روانشناسی مذاکرات صلح بین امریکا و طالبان
آغاز دوباره مذاکرات بین امریکا و طالبان یکبار دیگر بینتیجه پایان خواهد یافت و مرده بهحساب میآید، زیرا امریکا مجدداً اشتباه ۹ دور مذاکرات گذشته خود را تکرار کرده و بدون حضور حکومت افغانستان به میز گفتوگو با طالبان مینیشند.
درست زمانی که همه انتظار تفاهمنامه صلح قریبالوقوع بین دو طرف مذاکره (طالبان و امریکا) را داشتند، این روند اما از سوی رییس جمهور امریکا متوقف و «مرده» اعلام شد. این اقدام ترامپ واکنشهای مثبت و منفی زیادی در پی داشت و در این میان مردم افغانستان نیز فرصت پیدا کردند تا انتخابات برگزار نمایند و پایههای نظام جمهوری را مستحکم.
با آن که بیش از یک ماه از متوقف شدن مذاکرات صلح بین امریکا و طالبان میگذرد، اما تلاشهای فراوانی برای آغاز مجدد آن صورت گرفت و هیئتی از گروه طالبان در مانوری شرقیمحور به کشورهای ایران، روسیه و چین سفر کرد. همچنین در اوایل ماه اکتوبر زلمی خلیلزاد نماینده ویژه ایالات متحده امریکا و هیئت طالبان به اسلامآباد رفتند و بر اساس گزارشهای تأیید ناشده، با نخستوزیر پاکستان نیز دیداری داشتهاند. در نشستی که بین خلیلزاد و طالبان انجام شده، موضوع آغاز مجدد مذاکرات بیشتر مورد بحث بوده، چیزی که طالبان نیز به آن تأکید دارند.
عصر دیروز مارک اسپر وزیر دفاع امریکا در سفری از پیش تعیین ناشده وارد کابل شد و گفت کشورش اعتقاد دارد که میتوان بدون ضربه زدن به ماموریت ضد تروریزم در افغانستان، نیروهای خود را به ۸ هزار نفر کاهش دهد. به گفته او، خروج این نیروها تنها در صورت توافق با طالبان انجام خواهد شد و بخشی از توافقنامه خواهد بود. ورود آقای اسپر به کابل گمانهها را برای آغاز مجدد مذاکرات صلح بیشتر میکند، زیرا خروج نیروهای خارجی از افغانستان یکی از شروط اساسی طالبان در مذاکرات صلح میباشد. از سویی هم جنگ امریکا در افغانستان، طولانیترین جنگ در تاریخ این کشور است. جنگ داخلی امریکا، جنگ اسپانیا، جنگ جهانی اول و دوم و.. در مجموع حدود ۱۷ سال طول کشید، در حالیکه جنگ امریکا در افغانستان به تنهایی ۱۸ سال به طول انجامید و این خود سبب خستگی مردم و دولت آن کشور شده است که نشان میدهد هیچگونه تمایل برای ماندن در افغانستان ندارد.
از سویی هم، ترامپ بهخوبی آگاه است که نمیتواند به صورت کل از افغانستان خارج شود، زیرا با وجودی که هزینه هنگفتی را در جنگ افغانستان مصرف کرده، ولی پس لرزه خروج این کشور بهمراتب خطرناکتر و پرهزینهتر از ۱۸ سال خواهد بود. افغانستان، امریکا و جهان همه میدانند که تروریزم امروز به یک تهدید بزرگ علیه تمام ملل تبدیل شده که مبارزه با آن زمانبر و پرهزینه خواهد بود.
در این صورت سفر هیئت طالبان و زلمی خلیلزاد به پاکستان در اوایل اکتوبر و سفر دیروز وزیر دفاع امریکا به کابل، کلید شروع مجدد مذاکرات صلح بین امریکا و طالبان است که بهزودی با یک توییت دیگر از دونالد ترامپ انجام خواهد شد.
حال در چنین شرایط حساس و مبهم، آغاز دوباره مذاکرات بین امریکا و طالبان یکبار دیگر بینتیجه پایان خواهد یافت و مرده بهحساب میآید، زیرا امریکا مجدداً اشتباه ۹ دور مذاکرات گذشته خود را تکرار کرده و بدون حضور حکومت افغانستان به میز گفتوگو با طالبان مینیشند، در حالیکه باید محور اصلی و مدیریت این مذاکرات در دست حکومت افغانستان باشد.
برقراری آتشبس همزمان با مذاکرات صلح از خواستهای اولیه تمام جریانهای ذیدخل در قضایای افغانستان میباشد، در حالی که در ۹ دور مذاکرات قبلی، طالبان بیشتر از پیش به فعالیتهای هراسافگنانه خود پرداخته و در تلاش امتیازگیری و مشروعیت بخشیدن به امارت اسلامی بودند. با این حال هیچ تضمینی وجود ندارد که طالبان پس از توافق صلح زندگی مسالمتآمیزی را اختیار کرده و دست از دهشتافگنی بردارند.
دو خواست عمده طالبان و امریکا در توافقنامه، خروج نیروهای خارجی و قطع رابطه طالبان با شبکههای تروریستی است، اما تاکنون هیچ عملکردی مبنی بر قطع رابطه بین طالبان و شبکه حقانی و نیز القاعده رونما نگردیده که میتواند برای روزهای پسا توافق و صلح بحرانساز باشد.
لازم به یادآوری است که امریکا عامل اصلی گسترش تروریزم و جنگ در افغانستان و حتی اگر امریکاییها بههر دلیلی بخواهند جنگ در این کشور خاتمه یابد، مذاکرات میانافغانی بهترین گزینه خواهد بود. از سویی هم نقش کشورهای همسایه همانند ایران، روسیه، چین و دیگر کشورهای ذیدخل در قضایای افغانستان را نمیتوان نادیده گرفت، چون که صلح در افغانستان در کنار اجماع ملی، به اجماع منطقهای نیز نیاز دارد و هر کدام این کشورها نقش تأثیرگذاری روی کاهش خشونت و جنگ دارند.