داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی در سفری سهروزه، امروز دوشنبه عازم پاکستان شد. گفته شده که آقای عبدالله در جریان این سفر با رییس جمهور، نخستوزیر و رییس ارتش آن کشور در پیوند به روند صلح افغانستان رایزنی خواهد کرد.
سفر آقای عبدالله به اسلامآباد از دو منظر قابل بررسی است و در روند صلح و ادامه مذاکره با طالبان اهمیت راهبردی دارد.
شکلگیری اجماع تازه منطقهای در روند صلح و تاثیر پاکستان بر گروه طالبان دو منظری است که باید بررسی شود تا نقاط تاریک این سفر روشن گردد و در پرتو آن تحلیلی واضحتر از شکل و شمایل گفتوگوهای صلح ارائه گردد.
شکلگیری اجماع تازه منطقهای: سفر عبدالله به پاکستان که گفته شده که پس از آن به چند کشور دیگر نیز سفر خواهد نمود، از بعد ایجاد اجماع تازه منطقهای در روند صلح با محور کابل، اهمیت مضاعف دارد، چه از یک طرف دیپلماسی صلح کابل فعالتر میگردد و از جانب دیگر تضعیف نظام افغانستان در گفتوگوهای امریکا- طالبان جبران میشود. به نظر میرسد که این گام دولت افغانستان در چارچوب دیپلماسی منطقهای در روند صلح، تلاشی است در راستای تقویت موضع دولت در دوحه. پیش از این شکلگیری اجماع منطقهای در روند صلح، بیشتر در محور همسانی جایگاه دولت- طالبان بوده، ولی گامهای تازه دستگاه پیشبرد امور صلح افغانستان میتواند اجماع جدیدی را در محور جایگاه برتر نظام در برابر جایگاه گروه شورشی طالبان شکل دهد. در تحلیل کلی میتوان گفت که این سفر و سفرهای آینده داکتر عبدالله بیشتر لابیگری به سود موقف «جمهوریت» در هتل شرق دوحه است.
دوم تاثیر پاکستان بر طالبان: انکار نمیتوان کرد که پاکستان بر گروه طالبان تاثیر صد در صدی داشته و عقبه سیاسی و نظامی این گروه به شمار میرود. تعامل با پاکستان از این منظر برای افغانستان فوقالعاده اهمیت داشته و میتواند در راستای منافع راهبردی تعریف شود. پاکستان همواره نگران حضور هند در افغانستان بوده و فلسفه حمایت از گروههای تروریستی و شورشی نیز همین نگرانی است. اما اگر کابل بتواند اسلامآباد را متقاعد کند که حضور هند در افغانستان منافع پاکستان را تهدید نمیکند و در پیوند به این نگرانی بتواند تضمینهای عملی ارائه کند، اسلامآباد نیز میتواند موضع کابل را در دوحه تقویت نماید. از این منظر، دیدار آقای عبدالله با رییس ارتش پاکستان فوقالعاده حساس و مهم است. اما باید دید که عبدالله در چه سطحی میتواند جانب پاکستان را مجاب به پذیرفتن دیدگاههای نظام افغانستان نماید. اگر سفر عبدالله خوب پیش برود، اعتماد ارتش پاکستان به دست آید و پاسخ درخوری به نگرانیهای امنیتی پاکستان داده شود، چنین میپندارم که تاثیر آن در دوحه با پذیرفتن آتشبس دایمی از سوی گروه طالبان، نمایان خواهد شد. چنین باد!