طالبان دیگر ممکن وابسته به پاکستان نباشد، چنانچه منابع مالی بیشتر و پناهگاه بهتر در جاهای دیگر دارند، به خصوص در قطر.
با توجه به این امر و در صورتی که طالبان تصمیم به توسعه روابط با هند بگیرد، پالیسی اسلام‌آباد برای جلوگیری از نفوذ هند در افغانستان نه عملی و نه پایدار خواهد بود. بنابر این، پاکستان دیر یا زود درک خواهد کرد که رشد سیاسی طالبان در افغانستان، تهدیدی برای اسلام‌آباد خواهد بود تا پیروزی استراتژیک. گفتنی است که اعضای قدیم طالبان که روابط بهتر با نهادهای امنیتی پاکستان داشتند، دیدگاه اسلام‌آباد را نسبت به خط مرزی دیورند رد کردند.
نتیجه‌گیری
در ماه‌های اخیر، فعالیت‌های داعش شاخه خراسان در افغانستان رشد کرده است. به نظر می‌رسد این گروه قصد دارد توافق صلح امریکا و طالبان را تضعیف کرده و سربازگیری خود را از میان آن اعضای طالبان که با توافق‌نامه طالبان-واشنگتن مخالف‌اند، بیشتر تقویت کند. با افزایش خشونت‌ها، داعش تلاش دارد شاخه‌های خود را در پاکستان و هند تحریک نموده تا از رقابت دو کشور در افغانستان بهره جوید. با توجه به خصومت و بی‌اعتمادی عمیق بین هند و پاکستان، همکاری دو کشور برای مقابله با تهدید داعش شاخه خراسان بعید به نظر می‌رسد. رشد داعش و فعالیت‌های این گروه در افغانستان، ثبات این کشور را وخیم ساخته و روند صلح را تخریب خواهد کرد. دستاوردهای داعش از رقابت هند و پاکستان در افغانستان در میان‌مدت و طولانی‌مدت به تهدید جدی مبدل خواهد شد.
